Wyrok z dnia 27 lutego 2001 r.
I PKN 273/00

Podstawę przeniesienia mianowanego pracownika samorządowego z
powodu likwidacji dotychczasowego stanowiska pracy stanowi art. 10 ust. 1a
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(Dz.U. Nr 31, poz. 124 ze zm.) w związku z art. 7 ustawy z dnia 22 marca 1990 r.
o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 21, poz. 124 ze zm.) w brzmieniu na-
danym temu przepisowi przez art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1998 r. o
zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa
(Dz.U. Nr 162, poz. 1126 ze zm.).


Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Jadwiga Skibińska-
Adamowicz (sprawozdawca), Roman Kuczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2001 r. sprawy z powództwa
Adama P. przeciwko Urzędowi Miasta C. o przywrócenie do pracy na dotychczaso-
wych warunkach i dodatek służbowy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 31 stycznia
2000 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 5 października 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Chełmie
przywrócił Adama P. do pracy w Urzędzie Miasta C. na stanowisku dyrektora Wy-
działu Spraw Administracyjnych i zasądził na jego rzecz kwotę łączną 5.034 zł brutto
tytułem dodatku stażowego z odsetkami ustawowymi od oznaczonych w wyroku kwot
miesięcznych. Sąd Rejonowy ustalił, że powód, zatrudniony w pozwanym Urzędzie
od 1 września 1992 r. początkowo na podstawie umowy o pracę, stał się od 20 listo-
pada 1998 r. pracownikiem mianowanym i objął stanowisko kierownika Wydziału
Spraw Obywatelskich. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego,
pobierał dodatek służbowy w kwocie 739 zł brutto miesięcznie. W dniu 11 lutego
1999 r. Prezydent Miasta C. zlecił powodowi wykonywanie innej pracy niż określona
w akcie mianowania, mianowicie na okres od 11 lutego do 10 maja 1999 r. powierzył
mu obowiązki pełnomocnika do spraw organizacji i przygotowania prac związanych z
opracowaniem strategii rozwoju miasta. Pismem z dnia 15 lutego 1999 r. pracodaw-
ca nie przyznał powodowi dodatku służbowego, bez jakiegokolwiek uzasadnienia.
Decyzją z dnia 1 kwietnia 1999 r. Prezydent Miasta przeniósł powoda na stanowisko
inspektora w Wydziale Spraw Administracyjnych z powodu likwidacji stanowiska kie-
rownika Wydziału Spraw Obywatelskich. Stanowisko to formalnie uległo likwidacji
wraz z Wydziałem Spraw Obywatelskich na podstawie uchwały Rady Miejskiej w C. z
dnia 21 marca 1999 r., podobnie jak i stanowiska kierowników innych wydziałów. Do
tych zmian został także dostosowany regulamin organizacyjny. Z drugiej jednak
strony powstały nowe wydziały, a niektóre z dotychczasowych otrzymały tylko inną
nazwę, tak zresztą jak i stanowiska kierowników wydziałów, które zostały zastąpione
stanowiskami dyrektorów wydziałów.

W ocenie Sądu Rejonowego nie doszło do faktycznej likwidacji stanowiska
powoda, tj. stanowiska kierownika Wydziału Spraw Obywatelskich, tak zresztą jak i
samego Wydziału Spraw Obywatelskich. Wydział ten został po prostu inaczej na-
zwany, mianowicie Wydziałem Spraw Administracyjnych, który wykonuje te same za-
dania. Również stanowisko dyrektora tego Wydziału - to w rzeczywistości stanowisko
kierownika Wydziału Spraw Obywatelskich, które zajmował powód. Tak więc żądanie
powoda, by go przywrócić na stanowisko dyrektora Wydziału Spraw Administracyj-
nych, było uzasadnione wobec regulacji zawartej w art. 45 § 1 KP w związku z art. 31
ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 21, poz.
124 ze zm.).

Gdy chodzi o dodatek służbowy, to podstawę prawną jego przyznania stanowił
§ 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie wynagradzania
pracowników samorządowych (Dz.U. Nr 111, poz. 493 ze zm.). Szczegółowe zasady
przyznawania tego dodatku zostały określone przez stronę pozwaną w regulaminie
przyznawania i wypłacania dodatku służbowego z dnia 1 grudnia 1991 r. Wprawdzie
według § 2 ust. 3 tego regulaminu podstawą jego przyznania jest miesięczna ocena
pracy pracownika dokonana przez kierownika wydziału, złożona w formie wniosku
(wraz z jego uzasadnieniem) do Prezydenta Miasta, lecz brak wniosku oznacza, że
kierownik ocenił pracę pracownika jak w poprzednim miesiącu, wobec czego dodatek
służbowy również przysługuje jak w poprzednim miesiącu. Jednocześnie regulamin
ten wskazuje przesłanki, których powstanie powoduje utratę prawa do dodatku. Tak
więc - zdaniem Sądu Rejonowego - dodatek służbowy w pozwanym Urzędzie nie ma
charakteru nagrody, a wobec tego że w czasie od 1 kwietnia do 31 sierpnia 1999 r.
przełożony powoda w żadnym miesiącu nie złożył wniosku o przyznanie powodowi
omawianego dodatku, należał się on powodowi za cały okres sporny.

