Wyrok z dnia 4 kwietnia 2002 r.
I PKN 262/01

W razie odmowy rejestracji zakładowego układu zbiorowego pracy lub
poszczególnych jego postanowień z powodu ich niezgodności z prawem, do
stron tego układu należy wyrażenie zgody na wpisanie układu do rejestru bez
postanowień niezgodnych z prawem lub dokonanie w terminie 14 dni odpo-
wiednich zmian w układzie albo wniesienie odwołania do właściwego sądu (art.
24111 § 5 k.p.).

Przewodniczący SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Roman Kuczyński,
Jadwiga Skibińska-Adamowicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2002 r.
sprawy z wniosku ,,C." S.A. w G. z udziałem Okręgowego Inspektora Pracy, Związku
Zawodowego Pracowników Handlu Zagranicznego ,,C." S.A., Niezależnego Samo-
rządnego Związku Zawodowego "Solidarność" przy ,,C." S.A. o rejestrację protokołu
dodatkowego do zakładowego układu zbiorowego pracy, na skutek kasacji wniosko-
dawcy od postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Gdańsku z siedzibą w Gdyni z dnia 13 lutego 2001 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wnioskodawca ,,C." S.A. w G. wniósł odwołanie od odmowy rejestracji przez
Okręgowego Inspektora Pracy w Gdańsku protokołu dodatkowego nr 2 do zakłado-
wego układu zbiorowego pracy zawartego między wnioskodawcą - z jednej strony a
Związkiem Zawodowym Pracowników Handlu Zagranicznego ,,C." S.A. i Niezależnym
Samorządowym Związkiem Zawodowym ,,Solidarność" przy ,,C." S.A. w G. - z drugiej
strony.

Postanowieniem z dnia 26 października 2000 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w
Gdańsku [...] oddalił odwołanie i zniósł wzajemnie między stronami koszty postępo-
wania.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 7 maja 1998 r. do Okręgowego Ins-
pektoratu Pracy w G. wpłynął wniosek ,,C." S.A. w G. o zarejestrowanie protokołu do-
datkowego nr 1 do zakładowego układu zbiorowego pracy zawartego między wnio-
skodawcą a Związkiem Zawodowym Pracowników Handlu Zagranicznego ,,C." S.A. i
Niezależnym Samorządowym Związkiem Zawodowym ,,Solidarność" przy ,,C." S.A.
Protokół ten zawierał postanowienie o wprowadzeniu zadaniowego czasu pracy dla
grupy kierowców wykonujących międzynarodowe przewozy samochodami ciężaro-
wymi. Okręgowy Inspektor Pracy poinformował wnioskodawcę o tym, że protokół
zawiera postanowienia niezgodne z prawem, wobec czego może być wpisany do
rejestru z pominięciem tych postanowień, a w razie braku zgody - strony powinny do-
konać odpowiednich zmian w tymże protokole. Odpowiadając na to, wnioskodawca
złożył wniosek o zarejestrowanie protokołu bez załącznika nr 1 dotyczącego wyna-
gradzania kierowców, które to zasady zostały przeniesione do protokołu dodatkowe-
go nr 2. Następnie w dniu 22 czerwca 1998 r. wnioskodawca przedłożył do zareje-
strowania protokół nr 2, którego art. 1 wprowadzał zadaniowy czas pracy dla kierow-
ców wykonujących międzynarodowe przewozy samochodami ciężarowymi. Okręgo-
wy Inspektor Pracy ponownie zgłosił zastrzeżenia do powyższego postanowienia,
natomiast strony nie wyraziły zgody na zarejestrowanie protokołu dodatkowego nr 2
bez jego art. 1 i nie dokonały też żadnych zmian w protokole. W tej sytuacji Okrę-
gowy Inspektor Pracy w G. w dniu 28 lipca 1998 r. odmówił jego rejestracji.

