Wyrok z dnia 30 maja 2001 r.
I PKN 421/00

Po zmianie art. 4 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samo-
rządowych (Dz.U. Nr 21, poz. 124 ze zm.) ustawą z dnia 29 grudnia 1998 r. o
zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa
(Dz.U. Nr 162, poz. 1126), tj. od dnia 1 stycznia 1999 r., prawo rozwiązania sto-
sunku pracy z powołania bez wypowiedzenia na podstawie art. 70 § 3 KP w
związku z art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP z sekretarzem gminy odwołanym wcześniej
ze stanowiska, służy przewodniczącemu zarządu gminy, a nie organowi, który
powołał pracownika na stanowisko.


Przewodniczący SSN Roman Kuczyński, Sędziowie: SN Józef Iwulski, SA
Kazimierz Josiak (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2001 r. sprawy z powództwa
Grzegorza A. przeciwko Urzędowi Miejskiemu w G. o odszkodowanie za niezgodne z
prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia, na skutek kasacji strony
pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Łodzi z dnia 9 marca 2000 r. [...]


z m i e n i ł zaskarżony wyrok w ten sposób, że zmienił wyrok Sądu Rejono-
wego w Zgierzu z dnia 1 września 1999 r. [...] i powództwo w całości oddalił zasą-
dzając od powoda Grzegorza A. na rzecz strony pozwanej - Urzędu Miejskiego w G.
kwotę 750 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy- Sąd Pracy w Zgierzu wyrokiem z dnia 1 września 1998 r.
uwzględnił w całości powództwo Grzegorza A. przeciwko Urzędowi Miejskiemu w G. i
zasądził na jego rzecz od strony pozwanej odszkodowanie za niezgodne z prawem
rozwiązanie stosunku pracy bez zachowania ustawowego okresu wypowiedzenia w
kwocie 10.365 zł oraz 2.500 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Rozstrzygnięcie swoje Sąd pierwszej instancji uzasadnił następująco. Powód
był sekretarzem Miasta G. w województwie ł. Na stanowisko powołała go Rada Miej-
ska uchwałą z dnia 7 października 1992 r. Ten sam organ odwołał powoda z funkcji
sekretarza uchwałą z dnia 17 grudnia 1998 r.
W chwili odwołania powód korzystał z urlopu wypoczynkowego, a od następ-
nego dnia (18 grudnia 1998 r.) był niezdolny do pracy wskutek choroby. Niezdolność
powoda do pracy trwała nieprzerwanie do 15 czerwca 1999 r. O odwołaniu powód
dowiedział się od razu. Strona pozwana pismem z 15 kwietnia 1999 r. zawiadomiła
go o treści uchwały Rady Miejskiej z 17 grudnia 1998 r. i poinformowała, że odwoła-
nie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę, którego bieg rozpocznie
się od ustania okresu niezdolności do pracy. W dniu 16 czerwca 1999 r. Burmistrz G.
podjął decyzję o rozwiązaniu z powodem stosunku pracy bez zachowania ustawo-
wego okresu wypowiedzenia na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP wobec ,,wyczer-
pania zasiłku chorobowego". Od tej decyzji powód odwołał się do Sądu zarzucając,
że stosunek pracy mógł z nim rozwiązać wyłącznie organ, który go powołał na sta-
nowisko sekretarza, czyli Rada Miejska.
W świetle powyższych okoliczności faktycznych sprawy niespornych między
stronami, Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda o odszkodowanie za niezgodne z
prawem rozwiązanie stosunku pracy za uzasadnione. Podzielając pogląd o braku
kompetencji Burmistrza do zwolnienia powoda z pracy bez zachowania ustawowego
okresu wypowiedzenia. Sąd wskazał, że powoda łączył ze stroną pozwaną stosunek
pracy oparty na powołaniu go na stanowisko sekretarza, gdyż tak wyraźnie stanowi
art. 18 ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (jed-
nolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.). Zdaniem Sądu, do oceny spornej
w sprawie kwestii legitymacji organu uprawnionego do rozwiązania z powodem sto-
sunku pracy bez zachowania ustawowego okresu wypowiedzenia, stosować należy
przepisy Kodeksu pracy, odnoszące się do stosunku pracy z powołania. Wynika z
nich, że pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie
odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Odwołanie jest równoznacz-
ne z rozwiązaniem umowy o pracę z zachowaniem ustawowego okresu wypowie-
dzenia, chyba że nastąpiło z przyczyn, o których mowa w art. 52, 53 KP (art. 70 § 1 i
2 KP). Jeżeli odwołanie nastąpiło w okresie usprawiedliwionego zwolnienia z pracy, a
upłynął już okres przewidziany w art. 53 § 1 KP, z pracownikiem może być rozwiąza-
ny stosunek pracy bez wypowiedzenia, ale czynności tej winien dokonać tylko organ,
który pracownika powołał na stanowisko (art. 72 § 1 KP). Powód został odwołany z
funkcji sekretarza miasta uchwałą Rady Miejskiej w G. z dnia 17 grudnia 1998 r. W
chwili podjęcia uchwały nie istniały przesłanki do rozwiązania z nim stosunku pracy
bez wypowiedzenia. Z tej przyczyny decyzja podjęta przez Burmistrza nie była ,,wy-
konaniem uchwały" Rady, lecz stanowiła nowy akt o niezwłocznym odwołaniu powo-
da ze stanowiska i rozwiązaniu z nim stosunku pracy. Była ona sprzeczna z prawem.
