Wyrok z dnia 31 maja 2001 r.
I PKN 446/00

Zasada przejścia z dniem 1 stycznia 1999 r. pracowników dotychczaso-
wych państwowych jednostek organizacyjnych do nowych pracodawców (art.
55 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy
reformujące administrację publiczną, Dz.U. Nr 133, poz. 872 ze zm.) nie ma za-
stosowania do pracowników, z którymi przed tą datą wadliwie rozwiązano sto-
sunek pracy.


Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera,
Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2001 r. sprawy z powództwa
Grażyny K. przeciwko Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa L. w L. o przywró-
cenie do pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 14 marca 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Zaskarżonym rozpatrywaną kasacją wyrokiem z dnia 14 marca 2000 r. Sąd
Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie oddalił apelację pozwa-
nego od wyroku Sądu Rejonowego Sądu Pracy w Zamościu z dnia 26 listopada 1999
r. przywracającego powódkę do pracy w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w L. Filii w Z.
na dotychczasowe stanowisko i zasądzającego 2.269 zł tytułem wynagrodzenia za
czas pozostawania bez pracy,

Podstawa wyroku z uwzględnieniem ustaleń Sądu pierwszej instancji, które
zostały podzielone przez Sąd Okręgowy, przedstawia się jak następuje:

W związku z likwidacją województwa z. z dniem 1 stycznia 1999 r. przestał
funkcjonować Wojewódzki Urząd Pracy w Z., w którym powódka pracowała na sta-
nowisku starszego inspektora w Wydziale Kontroli Legalności Zatrudnienia. Na mocy
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 30 grudnia 1998 r. w spra-
wie dostosowania organizacji i obszaru działania wojewódzkich i rejonowych urzę-
dów pracy do organizacji administracji publicznej (Dz.U. Nr 166, poz. 1247) w jego
miejsce powołano Filię w Z. WUP w L. Zarządzeniem Nr 1 z 8 stycznia 1999 r. Pre-
zes Krajowego Urzędu Pracy na podstawie § 1 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i
Polityki Socjalnej z dnia 21 marca 1995 r. w sprawie organizacji, szczegółowych za-
sad i zakresu działania Krajowego Urzędu Pracy oraz wojewódzkich i rejonowych
urzędów pracy (Dz.U. Nr 38, poz. 187), a także powołanego wyżej rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 30 grudnia 1998 r., wprowadził harmono-
gram działań związanych z dostosowaniem służb zatrudnienia do reformy admini-
stracji publicznej.

