Wyrok z dnia 1 grudnia 1999 r.
I PKN 396/99

Z dniem 7 sierpnia 1996 r. przestało być możliwe nabycie przez nauczy-
ciela mianowania z mocy prawa i zaczął obowiązywać art. 10 ustawy z dnia 26
stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz.
357 ze zm.) w brzmieniu wymagającym do uzyskania mianowania trzyletniej
nieprzerwanej pracy z jednoczesnymi dwiema ocenami co najmniej wyróżnia-
jącymi albo czteroletniego okresu pracy z jedną oceną dobrą uzyskaną na ko-
niec czwartego roku.


Przewodniczący: SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Walerian Sanetra, Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 1999 r. sprawy z powództwa
Grażyny L. przeciwko Szkole Podstawowej [...] w P. o ustalenie, na skutek kasacji
powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Poznaniu z dnia 9 kwietnia 1999 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 21 stycznia 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Poznaniu
oddalił powództwo Grażyny L. o ustalenie, iż spełnia ona warunki do mianowania
nauczycielskiego w Szkole Podstawowej [...] w P. Sąd Rejonowy stwierdził, iż po-
wódka powinna spełniać warunki do mianowania z art. 10 ust. 2 pkt 7 Karty Nauczy-
ciela, a mianowicie legitymować się wykonywaniem bezpośrednio przed mianowa-
niem, nieprzerwanej, zgodnej z kwalifikacjami, pracy pedagogicznej w szkole, w peł-
nym wymiarze zajęć, przez co najmniej 3 lata i w tym okresie uzyskać dwie oceny co
najmniej wyróżniające, albo bezpośrednio przed mianowaniem wykonywać nieprzer-
wanie zgodnie z kwalifikacjami pracę pedagogiczną w szkole w pełnym wymiarze
zajęć przez 4 lata i na koniec czwartego roku pracy uzyskać co najmniej ocenę dob-
rą. Tymczasem w świetle przedstawionej przez powódkę dokumentacji zatrudnienia,
gdy chodzi o pracę bezpośrednio poprzedzającą wniosek o mianowanie, nieprzer-
waną i w pełnym wymiarze godzin, powódka pracuje od 1 września 1996 r. i do daty
wyroku - 21 stycznia 1999 r. - nie minęło jeszcze 3 lata, jak też nie otrzymała dwóch
ocen wyróżniających, a tylko jedną i to dobrą.

Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 1999 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu oddalił apelację powódki z uzasadnieniem, że nawet przy
przyjęciu, że powódka pracowała u pozwanej ponad 3 lata (przy uwzględnieniu za-
trudnienia od 18 września 1995 r. jako wychowawca w świetlicy i równolegle w nie-
pełnym wymiarze czasu pracy w Szkole Podstawowej w L.), to przy 3-letnim zatrud-
nieniu nie legitymuje się co najmniej dwiema ocenami wyróżniającymi, zaś przy jed-
nej ocenie dobrej, brak jest jej 4 lat bezpośredniego i nieprzerwanego, zgodnego z
kwalifikacjami zatrudnienia pedagogicznego (zatrudnienie ustało 28 lutego 1999 r.).
Sąd Okręgowy zwrócił też uwagę, że w 1997 r. powódka wytoczyła powództwo prze-
ciwko tej samej pozwanej, również o mianowanie i roszczenie jej zostało oddalone
przez Sąd Rejonowy i Wojewódzki, a kasację powódki oddalił Sąd Najwyższy. Wo-
bec tego słuszne jest przyjęcie w sprawie powagi rzeczy osądzonej.

Kasacja powódki od powyższego wyroku zarzuca naruszenie art. 366 KPC
przez błędne przyjęcie, iż w sprawie występuje powaga rzeczy osądzonej.


Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:


Kasacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Wprawdzie Sądy obu instancji
wypowiedziały pogląd, że wobec prawomocnego oddalenia roszczenia o mianowanie
[...] w niniejszej sprawie występuje res iudicata, jednakże w swoich rozstrzygnię-
ciach, co także zauważa kasacja, nie zastosowały przepisu art. 199 § 1 pkt 2 KPC,
tzn. nie odrzuciły pozwu. Oddalenie powództwa nastąpiło bowiem wobec ustalenia
przez Sąd pierwszej instancji i niezakwestionowanego przez Sąd drugiej instancji, iż
powódka, której zatrudnienie ustało z dniem 28 lutego 1999 r., nie spełnia warunków
do mianowania, wymaganych przez art. 10 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.). W świetle tego
przepisu powódka winna przed ustaniem zatrudnienia (28 lutego 1999 r.) udowodnić
4-letni nieprzerwany okres wykonywania pracy pedagogicznej, czyli pracować nie-
przerwanie jako nauczyciel muzyki od 28 lutego 1995 r. Tymczasem po tej dacie po-
wódka rozpoczęła pracę najwcześniej od 18 września 1995 r. jako wychowawca w
świetlicy w Szkole Podstawowej [...] w P. i pracowała do 21 czerwca 1996 r., ponow-
nie zatrudniając się w tej Szkole w pełnym wymiarze czasu na czas nieokreślony od
dnia 1 września 1996 r. Oceniając zatem uprawnienie powódki do mianowania pod
rządem art. 10 Karty Nauczyciela w wersji obowiązującej od 7 sierpnia 1996 r. należy
zauważyć, że nie posiada ona wymaganego 4-letniego stażu pracy i jednocześnie
oceny dobrej uzyskanej na koniec 4 roku pracy (czyli na dzień 28 lutego 1999 r.),
gdyż ocenę taką otrzymała w dniu 9 czerwca 1997 r. i gdyby od daty tej liczyć staż
pracy wstecz, to na przestrzeni lat 1993-1997 powódka nie jest w stanie wykazać się
nieprzerwanym 4-letnim stażem pedagogicznym.