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wyrokiem z
dnia 31 stycznia 2000 r., po rozpoznaniu sprawy na skutek apelacji strony pozwanej,
zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo. Przede wszystkim
Sąd drugiej instancji dokonał innych ustaleń niż Sąd Rejonowy. Ustalił mianowicie,
że w pozwanym Urzędzie na podstawie uchwały [...] Rady Miejskiej w C. z dnia 22
marca 1999 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Urzędu nastąpiła likwidacja
Wydziału Spraw Obywatelskich. Nowo utworzony Wydział Spraw Administracyjnych
nie jest tożsamy pod względem działania i kompetencji z wydziałem zlikwidowanym,
gdyż otrzymał do realizacji także nowe, inne zadania, np. zadania z ustawy o Policji,
nadzór nad działalnością stowarzyszeń wyższej użyteczności, załatwianie spraw do-
tyczących obywatelstwa i inne. Również likwidacja stanowiska pracy powoda nie była
pozorna, lecz rzeczywista. Natomiast nieistotny charakter miała zmiana nazw stano-
wisk osób kierujących wydziałami, gdyż dotychczasowi ,,kierownicy" stali się ,,dyrekto-
rami". Zatem na przeniesienie powoda na inne stanowisko zezwalał art. 10 ust. 1a
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr
31, poz. 214 ze zm.), do którego stosowania odsyła art. 7 ustawy z dnia 22 marca
1990 r. o pracownikach samorządowych, w brzmieniu ustalonym art. 11 pkt 4 ustawy
z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem refor-
my ustrojowej państwa (Dz.U. Nr 162, poz. 1126).

Gdy chodzi o dodatek służbowy, to z § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 9 lipca 1990 r. regulującego sprawę wynagradzania pracowników samo-
rządowych oraz z § 2 regulaminu obowiązującego w pozwanym Urzędzie wynika, że
sporny dodatek ma charakter uznaniowy. Zależy on bowiem od charakteru, złożono-
ści pracy i osiąganych efektów, natomiast nawet spełnienie wszystkich warunków
pozytywnych i brak przesłanek negatywnych nie gwarantuje pracownikowi prawa do
tego dodatku.

Od powyższego wyroku powód złożył kasację opartą na zarzucie naruszenia
prawa materialnego wskutek błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania przepi-
sów: 1) art. 7 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, w
brzmieniu nadanym art. 11 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektó-
rych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa (Dz.U. Nr 162, poz.
1126), 2) art. 10 ust. 1a ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 124 ze zm.) w wyniku przyjęcia przez Sąd Okręgo-
wy, że zaszły okoliczności pozwalające przenieść powoda, jako pracownika miano-
wanego, ze stanowiska kierownika Wydziału Spraw Obywatelskich na inne stanowi-
sko służbowe oraz 3) art. 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1990
r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. Nr 111, poz. 493
ze zm.) przez przyjęcie, że dodatek służbowy nie był stałym składnikiem wynagro-
dzenia powoda, a zwłaszcza że dodatek ten miał charakter uznaniowy.

Przytaczając powyższe podstawy powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyro-
ku przez przywrócenie do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku.

Strona pozwana w odpowiedzi na kasację wniosła o oddalenie kasacji bądź o
jej odrzucenie.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Według art. 39311 KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasa-
cji, które w myśl art. 3933 KPC wyznaczają podstawy kasacji i jej wnioski. Podsta-
wami kasacji są podane przez skarżącego przepisy prawa materialnego i przepisy
postępowania, które - jego zdaniem - zostały zaskarżonym wyrokiem naruszone (art.
3931 KPC), natomiast wnioski kasacji wskazują na to, jaki jest zakres zaskarżenia
kasacją (czy dotyczy całego wyroku czy też jego części) i jakiego rozstrzygnięcia
żąda skarżący (uchylenia czy też zmiany wyroku). Zastrzeżenie zawarte w przepisie
art. 39311 KPC, iż Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę ,,w granicach kasacji", oznacza,
że jest on związany wskazanymi w kasacji podstawami i wnioskami.

