Wyrok z dnia 1 października 1997 r.
I PKN 297/97


Po nowelizacji art. 71 KP ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie
ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 20, poz. 107)
nie ma przeszkód, aby po upływie okresu wypowiedzenia, z którym było rów-
noznaczne odwołanie ze stanowiska (art. 70 § 2 KP) strony zawarły umowę o
pracę na uzgodnionych warunkach pracy i płacy.

Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Walerian Sanetra.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1 października 1997 r. sprawy z po-
wództwa Kazimierza M. przeciwko Lasom Państwowym-Nadleśnictwu G. o dopusz-
czenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 21 lutego 1997 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w
Koninie z dnia 28 listopada 1996 r. [...] i przekazał sprawę temu Sądowi Rejonowemu
do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępo-
wania kasacyjnego.


U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 28 listopada 1996 r. [...], Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Koninie
oddalił powództwo Kazimierza M. przeciwko Lasom Państwowym-Nadleśnictwo G. o
nakazanie dopuszczenia do pracy. Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony
na stanowisku leśniczego Leśnictwa B.K. W dniu 25 kwietnia 1995 r. został odwołany
z tego stanowiska. Jego powództwo o przywrócenie do pracy zostało prawomocnie
oddalone. Okres wypowiedzenia, z którym równoznaczne było odwołanie ze stano-
wiska, rozpoczął się 1 lutego 1996 r. i zakończył 30 kwietnia 1996 r. Po tej dacie po-
wód chciał podjąć pracę na stanowisku podleśniczego. Strona pozwana jednak nie
dopuściła go do tej pracy. Strona pozwana uważała, że stosunek pracy z powodem
rozwiązał się w wyniku odwołania. Pismo odwołujące zawierało wprawdzie propozy-
cję zatrudnienia na stanowisku podleśniczego, jednak powód odmówił przyjęcia tej
propozycji. Według Sądu Rejonowego, po upływie okresu wypowiedzenia nie został z
powodem nawiązany nowy stosunek pracy. Z faktu zaproponowania powodowi no-
wych warunków pracy w odwołaniu nie można wywodzić żadnych skutków prawnych,
gdyż wypowiedzenie warunków pracy i płacy pracownikowi zatrudnionemu na pods-
tawie powołania było niedopuszczalne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grud-
nia 1987 r., III PZP 47/87).
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem
z dnia 21 lutego 1997 r. [...] oddalił apelację powoda. Sąd drugiej instancji podzielił
pogląd, że wypowiedzenie zmieniające względem pracownika zatrudnionego na
podstawie powołania było niedopuszczalne. Nadto podkreślił, że powód nie przyjął
zaproponowanych mu warunków, co wynika z protokołu rozprawy przed Sądem Re-
jonowym w Koninie z dnia 28 listopada 1996 r.
W kasacji od tego wyroku powód zarzucił naruszenie prawa materialnego
przez błędną wykładnię art. 22 § 1 KP i 42 § 3 KP. Wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz wyroku Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy do ponownego roz-
poznania. Powód wywiódł, że w piśmie z dnia 25 sierpnia 1995 r., odwołującym go ze
stanowiska leśniczego, strona pozwana stwierdziła, że po upływie okresu wypowie-
dzenia, tj. od dnia 1 sierpnia 1995 r. będą powoda obowiązywały nowe warunki pracy
polegające na zatrudnieniu na stanowisku podleśniczego. W piśmie tym zaznaczono,
że jeżeli powód do połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie
przyjęcia nowych warunków, to będzie to równoznaczne z ich przyjęciem. Według
powoda nie złożył on takiego oświadczenia, a więc doszło do przyjęcia nowych wa-
runków pracy. Wniesienie powództwa o przywrócenie do pracy i ewentualna odmowa
przyjęcia nowych warunków, ale dokonana już po upływie połowy okresu wypowie-
dzenia, nie mają zdaniem powoda żadnego znaczenia. Powód podniósł, że nastąpiła
zmiana w stanie prawnym względem stanu, w którym zapadła uchwała z dnia 21