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd pierwszej instancji uznał, że niemoż-
liwe było uwzględnienie odwołania wnioskodawcy od decyzji Okręgowego Inspektora
Pracy w G. Zgodnie bowiem z art. 24111 § 5 pkt 2 k.p., odwołanie od decyzji o od-
mowie rejestracji układu zbiorowego pracy muszą złożyć obie strony układu w ciągu
30 dni od dnia zawiadomienia o odmowie jego rejestracji, czyli pracodawca i działa-
jące u niego związki zawodowe. Tymczasem w przedmiotowej sprawie odwołanie w
rozumieniu prawa złożył tylko pracodawca. Związek Zawodowy Pracowników Handlu
Zagranicznego,,C." S.A. przedstawił bowiem swoje stanowisko dopiero w piśmie z
dnia 8 października 1998 r., tj. po upływie 30 dniowego terminu, natomiast drugi
związek zawodowy - ,,Solidarność przy ,,C." S.A. w G. złożył je jeszcze później, gdyż
stało się to na rozprawie w dniu 6 listopada 1998 r. Ponieważ z art. 24111 § 5 pkt 2
k.p. wynika, że wnioskodawcami mogą być łącznie obie strony układu zakładowego,
złożenie odwołania przez jedną stronę, jako równoznaczne z brakiem legitymacji
czynnej tej strony, wymagało oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku postano-
wieniem z dnia 13 lutego 2001 r. oddalił apelację wnioskodawcy. Przyjął jako trafne
stanowisko Sądu Rejonowego, w myśl którego odwołanie od odmowy rejestracji
układu zakładowego lub poszczególnych postanowień przysługuje wszystkim stro-
nom tego układu. Za taką wykładnią art. 24111 § 5 k.p. przemawia wykładnia celowo-
ściowa. Układ zbiorowy pracy jest bowiem szczególnego rodzaju umową zawartą
przez pracodawcę i organizacje związkowe, zatem zgoda stron jest wymagana na
każdym etapie postępowania, to znaczy zarówno podczas uzgadniania postanowień,
jak i w razie konieczności ich interpretacji. Tym samym wprowadzenie zmian do
układu zakładowego w przedmiotowej sprawie wymagało wspólnego działania
wszystkich stron tego układu i zachowania przez nie 30 dniowego terminu do wnie-
sienia odwołania od odmownej decyzji w przedmiocie rejestracji protokołu dodatko-
wego nr 2. Sąd drugiej instancji nie podzielił przy tym poglądu wnioskodawcy co do
tego, że między stronami układu występuje współuczestnictwo jednolite.

W kasacji od powyższego orzeczenia opartej na obu podstawach przewidzia-
nych w art. 3931 k.p.c. wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 24111 § 5 k.p. wskutek
błędnego przyjęcia przez Sądy obu instancji, że odwołanie od odmowy zarejestrowa-
nia układu zbiorowego pracy muszą wnieść wszystkie strony tego układu, a nie jest
wystarczające wniesienie odwołania przez jedną stronę, przy aprobacie tego odwo-
łania w postępowaniu sądowym przez pozostałe strony. Naruszenie wymienionego
przepisu nastąpiło również wskutek przyjęcia w zaskarżonym wyroku, że przy złoże-
niu środka odwoławczego przez jedną ze stron nie zachodzi współuczestnictwo jed-
nolite w rozumieniu art. 73 § 2 k.p.c. z pozostałymi uczestnikami. Gdy chodzi o naru-
szenie przepisów postępowania, to polegało ono na pominięciu zasady związania
oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania przy ponownym rozpo-
znaniu sprawy, zawartymi w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia
1999 r. w sprawie I PKN 427/99. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego posta-
nowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z zaleceniem jej meryto-
rycznego rozpoznania. Wyjaśniając bliżej swoje stanowisko, skarżący wyraził zapa-
trywanie, że przepis art. 24111 § 5 k.p. wskazuje krąg osób uprawnionych do złożenia
odwołania, nie wprowadza natomiast obowiązku złożenia odwołania łącznie przez
wszystkie strony układu, i to pod rygorem skutku, jaki wywołuje brak legitymacji do
występowania w sprawie w charakterze strony. Zdaniem skarżącego, kwestię legity-
macji przesądził Sąd Najwyższy w sposób pozytywny dla wnioskodawcy, skoro Sądy
obu instancji nie kwestionowały jej w dotychczasowym postępowaniu, a Sąd Najwyż-
szy również nie zwrócił uwagi na jej brak. Wchodzi zatem w rachubę zasada związa-
nia sądów niższych instancji stanowiskiem Sądu Najwyższego, tym bardziej że po
orzeczeniu Sądu Najwyższego nie nastąpiła zmiana stanu prawnego. Skarżący pod-
kreślił również, że obydwa związki zawodowe brały do tej pory udział w postępowa-
niu w sprawie w charakterze uczestników postępowania i zajęły stanowisko zgodne
(identyczne) ze stanowiskiem wnioskodawcy. Sprowadzało się ono do przyjęcia do-
puszczalności stosowania zadaniowego systemu pracy dla kierowców zatrudnionych
w międzynarodowym transporcie samochodowym.