Gdy chodzi o przedmiotową sprawę, to należy zwrócić uwagę na okoliczność,
że jako podstawę kasacji powód podał tylko naruszenie prawa materialnego, zaś
wniosek kasacyjny zawierał jedynie żądanie zmiany zaskarżonego wyroku w części
rozstrzygającej o przywróceniu do pracy. Z faktu tego wyniknęły następujące konse-
kwencje: po pierwsze - zasadność zarzutu naruszenia prawa materialnego mógł Sąd
Najwyższy oceniać w odniesieniu do ustalonego w sprawie stanu faktycznego oraz
po wtóre - Sąd Najwyższy nie mógł wyjść poza granice kasacji i oceniać zasadności
roszczenia nie objętego zakresem zaskarżenia ani też wydać w tym przedmiocie ja-
kiegokolwiek orzeczenia. Konieczność przestrzegania powyższych reguł sprawiła
zatem, że Sąd Najwyższy rozpoznał kasację od wyroku Sądu Okręgowego wyłącznie
w części oddalającej powództwo o przywrócenie do pracy. Zgodnie bowiem z wnio-
skiem skarżącego, zmiana zaskarżonego orzeczenia miała dotyczyć tylko tej części.

Sąd Okręgowy ustalił, że powód, jako mianowany urzędnik samorządowy,
zajmował od 20 listopada 1998 r. stanowisko kierownika Wydziału Spraw Obywatel-
skich. Na podstawie uchwały [...] Rady Miejskiej w C. z dnia 22 marca 1999 r. w
sprawie Regulaminu Organizacyjnego Urzędu nastąpiła likwidacja tego Wydziału
wraz z zajmowanym przez powoda stanowiskiem. Nowo utworzony Wydział Spraw
Administracji jest pod względem zakresu działania i kompetencji innym wydziałem,
choć przejął również zadania zlikwidowanego Wydziału Spraw Obywatelskich. Wy-
dział Spraw Administracyjnych powstał w związku z reformą ustrojową państwa oraz
w związku z tym, że od dnia 1 stycznia 1999 r. miasto C. uzyskało status miasta na
prawach powiatu. W uchwale nr 45/99 z dnia 5 maja 1999 r. Zarząd Miasta ustalił
szczegółowy zakres działania poszczególnych wydziałów Urzędu Miasta, w tym rów-
nież Wydziału Spraw Administracyjnych, rozszerzając ten zakres między innymi o
sprawy dotyczące obywatelstwa, wydawania zezwoleń na działalność gospodarczą
w zakresie drobnej wytwórczości zagranicznym osobom prawnym i fizycznym, nad-
zoru nad działalnością stowarzyszeń wyższej użyteczności. Zatem likwidacja stano-
wiska powoda była rzeczywista. Uzasadniała więc obowiązek przeniesienia go na
inne stanowisko. Obowiązek ten obciążał stronę pozwaną z mocy art. 10 ust. 1a
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, zaś do
stosowania tego przepisu odsyłał stronę pozwaną art. 7 ustawy z dnia 22 marca
1990 r. o pracownikach samorządowych, w brzmieniu nadanym temu przepisowi art.
11 ust. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z
wdrożeniem reformy ustrojowej państwa (Dz.U. Nr 162, poz. 1126). W ocenie Sądu
Okręgowego, stan faktyczny sprawy odpowiadał dyspozycji art. 10 ust. 1a ustawy z
dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, gdyż nastąpiła lik-
widacja dotychczasowego stanowiska powoda, wobec czego jego dalsze zatrudnie-
nie na tym stanowisku stało się też niemożliwe.

Odnosząc się do kasacji należy zauważyć, że skarżący nie zakwestionował
formalnej likwidacji stanowiska kierownika Wydziału Spraw Obywatelskich. Stwierdził
jedynie, że nie była to likwidacja faktyczna, lecz pozorna, gdyż ,,merytorycznie sta-
nowisko dyrektora Wydziału Spraw Administracyjnych odpowiada stanowisku kie-
rownika Wydziału Spraw Obywatelskich", a zatem nadal istnieje. W tej wszakże kwe-
stii - co należy podkreślić - inne są ustalenia Sądu Okręgowego, które należało
uznać za wiążące, ponieważ nie zostały podważone przez skarżącą w sposób wy-
magany art. 3933 KPC, tj. przez wskazanie naruszonych przepisów postępowania
jako drugiej podstawy kasacji i odpowiedniego uzasadnienia tej podstawy. W tej sy-
tuacji zarzut naruszenia przepisów, które zastosował Sąd Okręgowy, okazał się nie-
zasadny.

Z przytoczonych zatem względów Sąd Najwyższy orzekł o oddaleniu kasacji
(art. 39312 KPC).
========================================