grudnia 1987 r., III PZP 47/87. Nowelą z dnia 4 kwietnia 1989 r. przepis art. 71 KP
został bowiem zmieniony przez dodanie możliwości zatrudnienia pracownika powo-
łanego po upływie okresu wypowiedzenia na uzgodnionych przez strony warunkach.
Powód podkreślił, że gdyby nawet przyjąć niedopuszczalność wypowiedzenia zmie-
niającego wobec pracownika zatrudnionego na podstawie powołania, to i tak należa-
łoby uznać zaproponowanie nowych warunków pracy jako ofertę zawarcia nowej
umowy o pracę.
Strona pozwana wniosła o oddalenie kasacji.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest zasadna, gdyż słusznie podnosi zarzut naruszenia art. 22 § 1 KP.
Przepis ten dotyczy nawiązania stosunku pracy, co w związku z art. 11 KP wymaga
zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Oświadczenia woli stron w
przedmiocie zawarcia umowy o pracę mogą być złożone w sposób dostatecznie
ujawniający ich wolę (art. 60 KC w związku z art. 300 KP). W piśmie z dnia 25 sierp-
nia 1995 r. strona pozwana odwołując powoda ze stanowiska złożyła mu ofertę na-
wiązania umownego stosunku pracy, przy czym zaproponowała, że oferta ta może
zostać przyjęta przez milczenie powoda w czasie do upływu połowy okresu wypo-
wiedzenia. Strona pozwana wyraźnie bowiem stwierdziła, że jeżeli w tym czasie po-
wód nie odmówi przyjęcia zaproponowanych warunków, to będzie to równoznaczne z
ich przyjęciem, a więc z zawarciem umowy o pracę. W uchwale z dnia 21 grudnia
1987 r., III PZP 47/87 (OSNCP 1989 z. 9 poz. 131, OSPiKA 1989 z. 2 poz. 45 z kry-
tyczną glosą T. Zielińskiego) Sąd Najwyższy stwierdził, że wypowiedzenie warunków
pracy i płacy pracownikowi zatrudnionemu na podstawie powołania jest niedopusz-
czalne. Pomijając kontrowersyjność tego poglądu należy stwierdzić, że po nowelizacji
art. 71 KP, dokonanej ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie ustawy - kodeks
pracy oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 20, poz. 107) nie było żadnych prze-
szkód, aby po upływie okresu wypowiedzenia, z którym było równoznaczne odwoła-
nie ze stanowiska (art. 70 § 2 KP), strony zawarły umowę o pracę na uzgodnionych
warunkach pracy i płacy.
W sprawie było zatem istotne czy do upływu połowy okresu wypowiedzenia
powód odmówił przyjęcia zaproponowanych mu nowych warunków zatrudnienia. Sąd
pierwszej instancji nie poczynił w tym zakresie żadnych ustaleń i ocen, a Sąd drugiej
instancji uznał, że powód odmówił przyjęcia nowych warunków pracy, co miało nas-
tąpić w dniu 28 listopada 1996 r. Oświadczenie powoda w tym momencie byłoby zło-
żone już po upływie okresu wypowiedzenia, skoro według ustaleń Sądu pierwszej
instancji biegło ono od dnia 1 lutego 1996 r. i zakończyło się w dniu 30 kwietnia 1996
r.
Prowadzi to do uwzględnienia kasacji powoda i uchylenia zaskarżonego wy-
roku zgodnie z art. 39313 § 1 KPC. Ponieważ do rozstrzygnięcia sprawy konieczne
jest dokonanie ustaleń faktycznych w zakresie dotychczas nie poczynionym. Sąd
Najwyższy uchylił także wyrok Sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę temu Są-
dowi do ponownego rozpoznania. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy
uwzględnić odpowiednio wypracowaną dotychczas w orzecznictwie wykładnię prze-
pisów w zakresie sposobu złożenia oświadczenia woli co do odmowy przyjęcia za-
proponowanych nowych warunków pracy w przypadku złożenia odwołania od wypo-
wiedzenia zmieniającego (wyrok z dnia 22 września 1976 r., I PRN 51/76, OSPiKA
1978 z. 1 poz. 16 z glosą J. Knapa; uchwała z dnia 5 maja 1978 r., I PZP 5/78,
OSNCP 1978 z. 11 poz. 200; wyrok z dnia 4 października 1979 r., I PRN 117/79,
OSNCP 1980 z. 3 poz. 61; wyrok z dnia 2 marca 1984 r., I PRN 16/84, OSNCP 1984
z. 9 poz. 167, OSPiKA 1985 z. 2 poz.48 z glosą K. Kolasińskiego, PiP 1985 nr 11-12
s. 183 z glosą M. Gersdorf-Giaro, OSPiKA 1985 z. 1 poz. 18 z glosą H.
Wierzbińskiej).
========================================