Uczestnik postępowania Okręgowy Inspektor Pracy w G. wniósł o oddalenie
kasacji. Pozostali uczestnicy postępowania nie zajęli stanowiska w sprawie.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Skarżący przyjął za podstawę kasacji dwa błędy popełnione - jego zdaniem -
przez Sąd Okręgowy przy wydaniu zaskarżonego postanowienia. Jeden z nich po-
lega na naruszeniu prawa procesowego, tj. art. 386 § 6 k.p.c., wskutek nieuwzględ-
nienia zasady związania sądu oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postę-
powania w razie uchylenia orzeczenia przez Sąd Najwyższy i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania. Drugi natomiast dotyczy prawa materialnego, tj. art. 24111 §
5 k.p.c., a jego istota sprowadza się do nieuzasadnionego zapatrywania Sądu Okrę-
gowego, jakoby odwołanie od odmowy zarejestrowania układu zbiorowego pracy
musiały wnieść wszystkie strony układu.
I. Zarzut naruszenia art. 386 § 6 k.p.c. nie może być uznany za usprawiedli-
wioną podstawę kasacyjną. Przepis ten znajduje się w Dziale V Kodeksu postępo-
wania cywilnego w Rozdziale 1. pod nazwą ,,Apelacja" i reguluje skutki wydania
przez sąd drugiej instancji wyroku uchylającego wyrok sądu pierwszej instancji i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Stanowi mianowicie, że w takiej
sytuacji ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uza-
sadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została
przekazana, jak i sąd drugiej instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Jak więc
wynika z dosłownej treści wymienionego przepisu, ma on zastosowanie w postępo-
waniu apelacyjnym i określa zakres związania sądu pierwszej instancji, a także sądu
apelacyjnego, w razie uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania mu
sprawy do ponownego rozpoznania. Związanie dotyczy ,,oceny prawnej", czyli wyja-
śnienia przez sąd drugiej instancji istotnej treści przepisów prawa materialnego i
prawa procesowego mających zastosowanie w danej sprawie oraz sposobu ich wy-
kładni. Natomiast ,,wskazania co do dalszego postępowania" wyrażone w uzasadnie-
niu orzeczenia sądu apelacyjnego oznaczają wiążące wskazówki (,,instrukcje"), któ-
rych zastosowanie pozwoli sądowi pierwszej instancji usunąć stwierdzone uchybienia
i poprowadzić postępowanie w sprawie we właściwym kierunku. Znaczenie prak-
tyczne art. 386 § 6 k.p.c. polega więc na tym, że sąd pierwszej instancji nie może
postąpić inaczej niż wynika to z oceny i wskazań sądu drugiej instancji (chyba że na-
stąpiła zmiana stanu prawnego) oraz że pominięcie tych ocen i wskazań stanowi
uzasadnioną podstawę apelacji. Jednak powyższy przepis może być również powo-
łany w ograniczonym zakresie jako podstawa kasacji. Mianowicie możliwość taka ist-
nieje w sytuacji, gdy sąd drugiej instancji, rozpoznając ponownie sprawę, nie
uwzględni ,,oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania", których wcze-
śniej udzielił sądowi pierwszej instancji, i orzeknie wbrew nim. Z art. 386 § 6 k.p.c.
wynika bowiem, że także sąd drugiej instancji jest związany oceną prawną i wskaza-
niami co do dalszego postępowania, które przy rozpoznawaniu sprawy po raz pierw-
szy skierował pod adresem sądu pierwszej instancji. Należy wszakże stwierdzić, że
w przedmiotowej sprawie sytuacja tego rodzaju nie występowała. Oznacza to, że
przepis art. 386 § 6 k.p.c. nie miał zastosowania i został w kasacji powołany błędnie.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 7 grudnia
1999 r. , I PKN 427/99, uchylił zarówno orzeczenie Sądu Rejonowego z dnia 20 li-
stopada 1998 r., jak i zaskarżony kasacją wyrok Sądu Okręgowego z dnia 13 kwiet-
nia 1999 r. i przekazał sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpozna-
nia. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Najwyższy dokonał wykładni art. 1298 k.p., lecz
tylko w zakresie dopuszczalności stosowania tego przepisu w transporcie międzyna-
rodowym. Taki przedmiot rozpoznania sprawy wyznaczały bowiem granice kasacji.
W konsekwencji Sąd Najwyższy uznał, że chociaż art. 1298 k.p. jest przepisem
szczególnym wobec przepisów zawierających ogólne zasady kształtowania czasu
pracy, to jednak nie można na jego podstawie z góry wykluczyć możliwości stosowa-
nia zadaniowego czasu pracy do kierowców zatrudnionych w transporcie międzyna-
rodowym. Natomiast zgodność z prawem zakładowego układu zbiorowego pracy
wprowadzającego zadaniowy czas pracy powinna być oceniana w płaszczyźnie kon-
kretnych postanowień tego układu.
Z art. 39317 zdanie pierwsze k.p.c. wynika, że sąd, któremu sprawa została
przekazana, jest związany wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Naj-
wyższy. Powyższy przepis, umieszczony w Kodeksie postępowania cywilnego w
części dotyczącej kasacji, odnosi się (ale nie tylko) do sytuacji, gdy o uchyleniu za-
skarżonego orzeczenia i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania orzekł Sąd
Najwyższy. Z kolei art. 39313 § 1 k.p.c. postanawia, że Sąd Najwyższy może uchylić
nie tylko zaskarżony wyrok w całości lub w części, ale także wyrok sądu pierwszej
instancji i temu sądowi przekazać sprawę do ponownego rozpoznania. Nie ulega
więc wątpliwości, że przytoczonej regulacji odpowiada sytuacja istniejąca w sprawie,
gdyż Sąd Najwyższy uchylił zarówno zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego, jak i po-
stanowienie Sądu Rejonowego i temu Sądowi przekazał sprawę do ponownego roz-
poznania. Jeżeli zatem strona skarżąca uznała, że Sąd Rejonowy, a następnie Sąd
Okręgowy, zignorowały orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1999 r., I
PKN 427/99, to jako podstawę kasacji przewidzianą w art. 3931 pkt 2 k.p.c. powinna
przytoczyć naruszenie art. 39317 k.p.c. Należy przy tym zwrócić uwagę na odmienne
brzmienie tego przepisu w porównaniu z brzmieniem art. 386 § 6 k.p.c. O ile bowiem
ostatnio wymieniony przepis stanowi o związaniu sądu pierwszej (a także drugiej)
instancji ,,oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania" wyrażonymi w
uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji, o tyle art. 39317 zdanie pierwsze k.p.c.
przewiduje jedynie związanie sądu, któremu sprawa została przekazana, ,,wykładnią
prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy". Porównanie treści powyższych
przepisów unaocznia więc, że strona skarżąca sformułowała w kasacji nietrafną tezę
o związaniu Sądu obu instancji nie tylko oceną prawną wyrażoną przez Sąd Najwyż-
szy, ale także wskazaniami co do dalszego postępowania, czyli przyjęła, że w postę-
powaniu przed Sądem Najwyższym, wywołanym wniesieniem kasacji, ma zastoso-
wanie przepis art. 386 § 6 k.p.c., który odnosi się do postępowania apelacyjnego. Z
tej przyczyny zarzut naruszenia wymienionego przepisu nie mógł być uwzględniony.
II. Nieskuteczny okazał się również zarzut dotyczący naruszenia prawa mate-
rialnego. W tej kwestii podstawowe znaczenie należy przypisać wykładni pojęcia
,,strony" użytemu w art. 24111 § 5 k.p. Wymaga to rozważenia treści innych przepisów
posługujących się tym wyrażeniem, zawartych w Kodeksie pracy oraz w rozporzą-
dzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 listopada 1994 r. w sprawie
szczegółowego trybu postępowania w sprawie rejestracji układów zbiorowych pracy
oraz wzoru rejestru tych układów (Dz.U. Nr 123, poz. 606), wydanym na podstawie
art. 24111 § 6 k.p. i obowiązującym w chwili odmowy zarejestrowania protokołu do-
datkowego nr 2 do zakładowego układu zbiorowego pracy ,,C." S.A. w G. przez
Okręgowego Inspektora Pracy w G.