Dlatego Sąd Rejonowy z mocy art. 69 KP w związku z art. 58 KP zasądził od strony
pozwanej na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres
trzymiesięcznego wypowiedzenia obliczonego jak ekwiwalent pieniężny za urlop wy-
poczynkowy. Wysokość ekwiwalentu Sąd ustalił na podstawie zaświadczenia praco-
dawcy na kwotę 3.455 zł.
Apelacją wyrok Sądu pierwszej instancji zaskarżyła strona pozwana. Wnosiła
o zmianę wyroku przez oddalenie powództwa, bądź uchylenie orzeczenia Sądu Re-
jonowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcie o
kosztach procesu w instancji apelacyjnej, zarzucając sprzeczność istotnych ustaleń
Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału i naruszenie prawa materialnego
przez błędne przyjęcie, że Burmistrz nie mógł rozwiązać z powodem stosunku pracy
w związku z jego nieobecnością w pracy przez czas przekraczający okres wskazany
w art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP. Zdaniem skarżącej uprawnienie Burmistrza do dokonania
tej czynności wynika z treści art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracowni-
kach samorządowych (Dz.U. Nr 21, poz. 124 ze zm.).
Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi wyrokiem z
dnia 9 marca 2000 r. oddalił apelację. Uznając zarzuty apelacyjne za niezasadne,
Sąd Okręgowy stwierdził, że prawidłowo Sąd pierwszej instancji poczynił ustalenia
faktyczne i trafnie ocenił, że powoda ze stroną pozwaną łączył stosunek pracy na
podstawie powołania, do którego zastosowanie mają wprost przepisy Kodeksu pracy,
w szczególności art. 70 i 72 § 1 i 2. Zarzut błędnej wykładni art. 4 ust. 1 ustawy z
dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, według Sądu Okręgowego
był chybiony. Przepis ten stanowi bowiem, że statut gminy lub związku, bądź regula-
min sejmiku samorządowego określają organ lub osoby właściwe do rozwiązania w
imieniu zakładu pracy stosunku pracy na podstawie wyboru, mianowania i powołania
oraz rodzaj aktu i tryb jego wydania. Z § 11 pkt 3 Statutu miasta G. wynika natomiast,
że powoływanie i odwoływanie sekretarza miasta, na wniosek Przewodniczącego
Zarządu, należy do wyłącznej kompetencji Rady Miejskiej. W konsekwencji Sąd dru-
giej instancji podzielił pogląd, że po odwołaniu powoda z zajmowanego stanowiska
przez Radę Miejską uchwałą z dnia 17 grudnia 1998 r. mógł ulec rozwiązaniu stosu-
nek pracy z przyczyn wskazanych w art. 53 Kodeksu pracy, ale tylko w sposób okre-
ślony w art. 72 § 1 KP, czyli po podjęciu decyzji przez organ uprawniony do powoła-
nia powoda na stanowisko sekretarza miasta. Z tych motywów Sąd Okręgowy oddalił
apelację pracodawcy.