Sąd Pracy ustalił, że wypowiedzenie powódce stosunku pracy było nieuza-
sadnione. Po pierwsze, w kwietniu 1999 r. nie były przeprowadzane zmiany organi-
zacyjne ani też nie były dokonywane zmiany planów finansowych. Otrzymany zaś
przez Filię w Z. w maju 1999 r. plan finansowy zapewniał środki finansowe odpo-
wiednie do zakresu dotychczasowego zatrudnienia. Po drugie, pracodawca nie kie-
rował się uchwytnymi kryteriami wyboru pracowników do zwolnienia. Po trzecie, je-
żeli według pracodawcy istniała konieczność zwiększenia obsady etatowej w powia-
towych urzędach pracy, to powinno to znaleźć swój wyraz w opracowanych planach
finansowych dla powiatowych urzędów pracy. Tymczasem korekta planu finansowe-
go była dokonywana jedynie wówczas, gdy następowało przejście pracownika. Nie
była stosowana, gdy pracownik nie wyrażał zgody na przejście i odchodził wskutek
wypowiedzenia. Po czwarte, strona pozwana przedstawiła nierzetelne dane dotyczą-
ce limitu zatrudnienia dla Filii i etatowej struktury organizacyjnej (sprzeczne z planem
finansowym). Na złożonym przez stronę dokumencie przedstawiającym strukturę
organizacyjną ilość etatów nie odpowiada ilości wynikającej z planu finansowego, a
ponadto żaden z dokumentów nie wyjaśnia, kiedy i w jakim celu i przez kogo ta
struktura została opracowana. W konsekwencji tych ustaleń Sąd Pracy orzekł na
podstawie art. 45 § 1 KP oraz art. 47 KP.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie uznając
apelację strony pozwanej za bezzasadną stwierdził, że Sąd Rejonowy przeprowadził
wyczerpujące postępowanie dowodowe i wydał prawidłowe rozstrzygnięcie.
W uzasadnieniu zaskarżonego kasacją wyroku podniesiono w szczególności,
że wynikające z reformy administracyjnej zmiany w zakresie dostosowania stanu za-
trudnienia do potrzeb wynikających w związku z reformą administracji publicznej po-
zwany przeprowadzał bardzo chaotycznie i w sposób budzący wiele zastrzeżeń. Na-
leży się liczyć z koniecznością dokonywania przesunięć kadrowych i rzeczą zrozu-
miałą jest, iż kierownictwo zakładu pracy musi mieć w tym zakresie swobodę decyzji,
bez której realizacja niezbędnych przesunięć kadrowych mogłaby okazać się nie-
możliwa lub utrudniona. Nie może to jednak prowadzić do całkowitej dowolności za-
kładu pracy.
Regulamin Organizacyjny Wojewódzkiego Urzędu Pracy opracowany i za-
twierdzony w dniu 29 stycznia 1999 r. określał strukturę i zakres działania komórek
organizacyjnych WUP w L. W skład WUP w L. wchodziły komórki organizacyjne oraz
Filie w B.P., C. i Z. W Filii w Z. wielkość etatów wynosiła 47. Z planów organizacyj-
nych pozwanego w żaden sposób nie wynika do jakiej liczby etatów miało nastąpić
ograniczenie zatrudnienia. Wskazana przez pozwanego liczba 26 etatów, do której
miało nastąpić ograniczenie zatrudnienia, nie znajduje oparcia w jakimkolwiek doku-
mencie. Ustalenie przez pozwanego listy pracowników przewidzianych do przenie-
sienia do Powiatowych Urzędów Pracy lub do zwolnienia było dowolne, zaś ustalenie
kryteriów nastąpiło już po sporządzeniu tej listy, co nie miało wpływu na podjęte
wcześniej decyzje.
W zakresie zmian w strukturach organizacyjnych i właściwości urzędów pracy
wprowadzonych od 1 stycznia 2000 r. Sąd Okręgowy stwierdził, że nie powodują one
dezaktualizacji wyroku Sądu pierwszej instancji wobec Wojewódzkiego Urzędu Pracy
w Lublinie, gdyż - podobnie jak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 października
1997 r. I PKN 296/97 (OSNAPiUS 1998 r. nr 14, poz. 422) - sytuacje przejścia z
mocy prawa zakładu pracy na innego pracodawcę (art. 231 § 1 i § 2 KP) nie obejmują
pracowników, którzy w momencie przejścia zakładu pracy nie pozostawali w stosun-
ku pracy wobec wcześniejszego rozwiązania umów. Jeżeli zatem stosunek pracy z
powódką został rozwiązany przed 1 stycznia 2000 r., to zmiany, jakie dokonały się po
tej dacie, nie mogą wywierać ujemnych skutków dla powódki oraz ograniczać sku-
teczności jej roszczeń wobec Wojewódzkiego Urzędu Pracy w L.

