Wyrok z dnia 8 kwietnia 1998 r.
I PKN 31/98

Urzędnikowi państwowemu nie przysługuje wynagrodzenie za czas nie-
wykonywania pracy ponad okres trzech miesięcy zawieszenia w czynnościach
służbowych, w szczególności gdy odmawia on wykonania polecenia służbo-
wego stawienia się do pracy po upływie tego okresu w razie przedłużenia się
czasu trwania postępowania dyscyplinarnego (art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia
6 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, Dz.U. Nr 31, poz.
214 ze zm.).


Przewodniczący SSN: Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 1998 r. sprawy z powódz-
twa Jerzego J. przeciwko Urzędowi Kontroli Skarbowej w C. o zapłatę, na skutek
kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Warszawie z dnia 6 sierpnia 1997 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Ciechanowie wyrokiem z dnia 20 maja 1997 r. [...]
oddalił powództwo Jerzego J. skierowane przeciwko Urzędowi Kontroli Skarbowej w
C. o zasądzenie kwoty 1340 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem wynagrodzenia
za pracę za miesiąc luty 1997 r. W toku procesu powód rozszerzył powództwo do-
magając się wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy do dnia wydania wyroku.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód Jerzy J. był zatrudniony w pozwanym zakładzie
pracy do dnia 6 lutego 1997 r. na stanowisku wicedyrektora. Po wszczęciu postępo-
wania dyscyplinarnego przeciwko powodowi dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej
zawiesił go w pełnieniu obowiązków od 6 listopada 1996 r. do czasu zakończenia
postępowania dyscyplinarnego z jednoczesnym zwolnieniem z obowiązku świad-
czenia pracy. Minister Finansów po rozpoznaniu odwołania powoda, utrzymał w
mocy zaskarżoną decyzję. W dniu 6 lutego 1997 r. Generalny Inspektor Kontroli
Skarbowej odwołał powoda ze stanowiska wicedyrektora, potwierdzając jednocześ-
nie, iż pozostaje on nadal w Urzędzie na stanowisku inspektora kontroli skarbowej. W
dniu 10 lutego 1997 r. dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w C. poinformował po-
woda na piśmie, iż powinien w dniu 7 lutego 1997 r. stawić się do pracy celem jej
świadczenia. W odpowiedzi na to pismo powód poinformował dyrektora pismem z 11
lutego 1997 r., iż do pracy stawi się dopiero po zakończeniu postępowania dys-
cyplinarnego. Do dnia wydania wyroku postępowanie dyscyplinarne nie zakończyło
się i powód nie wykonywał pracy. Stan faktyczny sprawy jest niesporny między stro-
nami. Sąd Rejonowy uznał, że dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w C. miał prawo
zawiesić powoda w pełnieniu obowiązków służbowych zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy
z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U. Nr 100, poz. 44 ze zm.) i art.
12 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.). Według art. 12 ust. 2 wymienionej ustawy o
pracownikach urzędów państwowych maksymalny okres zawieszenia pracownika w
pełnieniu obowiązków służbowych wynosi 3 miesiące z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia. Zdaniem Sądu Rejonowego błędny jest pogląd powoda, że skoro
decyzję o zawieszeniu go w pełnieniu obowiązków wydano do czasu zakończenia
postępowania dyscyplinarnego, to okres zawieszenia może być dłuższy niż 3
miesiące. W związku z tym Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda o za-
sądzenie wynagrodzenia za pracę za okres ponad 3 miesiące nie znajduje podstawy
w art. 12 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych i art. 80 KP.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyro-
kiem z dnia 6 sierpnia 1997 r. [...] oddalił apelację. Z uzasadnienia tego wyroku wy-
nika, że Sąd Wojewódzki nie podzielił interpretacji przepisów prawa materialnego
(art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych i art. 80 KP) dokonanej
przez powoda. Błędne określenie w pismach dyrektora i Ministra Finansów okresu
zawieszenia powoda w pełnieniu czynności służbowych na czas trwania postępo-
wania dyscyplinarnego, nie może być - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - zaakcepto-
wane, gdyż naruszałoby to treść art. 12 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów pańs-
twowych. Sąd Wojewódzki akceptując treść kwestionowanego w apelacji wyroku
uznał, że apelacja jest bezzasadna.