Analiza przepisów dotyczących układów zbiorowych pracy pokazuje, że usta-
wodawca, przewidując określone sytuacje, nie posłużył się jednym tylko pojęciem:
,,strony", tj. rzeczownikiem w liczbie mnogiej. Użył bowiem także w innej postaci wy-
rażeń odnoszących się do stron układu zbiorowego pracy. Na przykład w art. 2413 §
1 i w art. 2414 § 3 k.p. postanowił, że ,,każda ze stron" jest obowiązana prowadzić ro-
kowania w dobrej wierze oraz że na żądanie ,,każdej ze stron" może być powołany
ekspert, którego zadaniem jest przedstawienie opinii w sprawach związanych z
przedmiotem rokowań. Także w myśl art. 24111 § 2 k.p., wpis układu zbiorowego do
rejestru prowadzonego dla układów ponadzakładowych i układów zakładowych od-
bywa się na skutek złożenia ,,przez jedną ze stron" wniosku o zarejestrowanie.
Uprawnienie ,,jednej ze stron" do złożenia takiego wniosku przewiduje ponadto § 2
ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej,
które poza tym w § 2 ust. 2 pkt 2 postanawia, że ,,na wniosek jednej ze stron układu",
jeżeli przepisy nie stanowią inaczej, dokonuje się też rejestracji układu oraz wpisuje
do rejestru układu wymienione w tym przepisie informacje. Ponadto, stosownie do
art. 2417 §1 pkt 3 k.p., układ zbiorowy rozwiązuje się wskutek wypowiedzenia doko-
nanego przez ,,jedną ze stron". Z kolei w art. 2416 § 1 i 2 k.p. ustawodawca przyjął,
że treść postanowień układu wyjaśniają ,,wspólnie jego strony", ponadto wyjaśnienia
treści postanowień układu, dokonane ,,wspólnie przez strony układu", wiążą także te
strony, które zawarły porozumienie o jego stosowaniu. Wreszcie w art. 241 § 1 k.p.
ustawodawca wprowadził ,,zgodne oświadczenie stron" jako jedną z dopuszczalnych
podstaw rozwiązania układu zbiorowego pracy.