Powyższa ocena została zakwestionowana w kasacji pozwanego Urzędu
Marszałkowskiego Województwa L. w L. Kasacja, nie zawierając podstawy proceso-
wej (art. 3931 pkt 2 KPC), nie zaprzecza, że zachodzą ustalone w zaskarżonym wy-
roku okoliczności faktyczne, w szczególności dotyczące nieuzasadnionego wypowie-
dzenia umowy o pracę z powódką. Natomiast podstawę kasacji stanowi zarzut błęd-
nej wykładni i niewłaściwego zastosowania wskazanych przepisów prawa material-
nego - art. 19 ust. 2 i ust. 5 w związku z art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 13 października
1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U.
Nr 133, poz. 872 ze zm.), także w związku z art. 6 pkt 8 i art. 60 ustawy z dnia 14
grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz art. 45 § 2 KP
przez przyjęcie - jak to ujęto w kasacji - że pracownik będący w 1999 r. pracownikiem
wojewódzkiego urzędu pracy i wykonujący zadania, które z dniem 1 stycznia 2000 r.
stały się zadaniami samorządu powiatowego, może być przywrócony po tej dacie do
pracy w wojewódzkim urzędzie pracy wchodzącym w skład urzędu marszałkowskie-
go. Wskazując na tę podstawę strona pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania względnie o zmianę wyro-
ku w części dotyczącej wskazania pracodawcy, zobowiązanego do przywrócenia
powódki do pracy, poprzez wskazanie właściwego powiatowego urzędu pracy. W
uzasadnieniu kasacji podniesiono, że z dniem 1 stycznia 2000 r. w związku z reformą
administracji, nastąpił podział zadań, a w ślad za tym podział pracowników i majątku,
dotychczasowych wojewódzkich urzędów pracy (WUP-ów) pomiędzy trzy podmioty:
wojewodów, urzędy marszałkowskie i powiatowe urzędy pracy.

Nowy podział zadań został określony w znowelizowanej ustawie z dnia 14
grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz.U. z 1997 r. Nr 25,
poz. 128 ze zm.). Zadania z zakresu kontroli legalności zatrudnienia zostały uloko-
wane w powiatowych urzędach pracy - art. 6 pkt 8 i art. 60 ustawy w brzmieniu na-
danym tym przepisom ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw
określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą
ustrojową państwa (Dz.U. Nr 106, poz. 668). W toku postępowania prowadzonego
przed Sądem drugiej instancji, nastąpiła zmiana po stronie pracodawcy, do którego
należałoby skierować orzeczenie o przywróceniu powódki do pracy, albowiem ,,do-
tychczasowe miejsce pracy" powódki, o którym mowa w wyroku Sądu pierwszej in-
stancji, znalazło się we właściwym terytorialnie powiatowym urzędzie pracy.

Według kasacji zaskarżony wyrok opiera się na całkowicie bezpodstawnym
założeniu, że WUP z 1999 roku i WUP z 2000 roku - to te same podmioty, gdy tym-
czasem wojewódzki urząd pracy w 2000 roku to zupełnie nowy i odmienny ustrojowo
podmiot, który z urzędu dotychczasowego przejął nazwę, zadania i odpowiadającą
tym zadaniom grupę pracowników i część mienia. Okoliczność ta ma zasadnicze
znaczenie dla sprawy, albowiem w pozwanym Urzędzie nie ma już stanowiska pracy
powódki. Tym samym uwzględnienie żądania powódki przywrócenia do pracy stało
się niemożliwe i niecelowe w rozumieniu art. 45 § 2 KP.
W kasacji wyrażono pogląd, że sytuacja powódki, mimo wygranego procesu,
wskutek błędnie zastosowanych przez Sąd Okręgowy w Lublinie przepisów ustawy o
zatrudnieniu i bezrobociu w istocie swojej uległa znacznemu pogorszeniu w stosunku
do pracowników byłego WUP-u, którzy w sporze sądowym nie pozostawali. Nie
ulega wątpliwości, że zaskarżony wyrok jest - wbrew pozorom - niekorzystny dla po-
wódki, albowiem jako pracownik Urzędu Marszałkowskiego - bez zadań i swoistego
stanowiska, będzie w sposób oczywisty objęta dyspozycją art. 58 ust. 1 ,,Przepisów
wprowadzających" i jej stosunek pracy wygaśnie z dniem 30 czerwca 2000 r. Nato-
miast przywrócenie powódki do pracy w powiatowym urzędzie pracy byłoby dla niej
korzystniejsze, albowiem zgodnie z art. 55 ust. 1 ,,Przepisów wprowadzających" pra-
cownicy tych urzędów nie podlegają regulacji art. 58 ust. 1, ich stosunki pracy są
chronione przed nieuzasadnionym rozwiązaniem na ogólnych zasadach.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja pozwanego starała się wykazać, że pozwany Urząd Marszałkowski
Województwa L. nie ma materialnej legitymacji, gdyż po strukturalnych zmianach w
administracji spraw zatrudnienia, powódka powinna być zatrudniona w powiatowym
urzędzie pracy, który zapewniłby jej ustabilizowaną sytuację na stanowisku analo-
gicznym co do zakresu zadań z tym, jakie zajmowała przed wypowiedzeniem umowy
o pracę w 1999 r. w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w L. Filii w Z.