Pełnomocnik powoda wniósł kasację od powyższego wyroku Sądu Woje-
wódzkiego, w której zarzucił temu wyrokowi naruszenie prawa materialnego przez
błędną wykładnię art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz
art. 110 KPA. Ponadto strona powodowa zarzuciła naruszenie przepisów postępo-
wania, to jest art. 382 i art. 328 § 2 KPC, polegające na uznaniu stanu faktycznego,
zawartego w wyroku NSA w sprawie ze skargi powoda - za tożsamy z abstrakcyjnym
stanem faktycznym, przewidzianym w art. 12 ust. 2 wymienionej ustawy o pracowni-
kach urzędów państwowych. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz
poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy Sądowi pierw-
szej instancji do ponownego rozpoznania z uwzględnieniem należnych powodowi
kosztów procesu.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie może być uwzględniona. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w
art. 80 KP pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę wykonaną. Za czas
niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wów-
czas, gdy przepisy prawa tak stanowią. Takim szczególnym przepisem, w odniesie-
niu do stosunku pracy wiążącego strony, jest art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach
urzędów państwowych, który gwarantuje urzędnikowi państwowemu mianowanemu
zachowanie prawa do wynagrodzenia w razie zawieszenia go w pełnieniu obowiąz-
ków służbowych. Przepis art. 12 ust. 2 tej ustawy stanowi, że zawieszenie w pełnie-
niu obowiązków służbowych może trwać nie dłużej niż trzy miesiące, a tym samym
limituje prawo do wynagrodzenia pracownika za ten czas. Powód odmówił podjęcia
pracy na wezwanie dyrektora pozwanego zakładu pracy, po upływie tego okresu
trwania zawieszenia w czynnościach służbowych, to jest po dacie 7 lutego 1997 r. W
tej sytuacji brak jest podstaw prawnych do obciążenia zakładu pracy skutkami pła-
cowymi niewykonywania pracy przez powoda za dalszy okres, niezależnie od popeł-
nionych uchybień przez pracodawcę w decyzji o zawieszeniu powoda w pełnieniu
czynności służbowych, nie zawierającej określenia czasu trwania tego zawieszenia,
wynikającego z ustawy. Z uwagi na to, że postępowanie dyscyplinarne przedłużyło
się, Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi powoda,
wyrokiem z dnia 21 maja 1997 r. [...] uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Finansów
oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji zawieszającą skarżą-
cego w pełnieniu obowiązków służbowych w części przekraczającej trzy miesiące.
Jednakże brak jest szczególnego przepisu prawa, który uprawniałby powoda do wy-
nagrodzenia za niewykonywanie pracy w czasie przekraczającym trzymiesięczny
okres zawieszenia w pełnieniu czynności służbowych. Powód znając regulację usta-
wową mógł zapobiec utracie wynagrodzenia za okres przekraczający 3 miesiące
niewykonywania pracy, podejmując jej wykonywanie na zgodne z prawem wezwanie
dyrektora pozwanego zakładu pracy. Problem wadliwości działania organu pierwszej
instancji lub organu odwoławczego, które powinny z mocy art. 154 § 1 i 2 KPA
uchylić lub zmienić dotychczasową decyzję, mającą moc wiążącą (zgodnie z art. 110
KPA), nie ma jednak - zdaniem Sądu Najwyższego - istotnego wpływu na określenie
zakresu ustawowo gwarantowanych świadczeń płacowych za czas niewykonywania
pracy przez powoda wobec zawieszenia w pełnieniu czynności służbowych ponad 3
miesiące. Uprawnienia płacowe z tego tytułu są ustawowo ograniczone do trzymie-
sięcznego okresu zawieszenia w pełnieniu czynności służbowych. Zdaniem Sądu
Najwyższego dyspozycje zawarte w poszczególnych ustępach art. 12 ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych wymagają łącznej wykładni. Dlatego wywody za-
warte w kasacji dotyczące wykładni art. 12 ust. 3 w związku z ust. 1 wymienionej
ustawy z pominięciem ust. 2 tego artykułu nie mogą być uznane za prawidłowe, gdyż
są one sprzeczne z literalną interpretacją całości instytucji prawnej fakultatywnego
zawieszenia urzędnika państwowego mianowanego w pełnieniu obowiązków, za-
wartej w omawianym artykule. Sąd Wojewódzki dokonał zatem prawidłowej wykładni
art. 12 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, uznając, że powodowi nie
przysługuje wynagrodzenie za okres ponad trzymiesięcznego niewykonywania pracy
na skutek odmowy wykonania polecenia służbowego, wydanego na piśmie przez
przełożonego i niestawienia się do pracy. W tej sytuacji - zdaniem Sądu Najwyższe-
go - w świetle regulacji zawartej w art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy o pracownikach urzę-
dów państwowych, w razie przedłużania się czasu trwania postępowania dyscypli-
narnego nie istnieje obowiązek pracodawcy do wypłaty wynagrodzenia urzędnikowi
państwowemu za czas niewykonywania pracy ponad okres trzech miesięcy z powo-
du zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, w szczególności gdy odmawia
on wykonania polecenia służbowego stawienia się do pracy po upływie tego okresu.
Zgodnie z powyższym stanowiskiem poglądy Sądu Wojewódzkiego w kwestii wyk-
ładni powołanego wyżej art. 12 ustawy powodują, że zarzut kasacji naruszenia prawa
materialnego przez ten Sąd nie może być uznany za zasadny. Nie znajduje też
potwierdzenia drugi zarzut kasacji naruszenia przez Sąd Wojewódzki art. 382 i art.
328 § 2 KPC, gdyż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd drugiej instancji
ustosunkował się zwięźle do oceny roszczeń powoda w związku z treścią wyroku
NSA z dnia 21 maja 1997 r. w sposób nie nasuwający zastrzeżeń.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że ka-
sacja nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega z mocy art. 39312 KPC
oddaleniu.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================