W innych natomiast sytuacjach poza wymienionymi Kodeks pracy przyznał po
prostu ,,stronom" uprawnienia i obowiązki, rezygnując z jakichkolwiek dodatkowych
określeń. Tak więc przed upływem terminu obowiązywania układu zawartego na
czas określony ,,strony" mogą przedłużyć jego obowiązywanie (art. 2415 § 3 k.p.).
Również zmiana postanowień układu zbiorowego może być dokonana przez ,,strony,
które ten układ zawarły" (art. 24110 § 3 k.p.). Ponadto zgodnie z art. 24111 § 3 k.p., w
razie stwierdzenia niezgodności z prawem postanowień układu zbiorowego (lub pro-
tokołów do układu), organ uprawniony do jego rejestracji może ,,za zgodą stron"
układu wpisać układ do rejestru bez tych postanowień bądź ,,wezwać strony układu"
do dokonania w układzie odpowiednich zmian. Wreszcie, ,,stronom układu
ponadzakładowego" i ,,stronom układu zakładowego" przysługuje odwołanie do sądu
od odmowy rejestracji układu (lub protokołów dodatkowych), dla którego wniesienia
został przewidziany termin trzydziestodniowy, liczony od dnia zawiadomienia o od-
mowie rejestracji.

W związku z przedstawionymi wypadkami różnorodnego określenia sytuacji
prawnej stron układu zbiorowego pracy nasuwają się dwa wnioski. Pierwszy z nich to
ten, że skoro w stosunku do stron układu zbiorowego pracy ustawodawca używa
różnicujących je określeń, np. ,,każda ze stron", ,,jedna ze stron", ,,strony", ,,strony
wspólnie", to powyższa niejednolita terminologia nie może być uznana jako niema-
jąca znaczenia przy dokonywaniu wykładni przepisów. Drugi natomiast wniosek
sprowadza się do stwierdzenia, że chociaż według zasady techniki legislacyjnej po-
szczególne przepisy prawa formalnie regulują sytuacje jednostkowe (pojedyńcze), to
jednak w istocie rzeczy odnoszą się do wszystkich takich samych sytuacji i zdarzeń
oraz do podmiotów znajdujących się w nich. Z tej właśnie przyczyny to ,,pracownik
może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę" (art. 44 k.p.), a ,,praco-
dawca może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika" (art. 48 § 1 k.p.), jak
również ,,sąd może nie uwzględnić żądania pracownika" (art. 45 § 2 k.p.), choć nie
ulega wątpliwości, że wszystkie jednostkowe uprawnienia i obowiązki prawem okre-
ślone przynależą do nieokreślonej liczby podmiotów będących w takiej samej sytua-
cji, jak sytuacja abstrakcyjnie przewidziana w konkretnym przepisie prawa.