Zasadnicze - jak się wydaje - założenie, na którym opiera się przedstawione w
kasacji stanowisko, polega na tym, że nie należy akceptować takiego stosowania
prawa, ażeby pracownicy - jak powódka - którzy w trakcie wdrażania reformy admini-
stracji pracy pozostawali w sporze sądowym z dotychczasowym pracodawcą, po wy-
granym procesie nie uzyskiwali takiej samej sytuacji zatrudnienia, jak inni pracowni-
cy, którzy uzyskali zmianę pracodawcy z mocy wskazanych w kasacji przepisów
ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące
administrację publiczną.

Sąd Najwyższy stwierdził, że przedstawione zagadnienie, skądinąd interesu-
jące, nie jest odpowiednie do zakresu rozpatrywanej sprawy w granicach wynikają-
cych z kasacji (por. art. 39311 KPC).

W zakresie podstawy faktycznej nie można tracić z pola widzenia tego, że
Wojewódzki Urząd Pracy w L. wypowiedział powódce umowę o pracę i że na skutek
tego wypowiedzenia umowa o pracę uległa rozwiązaniu. Tak więc w rozpatrywanej
sprawie powódka dochodziła przywrócenia do pracy u pracodawcy, który niezasad-
nie doprowadził do rozwiązania umowy o pracę. W toku postępowania sądowego
powódka nie pozostawała w stosunku pracy i z tego, jak się wydaje, względu nie
skierowała żądania w stosunku do powiatowego urzędu pracy, który - jak to wywie-
dziono w kasacji - od 1 stycznia 2000 r. wykonuje zadania odpowiednie dla poprzed-
niego zatrudnienia powódki. W każdym razie powódka nie odwoływała się od orze-
czenia Sądu Pracy, a w postępowaniu kasacyjnym nie przedstawiła stanowiska apro-
bującego sugestię kasacji pozwanego, jakoby jej wnioski odpowiadały interesom po-
wódki.

Jeżeli zaś chodzi o ocenę prawną zaskarżonego wyroku, to - oprócz uwzględ-
nienia niezakwestionowanej jego podstawy faktycznej - Sąd Najwyższy nie mógł
rozważać przedmiotowego zagadnienia w oderwaniu od podstawy kasacji, której
granice określone zostały podniesionymi w niej zarzutami (por. art. 39311 KPC); w
szczególności kasacja nie dopuszcza możliwości rozważenia zastosowania art. 231 §
1 KP, gdyż zajętego w tym zakresie stanowiska w wyroku nie kwestionuje.

Rozważając zatem sprawę w granicach zarzutów kasacji należy stwierdzić, że
zaskarżony wyrok nie narusza żadnego ze wskazanych w kasacji przepisów prawa
materialnego. Nie jest bowiem tak, że w oparciu o art. 19 ust. 2 i ust. 5 w związku z
art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające
ustawy reformujące administrację publiczną (w związku ze wskazanymi przepisami
ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu) można skonkretyzować zobo-
wiązanie właściwego powiatowego urzędu pracy do przywrócenia powódki do pracy i
zapłacenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy (art. 45 § 1 i art. 47 KP),
skoro podstawę tych roszczeń stanowi nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę
przez innego pracodawcę.

