Wyrok z dnia 14 października 1997 r.
I PKN 275/97

1. Przekształcenie stosunku pracy powstałego na podstawie powołania
w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę nie dotyczy pracowników od-
wołanych ze stanowiska przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 2 lutego
1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz.U. Nr 24, poz.210).
2. Przy ocenie, czy uwzględnienie żądania pracownika uznania wypowie-
dzenia umowy o pracę za bezskuteczne jest niemożliwe lub niecelowe, istotny
jest stopień i charakter naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów o pracę
(art.45 §1 KP).


Przewodniczący SSN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN:
Barbara Wagner, Andrzej Wróbel (sprawozdawca).


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 października 1997 r., sprawy z
powództwa Włodzimierza T. przeciwko Zakładowi Opieki Zdrowotnej w Lipnie i Wo-
jewodzie W. o przywrócenie do pracy na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu z dnia 6
marca 1997 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Lipnie wyrokiem z dnia 6 listopada 1996 r. [...]
uznał za bezskuteczne rozwiązanie stosunku pracy łączącego powoda Włodzimierza
T. z pozwanym zakładem pracy - Zakładem Opieki Zdrowotnej w L. na skutek od-
wołania powoda z zajmowanego stanowiska przez Wojewodę W. Sąd ustalił, że po-
wód Włodzimierz T. był zatrudniony w pozwanym Zakładzie nieprzerwanie od dnia 15
marca 1976 r. na stanowisku zastępcy dyrektora do spraw administracyjno-ekono-
micznych. Pismem z dnia 11 lipca 1996 r. Wojewoda W. odwołał powoda z zajmo-
wanego stanowiska proponując jednocześnie zatrudnienie na stanowisku, które wy-
znaczy dyrektor Zakładu. W ocenie Sądu z przepisu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 2 lu-
tego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.
U. Nr 24, poz. 110), art. 68 § 1 Kodeksu pracy, art. 11 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991
r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408) i rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych obowiązków i uprawnień pra-
cowników zatrudnionych w zakładach służby zdrowia (Dz. U. Nr 51 poz. 326) wynika,
że stosunek pracy powoda, który powstał na mocy powołania przekształcił się z
dniem wejścia w życie ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. w umowny stosunek pracy, a
zatem Wojewoda W. nie był uprawniony do odwołania powoda z zajmowanego sta-
nowiska. Po dniu 2 czerwca 1996 r. rozwiązanie stosunku pracy z powodem mogło
nastąpić jedynie na skutek wypowiedzenia umowy o pracę przez dyrektora pozwa-
nego Zakładu. Umowa o pracę łącząca powoda Włodzimierza T. z pozwanym zakła-
dem pracy - Zakładem Opieki Zdrowotnej w L. nie została rozwiązana także z tego
powodu, że powód od dnia 15 lipca 1996 r. do dnia wydania orzeczenia pozostawał
na zwolnieniu lekarskim.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu wyrokiem
z dnia 6 marca 1997 r. [...] oddalił apelację pozwanego Zakładu Opieki Zdrowotnej w
L. od powyższego wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Lipnie, podzielając
ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy i poglądy prawne zawarte w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku. Sąd Wojewódzki nie podzielił stanowiska pozwanego, że
mimo wadliwości odwołania, niecelowe jest uznanie wypowiedzenia umowy o pracę
za bezskuteczne, bowiem w miejsce powoda została zatrudniona inna osoba. W
ocenie Sądu brak miejsca pracy i obsadzenie stanowiska nie może sanować
czynności niezgodnych z prawem i nie może być jedynym argumentem zasądzenia
odszkodowania, którego domagał się pozwany.

Pozwany Zakład Opieki Zdrowotnej w L. w kasacji od powyższego wyroku
Sądu Wojewódzkiego w Toruniu zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez
niezastosowanie przepisu art. 45 § 2 Kodeksu pracy i nie stwierdzenie, że żądanie
powoda uznania wypowiedzenia za bezskuteczne jest niemożliwe lub niecelowe.
Wskazując na powyższą podstawę kasacyjną wniósł o uchylenie zaskarżonego wy-
roku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w
Toruniu. W uzasadnieniu podstawy kasacyjnej zarzucił, że Sąd nie ocenił przyczyn
merytorycznych odwołania pod kątem przesłanek określonych w art. 45 § 2 Kodeksu
pracy. Tymczasem przyczyną odwołania powoda ze stanowiska zastępcy dyrektora
Zakładu była dalsza nieprzydatność do zajmowania tego stanowiska. Powód nie
posiadał bowiem dostatecznych kwalifikacji praktycznych do realizacji zadań Zakładu
a długotrwała choroba powoda stanowiła przyczynę wystarczającą do przyjęcia, że
nie jest celowe lub możliwe uznanie odwołania za bezskuteczne.


Sąd Najwyższy zważył co następuje:


Kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw. W rozpoznawanej sprawie jest
niesporne, że powód zajmował stanowisko zastępcy dyrektora do spraw administra-
cyjno-ekonomicznych Zakładu Opieki Zdrowotnej w L. na podstawie powołania od
dnia 15 marca 1976; następnie pismem Wojewody W. z dnia 11 lipca 1996 r. został
odwołany ze stanowiska zastępcy dyrektora, a odwołanie zostało mu doręczone w
dniu 23 lipca 1996 r., kiedy przebywał na urlopie zdrowotnym. Trafne jest stanowisko
Sądu Wojewódzkiego, że ocena prawna tej czynności i wywołanych przez nią skut-
ków powinna uwzględniać rozwiązania przyjęte w ustawie z dnia 2 lutego 1996 r. o
zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 24, poz.
210), która weszła w życie z dniem 2 czerwca 1996 r. Zgodnie z przepisem art. 8 ust.
1 tej ustawy stosunki pracy z pracownikami zatrudnionymi na podstawie powołania
na czas określony albo na czas nie określony na stanowiskach nie wymienionych w
przepisach, o których mowa w art. 68 § 1 Kodeksu pracy, przekształcają się z dniem
wejścia w życie ustawy zmieniającej, odpowiednio w stosunki pracy na podstawie
umowy o pracę na czas określony lub na czas nie określony. Przekształcenie sto-
sunków pracy powstałych na podstawie powołania w stosunek pracy na podstawie
umowy o pracę nie dotyczy pracowników odwołanych ze stanowiska przed dniem
wejścia w życie tej ustawy. Stwierdzenie zatem, że stosunek pracy powoda prze-
kształcił się z dniem 2 czerwca 1996 r. w stosunek pracy na podstawie umowy o
pracę wymagało uprzedniego zbadania, czy stanowisko zastępcy dyrektora do spraw
administracyjno-ekonomicznych zakładu opieki zdrowotnej jest wymienione w przepi-
sach, o których mowa w art. 68 § 1 Kodeksu pracy. Trafny jest pogląd Sądu, że nas-
tępstwem nowego brzmienia powyższego przepisu nadanego ustawą zmieniającą
było znaczne ograniczenie kręgu osób, których stosunek pracy nawiązuje się na
podstawie powołania. Powołanie jest podstawą nawiązania stosunku pracy wyłącznie
w przypadkach określonych w odrębnych przepisach albo w przepisach wydanych na
podstawie art. 298 Kodeksu pracy. Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o za-
kładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 ze zm.) nie regulują kwestii nawią-
zywania stosunku pracy na stanowisku zastępcy dyrektora zakładu opieki zdrowot-
nej, jak czyni to przepis art. 44 ust. 4 tej ustawy, który stanowi, że kierownika pub-
licznego zakładu opieki zdrowotnej powołuje organ, który utworzył zakład. Także
przepisy wykonawcze do ustawy o zakładach opieki zdrowotnej nie upoważniają do
stwierdzenia, że objęcie stanowiska zastępcy dyrektora zakładu opieki zdrowotnej
następuje na podstawie powołania. W szczególności ani przepisy rozporządzenia
Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 5 marca 1992 r. w sprawie rodzaju sta-
nowisk w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, których obsadzanie następuje w
drodze konkursu, oraz trybu przeprowadzania konkursu (Dz.U. Nr 22, poz. 96 ze
zm.), ani przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 18
marca 1992 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać osoby na stanowis-
kach kierowniczych w zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 30, poz. 131) nie wy-
mieniają stanowiska zastępcy kierownika zakładu opieki zdrowotnej do spraw admi-
nistracyjnych. Kwestii tej nie reguluje także statut Zakładu Opieki Zdrowotnej w L. z
dnia 6 sierpnia 1992 r., który w § 9 stwierdza, że dyrektor Zakładu jest powoływany i
odwoływany przez Wojewodę W. na wniosek bądź po zaopiniowaniu przez Radę
Nadzorczą.

Trafny jest pogląd Sądów obu instancji, że stanowisko zastępcy do spraw
administracyjno-ekonomicznych dyrektora zakładu opieki zdrowotnej nie zostało wy-
mienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie nie-
których obowiązków i uprawnień pracowników zatrudnionych w zakładach służby
zdrowia (Dz.U. Nr 51, poz. 326 ze zm.), wydanym na podstawie art. 298 § 1 Kodeksu
pracy, a zatem brak jest podstaw do przyjęcia, że stanowisko to jest wymienione w
przepisach, o których mowa w art. 68 § 1 Kodeksu. W związku z tym za prawidłowe
należy uznać stanowisko Sądów, że stosunek pracy powoda przekształcił się z
dniem 6 czerwca 1996 r. w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę, a zatem
odwołanie powoda z zajmowanego stanowiska przez Wojewodę W. było sprzeczne z
prawem i nastąpiło przez organ nieuprawniony. W szczególności należy podzielić
pogląd, że odwołanie powoda przez Wojewodę W. ze stanowiska zastępcy do spraw
administracyjno-ekonomicznych dyrektora zakładu opieki zdrowotnej zostało doko-
nane z oczywistym naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu umowy o pracę.
Zarzut naruszenia art. 45 § 2 Kodeksu pracy w ten sposób, że Sąd nie zastosował
tego przepisu w odniesieniu do powoda jest nieusprawiedliwiony. Sąd Wojewódzki,
nie podzielił poglądu pozwanego, że uwzględnienie żądanie powoda o uznanie wy-
powiedzenia za bezskuteczne było niecelowe z uwagi na zatrudnienie na dotychczas
zajmowanym przez powoda stanowisku innej osoby o wyższych niż powód kwalifika-
cjach. Stwierdził bowiem, iż brak miejsca pracy lub obsadzenie stanowiska nie może
sanować czynności niezgodnych z prawem i nie może być jedynym argumentem za-
sądzenia odszkodowania. Sąd dał w ten sposób wyraz trafnemu, w ocenie Sądu
Najwyższego zapatrywaniu, że przy ocenie, czy uwzględnienie żądania pracownika
uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne jest niemożliwe lub niece-
lowe należy uwzględniać także stopień i charakter naruszenia przepisów o wypowia-
daniu umów o pracę. Wbrew zatem powyższemu zarzutowi kasacji, Sąd właściwie
zastosował w sprawie przepis art. 45 § 2 Kodeksu pracy i dokonał jego prawidłowej
wykładni.

Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
============================================