Wyrok z dnia 24 maja 2001 r.
I PKN 405/00

Przepis art. 42 § 3 KP nie określa sposobu i formy złożenia przez pra-
cownika oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków
pracy i płacy, wobec czego wola pracownika może być wyrażona poprzez
każde zachowanie dostatecznie ją ujawniające (art. 60 KC w związku z art. 300
KP).


Przewodniczący Prezes SN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Jadwiga
Skibińska-Adamowicz, Barbara Wagner (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2001 r. sprawy z powództwa
Ireny G. przeciwko Zakładom Tworzyw Sztucznych ,,I.-E." Spółce Akcyjnej w G. o
odprawę, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 7 marca 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyro-
kiem z dnia 7 marca 2000 r. [...] oddalił apelację Zakładów Tworzyw Sztucznych ,,I.-
E." S.A. w G. od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gliwicach z dnia 9 wrześ-
nia 1999 r. [...] zasądzającego od strony apelującej na rzecz Ireny G. kwotę 5.627,07
zł, z odsetkami od 1 listopada 1998 r., tytułem odprawy.
Sąd ustalił, że Irena G. była zatrudniona u strony pozwanej na podstawie
umowy o pracę na czas nie określony z dnia 1 grudnia 1978 r., ostatnio od 1 sierpnia
1989 r. na stanowisku kierownika działu kadr i szkolenia. Z dniem 15 lipca 1998 r.,
uchwałą Zarządu nr 28/98 z dnia 13 lipca 1998 r., dział ten zlikwidowano. W dniu 14
lipca 1998 r. powódce wypowiedziano warunki pracy i płacy, oferując stanowisko
wartownika w Straży Przemysłowej z niższą stawką osobistego zaszeregowania. Pi-
smo zawierało pouczenie o prawie odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków
pracy i płacy przed upływem połowy okresu wypowiedzenia (tj. do dnia 15 września) i
konsekwencjach prawnych niezłożenia oświadczenia w wyznaczonym terminie. W
tym samym dniu Irena G. odbyła rozmowę z dyrektorem Zakładów, odmawiając
przyjęcia nowych warunków pracy. Od 15 lipca do 31 października 1998 r. przeby-
wała nieprzerwanie na zwolnieniu lekarskim. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z
dnia 18 grudnia 1998 r. została uznana za częściowo niezdolną do pracy. W dniu 18
listopada 1998 r. doręczono powódce pismo z dnia 5 listopada 1998 r. o rozwiązaniu
umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych
obowiązków pracowniczych (pobranie nienależnej nagrody jubileuszowej).
W ocenie Sądu, z okoliczności wręczenia Irenie G. wypowiedzenia zmieniają-
cego wynikało, że odmawia ona przyjęcia zaproponowanych warunków pracy. Po-
twierdza tę ocenę treść pozwu z dnia 20 lipca 1998 r. oraz oświadczenie złożone na
rozprawie w dniu 7 października 1998 r. Ponieważ art. 42 § 3 KP nie określa sposo-
bu złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy,
może być ono, stosownie do art. 60 KC w związku z art. 300 KP, złożone przez
każde zachowanie wyrażające dostatecznie wolę składającego to oświadczenie.
Odmowa przyjęcia oferowanych warunków pracy i płacy była uzasadniona. Nie sta-
nowiła zatem współprzyczyny rozwiązania stosunku pracy. Wyłączną przyczyną roz-
wiązania z powódką umowy o pracę była likwidacja działu kadr i szkolenia. Dlatego
Irenie G. przysługuje prawo do odprawy pieniężnej na podstawie art. 8 ustawy z dnia
28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosun-
ków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze
zm.).
Pozwana Spółka zaskarżyła ten wyrok kasacją. Wskazując jako jej podstawę
naruszenie art. 42 § 3 KP, art. 60 KC oraz art. 61 KC w związku z art. 300 KP, wnio-
sła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa lub o jego uchylenie i
przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania. Pełnomoc-
nik strony skarżącej twierdził, że powódka do dnia 15 września 1998 r. nie złożyła
oświadczenia woli o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i płacy.
Nie udowodniła ona przed Sądem faktu przeciwnego, wobec czego strona pozwana
nie musiała przedstawiać ,,własnych" dowodów na sporną okoliczność. Naruszenie
art. 60 KC polega, jego zdaniem, na braku dowodu, że Irena G. ustnie złożyła
oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków pracy i braku ustalenia
daty złożenia oświadczenia tej treści. Pełnomocnik strony skarżącej uważa ustalenie
daty za istotne, albowiem gdyby powódka złożyła oświadczenie woli nie mogłaby go
cofnąć bez zgody strony pozwanej. Wbrew ustaleniu Sądu, powódka w pozwie ,,z
dnia 28 września 1998 r. domaga się wyłącznie uznania wypowiedzenia za bezsku-
teczne".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 39311 KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach ka-
sacji, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. Pełnomocnik
pozwanych Zakładów nie powołał jako podstawy kasacyjnej naruszenia przepisów
postępowania. Tym samym ustalenia stanowiące faktyczną podstawę rozstrzygnięcia
zawartego w zaskarżonym wyroku należy uznać za niewadliwe. Sąd Najwyższy jest
nimi związany.
Sąd ustalił, że Irena G. podczas rozmowy z dyrektorem pozwanej Spółki w
dniu 15 lipca 1998 r., bezpośrednio po otrzymaniu pisma zawierającego wypowie-
dzenie dotychczasowych warunków pracy i płacy, odmówiła przyjęcia warunków
pracy i płacy zaproponowanych przez pracodawcę. Późniejsze jej zachowania i
czynności fakt ten zweryfikowały. Wbrew odmiennemu twierdzeniu pełnomocnika
strony skarżącej, został więc ustalony przez Sąd zarówno fakt odmowy przyjęcia za-
proponowanych warunków pracy i płacy, jak i data złożenia oświadczenia w tym
przedmiocie. Skoro, zgodnie z art. 60 KC, ,,wola osoby dokonującej czynności praw-
nej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę
w sposób dostateczny", to zarzut uchybienia temu przepisowi jest bezzasadny. Nale-
ży podzielić pogląd Sądu, że art. 42 § 3 KP nie określa ani formy, ani sposobu złoże-
nia przez pracownika oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warun-
ków pracy i płacy i że w tym zakresie, poprzez art. 300 KP, znajdują zastosowanie
ogólne reguły dotyczące składania oświadczeń woli określone w art. 60 KC.
Zarzut naruszenia art. 61 KC jest bezprzedmiotowy. Przepis ten nie był w roz-
poznawanej sprawie stosowany i nie miał zastosowania. Powódka złożyła oświad-
czenie woli o odmowie przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę warunków
pracy i płacy i nigdy później nie przejawiła zamiaru ich przyjęcia. Problem cofnięcia
przez nią złożonego pozwanej Spółce oświadczenia woli, za jej zgodą, czy bez takiej
zgody, w ogóle nie istniał.
Przy ustaleniu - niezakwestionowanym skutecznie przez stronę skarżącą - że
powódka przed upływem połowy okresu wypowiedzenia złożyła oświadczenie o od-
mowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i płacy, Sąd trafnie w ocenie
skutków prawnych tego oświadczenia zastosował art. 42 § 3 KP i przyjął, iż stosunek
pracy między stronami procesowymi rozwiązał się z upływem okresu wypowiedzenia
z przyczyn dotyczących pracodawcy.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy, stosownie do art. 39312 KPC,
orzekł jak w sentencji.
========================================