Zaskarżony wyrok został wydany po rozpoznaniu sprawy z udziałem po stro-
nie pozwanej Urzędu Marszałkowskiego Województwa L., co odpowiadało wynikają-
cemu z mocy prawa z dniem 1 stycznia 2000 r. przekształceniu dotychczasowych
wojewódzkich urzędów pracy w wojewódzkie urzędy pracy wchodzące w skład
urzędu marszałkowskiego (art. 19 ust. 2 powołanej ustawy). W tym kontekście utwo-
rzony z dniem 1 stycznia 2000 r. wojewódzki urząd pracy (w składzie Urzędu Mar-
szałkowskiego Województwa L. w L.) stał się następcą prawnym byłego Wojewódz-
kiego Urzędu Pracy w L. Przejęciu na tej podstawie zobowiązania pozwany nie może
skutecznie przeciwstawić sugerowanego w kasacji zobowiązania powiatowego
urzędu pracy. Nie jest bowiem przekonujące konstruowanie takiej podstawy według
zawartej w art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. regulacji stanowiącej,
że pracownicy dotychczasowych państwowych jednostek organizacyjnych stają się z
dniem 1 stycznia 1999 r. pracownikami odpowiednio wojewódzkich, samorządowych
lub powiatowych jednostek organizacyjnych. Regulacja ta obejmuje pracowników, a
więc osoby będące w stosunku pracy.
W odniesieniu do reformy urzędów pracy zastosowanie art. 19 ust. 5 ustawy
Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną może stanowić
podstawę do zastosowania art. 55 ust. 1 tej ustawy do pracowników dotychczaso-
wych urzędów pracy z konsekwencjami w tym przepisie określonymi - z dniem 1
stycznia 2000 r. Tymczasem w stanie faktycznym sprawy - jak to wyżej wyjaśniono -
nie budzi wątpliwości że 1 stycznia 2000 r. powódka nie będąc pracownikiem, do-
chodziła w postępowaniu sądowym przywrócenia do pracy i wynagrodzenia od Wo-
jewódzkiego Urzędu Pracy w L. Filia w Z. Nie jest więc zasadne proponowane w ka-
sacji zastosowanie wskazanych przepisów, ażeby powódkę dochodzącą przywróce-
nia do pracy traktować od dnia 1 stycznia 2000 r. jak pracownika, którego ustawa z
tym dniem - z mocy prawa - ustanowiła pracownikiem innego zakładu pracy.

Wreszcie nie jest zasadny pogląd kasacji jakoby nowy rozkład kompetencji
pomiędzy urzędami pracy i związane z tym trudności w zapewnieniu powódce wyko-
nywania pracy na takim samym stanowisku jak poprzednio oznaczały w konsekwen-
cji, że uwzględnienie żądania przywrócenia do pracy stało się niemożliwe lub niece-
lowe (art. 45 § 2 KP). W kwestii tej strony mogą ewentualnie ukształtować stosunek
pracy odpowiednio do zakresu zadań strony pozwanej, z czego powódka zapewne
zdaje sobie sprawę skoro dochodziła przywrócenia do pracy. Zgodzić się zatem, na-
leży z oceną zaskarżonego wyroku, iż zmiany wynikające po 1 stycznia 2000 r. nie
powinny ograniczyć wynikających z art. 45 § 1 KP roszczeń powódki z tytułu bezza-
sadnego (w 1999 r.) wypowiedzenia umowy o pracę.

Z powyższych przyczyn uznając, że kasacja nie ma usprawiedliwionej pod-
stawy, Sąd Najwyższy orzekł stosownie do art. 39312 KPC.
========================================