Wyrok z dnia 5 listopada 1999 r.
I PKN 337/99

Wykonywanie pracy w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, znaj-
dującym się w zakładzie pracy innego podmiotu i pod jego kierownictwem, nie
powoduje nawiązania stosunku pracy z tym podmiotem.


Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Roman Kuczyński, Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 1999 r. sprawy z powódz-
twa Grażyny K. przeciwko Rejonowemu Urzędowi Pracy [...] w Ł. o przywrócenie do
pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 18 listopada 1998 r. [...]

1. z m i e n i ł zaskarżony wyrok w pkt 1 i 2 w ten sposób, że oddalił apelację
powódki od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Łodzi z dnia 22 grudnia 1997 r.
[...].
2. z m i e n i ł zaskarżony wyrok w pkt 4 w ten sposób, że zasądzone koszty
nie opłaconej pomocy prawnej z urzędu przyznał od Skarbu Państwa - Sądu Okrę-
gowego w Łodzi.

U z a s a d n i e n i e


Pozwany Rejonowy Urząd Pracy [...] w Ł. w sprawie z powództwa Grażyny K.
o ustalenie i przywrócenie do pracy wniósł kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 18 listopada 1998 r. [...]. Zas-
karżonym wyrokiem zmieniono wyrok Sądu pierwszej instancji (oddalający powódz-
two) i: 1) ustalono, że powódka była zatrudniona u pozwanego w okresie od dnia 1
listopada 1993 r. do dnia 31 października 1996 r. na stanowisku inspektora z wyna-
grodzeniem ostatnio 485 zł miesięcznie; 2) zasądzono od pozwanego na rzecz po-
wódki 1455 zł z odsetkami tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwią-
zanie umowy o pracę; 3) oddalono jej apelację w pozostałej części oraz 4) orzeczono
o kosztach postępowania. Powódka przez kilka lat wykonywała pracę u pozwanego
w oparciu o umowy o pracę zawarte przez nią kolejno z dwoma pracodawcami: Ry-
szardem Ł. i spółką cywilną Elżbiety i Grzegorza R. Pracodawcy zawierali umowy
cywilnoprawne o świadczenie usług na rzecz pozwanego Urzędu i na podstawie tych
umów powódka wykonywała w tym Urzędzie funkcję inspektora. W kasacji zarzuco-
no naruszenie art. 22 § 1 w związku z art. 11 KP przez przyjęcie, że pozwany i po-
wódka złożyli oświadczenie woli o nawiązaniu stosunku pracy, art. 45 § 1 w związku
art. 47 § 1 KP polegające na uznaniu, że umowa o pracę została rozwiązana przez
pozwanego, a także naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 210 § 3, art.
382, art. 233 i art. 235 KPC. W uzasadnieniu kasacji podniesiono, iż powódka starała
się o zawarcie umowy o pracę z pozwanym, jednakże nigdy do tego nie doszło. Z
wyroku Sądu drugiej instancji wynika, że powódka była jednocześnie w dwóch sto-
sunkach pracy, na podstawie których świadczyła tę samą pracę w tych samych go-
dzinach.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja jest uzasadniona.

Sąd drugiej instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia rozróżnienie między
faktycznym wykonywaniem pracy na rzecz pozwanego Urzędu i formalnym pozosta-
waniem w stosunku pracy z podmiotami prywatnymi (formalnymi pracodawcami). Dał
on prymat pierwszej z tych okoliczności z tego względu, że powódka była zobowią-
zana do wykonywania poleceń jej przełożonych w Urzędzie. Jest to jednakże pogląd
błędny, opierający się na złożeniu, że pracownik powinien świadczyć pracę w zakła-
dzie pracy pracodawcy i pod jego kierownictwem. Nie ma takich uregulowań w pra-
wie pracy. Pracownik powinien stosować się do poleceń przełożonych (art. 100 § 1
KP), ale niewątpliwie - co często występuje w praktyce życia gospodarczego - pole-
cenie przełożonego (w tym przypadku obu pracodawców) może polegać na tym, iż
zobowiązuje on pracownika do wykonywania poleceń innych osób. Pracodawca
może także polecić pracownikowi wykonywanie pracy w wyznaczonym miejscu, je-
żeli nie narusza to przepisów prawa pracy oraz postanowień umowy o pracę (co nie
zachodzi w niniejszej sprawie). Powódka zawarła dwie umowy o pracę z prywatnymi
pracodawcami, którzy płacili jej wynagrodzenie za pracę wykonywaną u pozwanego.
W żadnym więc razie nie można uznać, iż pozwany był pracodawcą powódki (art. 22
§ 1 KP). Wynika stąd wprost, iż również jest bezzasadne zasądzenie od pozwanego
na rzecz powódki odszkodowania z tytułu sprzecznego z prawem rozwiązania
umowy o pracę. Po pierwsze, stron nie łączyła umowa o pracę - więc pozwany nie
mógł jej rozwiązać - a po wtóre łączący powódkę ze spółką cywilną E. i G.R. stosu-
nek pracy uległ rozwiązaniu wskutek odmowy zgody powódki na zmianę warunków
płacy i pracy, zaproponowaną w wypowiedzeniu zmieniającym.

Zarzuty naruszenia przepisów postępowania nie są uzasadnione, a zmiana
przez Sąd Wojewódzki wyroku Sądu pierwszej instancji wynikała jedynie z innego
rozumienia pojęcia stosunku pracy (art. 22 § 1 KP).

Z tych względów na podstawie art. 39315 KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================