Od wyroku Sądu drugiej instancji wniesiona została kasacja w imieniu strony
pozwanej. Kasacja opiera się wyłącznie na podstawie art. 3931 pkt 1 KPC. Zarzuca-
jąc naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastoso-
wanie art. 4 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych strona
pozwana wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach po-
stępowania kasacyjnego, względnie o zmianę wyroku przez oddalenie powództwa w
całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania według norm
przepisanych.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja jest uzasadniona. Z prawidłowych i niekwestionowanych ustaleń Są-
dów obu instancji wynika, że powód zatrudniony był w charakterze sekretarza miasta
w G. Funkcja ta została mu powierzona na podstawie uchwały Rady Miejskiej z 1992
r. o powołaniu go na stanowisko sekretarza. Zgodnie z art. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia
22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych powód był więc pracownikiem
samorządowym, którego stosunek pracy powstał na podstawie powołania. Ustawa o
pracownikach samorządowych nie zawiera przepisów szczególnych normujących
skutki powołania. Z mocy art. 31 ustawy znajdują tu zastosowanie odpowiednio
przepisy Kodeksu pracy. Zgodzić się zatem należy z poglądem Sądu Okręgowego,
że odwołanie powoda ze stanowiska sekretarza miasta, dokonane uchwałą Rady
Miejskiej z 17 grudnia 1998 r., było równoznaczne z rozwiązaniem stosunku pracy z
zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia, skoro nic innego nie wynikało z
treści uchwały.
Błędnie natomiast Sąd drugiej instancji zastosował w sprawie przepis art. 4
ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych. Z uzasadnienia
wyroku Sądu Okręgowego wynika, że do oceny skutków prawnych czynności podję-
tej przez Burmistrza G. w dniu 16 czerwca 1999 r. Sąd drugiej instancji zastosował
przepis art. 4 ust. 1 ustawy w brzmieniu jakie obowiązywało do 31 grudnia 1998 r.
Nie uwzględnił Sąd zmiany treści tego przepisu dokonanej ustawą z dnia 29 grudnia
1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej pań-
stwa (Dz.U. Nr 162, poz. 1126), która weszła w życie 1 stycznia 1999 r. Według no-
wej treści art. 4 czynności w sprawach z zakresu prawa pracy za podmioty określone
w art. 1 (,,zwane dalej pracodawcami samorządowymi") dokonują: organ stanowiący
jednostki samorządu terytorialnego lub w zakresie ustalonym w odrębnej uchwale
jego przewodniczący wobec przewodniczącego zarządu tej jednostki w formie
uchwały, a w stosunku do pozostałych pracowników, zatrudnionych w urzędzie sa-
morządu terytorialnego, niezależnie od sposobu nawiązania z nimi stosunku pracy
przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego. Zmiana art. 4 polega
przeto nie tylko na wprowadzeniu nieznanego wcześniej w ustawie pojęcia praco-
dawcy samorządowego, ale także na wyraźnym określeniu kompetencji przewodni-
czącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego (między innymi wójta, burmi-
strza) do podejmowania w imieniu pracodawcy czynności w zakresie stosunku pracy
pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach i biurach wymienionych w
art. 1 ustawy. Artykuł 4 ustawy o pracownikach samorządowych jest niewątpliwie
przepisem szczególnym, wyłączającym z mocy art. 5 KP w związku z art. 71 § 12 KP,
sposób postępowania określony w zdaniu ostatnim art. 72 § 1 Kodeksu. Przypo-
mnieć trzeba, że w art. 72 § 1 KP ustawodawca umożliwił rozwiązanie stosunku
pracy z pracownikiem odwołanym z zajmowanego stanowiska z zachowaniem usta-
wowego okresu wypowiedzenia wcześniej, jeżeli okres jego usprawiedliwionej nie-
obecności w pracy z powodu choroby trwał dłużej niż okresy wymienione w art. 53 §
1 i 2 KP. Decyzję o rozwiązaniu stosunku pracy bez zachowania okresu wypowie-
dzenia pozostawił organowi, który powołał pracownika na stanowisko. Brzmienie art.
4 ustawy o pracownikach samorządowych decyduje, że w stosunku do pracownika
samorządowego zatrudnionego na podstawie powołania, odwołanego z zajmowane-
go stanowiska przez właściwy organ z zachowaniem ustawowego okresu wypowie-
dzenia, decyzję o rozwiązaniu z nim umowy o pracę bez zachowania ustawowego
okresu wypowiedzenia z przyczyn wymienionych w art. 53 KP podejmuje przewodni-
czący zarządu właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Z tych motywów Sąd Najwyższy przyjmując, że wskazana w kasacji podstawa
naruszenia prawa materialnego jest uzasadniona, z mocy art. 39315 KPC zmienił za-
skarżony wyrok i orzekł co do istoty sprawy oddalając powództwo w całości.
O kosztach procesu między stronami Sąd Najwyższy orzekł zgodnie z art. 98
KPC.
========================================