Przyjęcie powyższych założeń uzasadnia zatem konstatację, że skoro w prze-
pisach dotyczących układów zbiorowych pracy ustawodawca posługuje się w pew-
nych wypadkach pojęciem ,,strona", a w innych - ,,strony", to znaczy, że reguły wy-
kładni gramatycznej nakazują rozumieć przepisy zawierające te wyrażenia zgodnie z
ich znaczeniem. Skoro więc rzeczownik ,,strony" wyraża liczbę mnogą, to należy
przyjąć, że wtedy, gdy określony przepis przyznaje pewne uprawnienie ,,stronom" (a
nie - ,,stronie"), to tego rodzaju konstrukcję należy uznać za zamierzoną przez usta-
wodawcę i wymagającą uwzględnienia przy interpretacji przepisu. Z art. 24111 § 2
k.p. wynika, że rejestracja układu zbiorowego pracy następuje na wniosek jednej ze
stron. Nie pozbawia to - oczywiście - drugiej strony tego układu możliwości zgłosze-
nia takiego wniosku. Jeżeli bowiem pewna czynność może być dokonana przez
jedną stronę (bez jakiegokolwiek jej uściślenia), to może jej również dokonać druga
strona, a także obie strony. Inaczej jest natomiast, gdy przepis wyraźnie przyznaje
określoną kompetencję tylko obydwu stronom. Tak właśnie jest gdy chodzi o upraw-
nienie do wniesienia odwołania od odmowy rejestracji układu zbiorowego pracy lub
protokołów dodatkowych do tego układu (art. 2419 § 1 zdanie drugie k.p.c.). Przepis
art. 24111 § 5 k.p. jednoznacznie bowiem stanowi, że ,,stronom" przysługuje odwoła-
nie od odmowy rejestracji układu przez organ rejestrujący. W świetle zatem wcześ-
niejszych uwag i rozważań należy przyjąć, że odwołanie, o którym mowa w tym
przepisie, muszą złożyć obie strony. Na rzecz takiego - jak wskazane - rozumienia
pojęcia ,,strony" przemawia dodatkowo argument wynikający z porównania wyrażeń
zawartych w poszczególnych przepisach art. 24111 k.p. Mianowicie § 2 tego artykułu
stanowi, że rejestracja układu zbiorowego następuje na ,,wniosek jednej ze stron", a
już § 6 tego samego artykułu przewiduje, że odwołanie od odmowy rejestracji ,,przy-
sługuje stronom".

W podsumowaniu zatem rozważań dotyczących drugiej podstawy kasacji na-
leżało stwierdzić, że okazała się ona bezzasadna i nie mogła doprowadzić do uchy-
lenia zaskarżonego orzeczenia. Odwołanie od odmowy rejestracji protokołu dodat-
kowego nr 2 do zakładowego układu zbiorowego pracy ,,C." S.A. w G. złożyła bo-
wiem w dniu 7 września 1998 r., tj. z zachowaniem trzydziestodniowego terminu,
tylko jedna ze stron układu, tj. pracodawca. Związek Zawodowy Pracowników Handlu
Zagranicznego ,,C." S.A. złożył pismo procesowe (niezawierające zastrzeżeń do od-
wołania wnioskodawcy) dopiero w dniu 8 października 1998 r., natomiast Związek
Zawodowy NSZZ ,,Solidarność" zajął stanowisko (zgodne ze stanowiskiem praco-
dawcy) jeszcze później - w dniu 6 listopada 1998 r., na rozprawie przed Sądem Re-
jonowym poprzedzającej wydanie postanowienia o oddaleniu odwołania.

Problem występujący w sprawie, związany z rozumieniem pojęcia ,,strony" we-
dług art. 24111 § 6 k.p., doczekał się tylko jednej wypowiedzi w piśmiennictwie. Otóż
w komentarzu do Kodeksu pracy pod redakcją Z. Salwy (Warszawa 1999, s. 646)
jego autorzy wyrazili pogląd zbieżny z poglądem przyjętym przez Sąd Najwyższy w
rozpoznawanej sprawie. Ich zdaniem, o ile wniosek o dokonanie rejestracji może być
złożony przez jedną ze stron układu, o tyle odwołanie od decyzji o odmowie rejestra-
cji muszą złożyć obydwie strony.

Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł o oddaleniu kasacji (art.
39312 k.p.c.).
========================================