Przyjmując od daty ustania zatrudnienia (28 luty 1999 r.) trzyletni okres, o ja-
kim mowa w art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela w brzmieniu aktualnym, powódka po-
winna posiadać jednak nie jedną ocenę dobrą, a dwie oceny wyróżniające, którymi
się nie legitymuje. Do tego trzyletniego okresu wlicza się okres pracy w wymiarze co
najmniej 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć.

Natomiast przed 7 sierpnia 1996 r. obowiązywała inna treść art. 10 Karty Nau-
czyciela (Dz.U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19 ze zm.). Według niej do mianowania niezbęd-
ny był nieprzerwany, przypadający bezpośrednio przed mianowaniem przez dwa lata
okres pracy pedagogicznej wykonywany w pełnym wymiarze zajęć i oceniony pozy-
tywnie. Jeżeli w okresie trzech lat nieprzerwanej pracy w szkole, począwszy od dnia
zatrudnienia, nie dopełniono obowiązku oceny pracy nauczyciela, a spełniał on po-
zostałe warunki - następowało mianowanie z mocy prawa. Omawiany przepis nie
przewidywał możliwości zaliczenia pracy nauczyciela w niepełnym wymiarze zajęć.
Przed nowelizacją Karty Nauczyciela (z mocą od 7 sierpnia 1996 r.) powódka prze-
pracowała w pełnym wymiarze 3 miesiące i 23 dni od 1 marca 1994 r. do 24 czerwca
1994 r. w Zespole Szkół Ogólnokształcących [...] w P. i następnie 9 miesięcy i 3 dni
od 18 września 1995 r. do 21 czerwca 1996 r. jako wychowawca w świetlicy w
Szkole Podstawowej [...] w P. Łączny okres wynosi więc 1 rok i 26 dni (w okresie
1990-1 marca 1994 powódka nie pracowała) i nie była to praca nieprzerwana. Z kolei
dwuletnia praca w Szkole Podstawowej w L. (31 sierpnia 1994 - 31 sierpnia 1996)
nie była zatrudnieniem w pełnym wymiarze czasu pracy. Reasumując, przed noweli-
zacją Karty Nauczyciela wchodzącą w życie z dniem 7 sierpnia 1996 r. powódka nie
posiadała nieprzerwanego dwuletniego okresu pracy pedagogicznej w pełnym wy-
miarze zajęć i nie posiadała trzyletniej nieprzerwanej pracy od dnia zatrudnienia do
dnia 7 sierpnia 1996 r. uprawniającej do mianowania z mocy prawa. Z dniem 7 sierp-
nia 1996 r. zniesione zostało uprawnienie do mianowania z mocy prawa i zaczął
obowiązywać przepis art. 10 Karty Nauczyciela w wersji aktualnie obowiązującej, tj.
wymagającej albo trzyletniej nieprzerwanej pracy z jednoczesnymi dwiema ocenami
co najmniej wyróżniającymi, albo czteroletni okres pracy z jedną oceną dobrą uzys-
kaną na koniec czwartego roku pracy. Na tle ustaleń faktycznych poczynionych przez
Sądy obu instancji powódka nie spełnia wymagań do nominacji, zaś kasacja nie
stawia poza naruszeniem art. 366 KPC zarzutu naruszenia innych przepisów postę-
powania, w szczególności tych przepisów, w oparciu o które Sąd dokonuje ustaleń
faktycznych. Zważywszy, że powódka po prawomocnym rozstrzygnięciu w sprawie
[...] kontynuowała zatrudnienie (do 28 lutego 1999 r.), powołanie się przez Sądy obu
instancji na powagę rzeczy osądzonej, odnieść należy do ustaleń faktycznych doko-
nanych w sprawie [...], w świetle których powódka nie spełniała wówczas warunków
do mianowania. Nie ingerując w tamte ustalenia, Sąd drugiej instancji zbadał upraw-
nienia powódki do mianowania z tytułu nadal wykonywanego zatrudnienia już po
rozstrzygnięciu w sprawie [...]. Na gruncie obowiązującego stanu prawnego i w
oparciu o dokumenty dotyczące dalszego przedbiegu pracy Sąd ten nie znalazł jed-
nak dowodów świadczących o spełnieniu przez powódkę wymagań do mianowania.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw
do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================