Wyrok z dnia 14 lutego 2001 r.
I PKN 247/00

Nierozpoznanie istoty sprawy stanowi wadę braną pod uwagę w ramach
kontroli orzeczeń sądu pierwszej instancji w postępowaniu apelacyjnym (art.
386 § 4 KPC). Zarzut tego rodzaju wadliwości nie odnosi się do orzeczenia
sądu drugiej instancji i nie może stanowić usprawiedliwionej podstawy kasacji.


Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie: SN Józef Iwulski,
SA Herbert Szurgacz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2001 r. sprawy z powództwa
Wiktora Zdzisława S. przeciwko E.C. Ltd. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w E. o zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z dnia 30 grudnia 1999 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w
Gdańsku do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o
kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Wiktor S. domagał się zapłaty kwoty 30.000 zł z tytułu odszkodowania za
skrócenie okresu wypowiedzenia. Strona pozwana E.C. Ltd. w E. wniosła o oddale-
nie powództwa. Wyrokiem z dnia 22 września 1999 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku-
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo. Sąd ten ustalił, że powód
w okresie od 5 października 1965 r. do 30 września 1982 r. był pracownikiem Zakła-
dów Piwowarskich w G., od 10 października 1994 r. został zatrudniony na podstawie
umowy o pracę na czas nieokreślony w Spółce z o.o. H.B.C. Ltd. w G. w charakterze
dyrektora do spraw technicznych. W dniu 4 sierpnia 1997 r. została powodowi wypo-
wiedziana umowa o pracę ze skutkiem na dzień 30 września 1997 r. w związku z
likwidacją stanowiska dyrektora do spraw technicznych. Zakłady Piwowarskie w G.
zostały w 1991 r. postawione w stan likwidacji, majątek tego przedsiębiorstwa pań-
stwowego został wniesiony do spółki z o.o. H.B.C. Ltd. w G., która z kolei została
zbyta na rzecz pozwanego E.C. Ltd. w E.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo określone jako żądanie przyznania
odszkodowania dotyczy w istocie przyznania wynagrodzenia za zastosowany krótszy
niż wynikający z przepisów prawa okres wypowiedzenia umowy o pracę. Długość
tego okresu wynikała z zatrudnienia powoda w H.B.C. Ltd. Spółce z o.o. w G. od 1
października 1994 r. do 30 września 1997 r. W przypadku powoda - zdaniem Sądu -
nie znajduje zastosowania przepis art. 36 § 11 KP. Nie ma tym samym podstaw do
doliczenia do posiadanego okresu zatrudnienia pracy w Zakładach Piwowarskich,
ponieważ nie doszło do zmiany pracodawcy na zasadach art. 231 KP.

W apelacji powód zarzucił błędną interpretację przepisu art. 36 KP oraz art.
231 KP. Sąd Apelacyjny w Gdańsku-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z dnia 30 grudnia 1999 r. oddalił apelację oraz zasądził od powoda na rzecz pozwa-
nego 1.500 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd
pierwszej instancji prawidłowo określił żądanie powoda jako dotyczące wynagrodze-
nia za zastosowanie krótszego okresu wypowiedzenia niż wymagany, nie uwzględnił
jednak okoliczności, że ,,kwestionowanie tego wypowiedzenia z jakichkolwiek wzglę-
dów może nastąpić jedynie w drodze odwołania od tego wypowiedzenia". W konse-
kwencji - wywodzi Sąd - ponieważ oświadczenie o wypowiedzeniu doręczono powo-
dowi 4 sierpnia 1997 r., natomiast z pozwem powód wystąpił 8 marca 1998 r., należy
przyjąć, że nie zachował on przewidzianego art. 264 KP terminu do wniesienia od-
wołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Równocześnie, zdaniem Sądu Apelacyj-
nego, w sprawie nie występują żadne okoliczności, które uzasadniałyby przywróce-
nie tak znacznie przekroczonego terminu. Uzasadnia to oddalenie powództwa bez
merytorycznego rozpoznania zasadności żądania.

W kasacji powód zarzucił naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art.
art. 231, 36, 45, 49, 264 i 265 KP oraz art. 378 § 1 w związku z art. 3931 pkt 2 KPC.
Zdaniem skarżącego, Sąd Apelacyjny błędnie utożsamił żądanie zapłaty wynagro-
dzenia za krótszy okres wypowiedzenia niż wymagany z odwołaniem od wypowie-
dzenia umowy o pracę i zastosował art. 264 KP o terminach do odwołania od wypo-
wiedzenia umowy o pracę. Sąd ten nie rozważył również, czy zastosowany w sto-
sunku do powoda okres wypowiedzenia jest prawidłowy, uznając rozpoznanie
sprawy w tym zakresie za zbędne. W związku z tym skarżący podnosi, że zarzuty
apelacji w zakresie nietrafnej interpretacji przez Sąd Okręgowy zasad ustalania dłu-
gości okresu wypowiedzenia pozostają nadal aktualne. Pomijając rozważenie tych
spraw Sąd Apelacyjny nie rozpoznał istoty sprawy, co uzasadnia uchylenie wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania z uwzględ-
nieniem kosztów postępowania kasacyjnego.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja zasługuje na uwzględnienie, choć nie wszystkie wymienione w niej
podstawy mogą zostać uznane za podstawy kasacji w rozumieniu art. 3931 KPC. W
myśl tego przepisu kasację można oprzeć na następujących podstawach: 1. naru-
szeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastoso-
wanie, 2. naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć
istotny wpływ na wynik sprawy. Wyliczenie to jest wyczerpujące i nie obejmuje ono
wymienionej w skardze kasacyjnej podstawy w postaci nierozpoznania przez Sąd
Apelacyjny istoty sprawy. Nierozpoznanie istoty sprawy stanowi wadę braną pod
uwagę w ramach kontroli orzeczeń sądów pierwszej instancji w postępowaniu apela-
cyjnym (art. 386 § 4 KPC), tego rodzaju zarzut wadliwości nie odnosi się do orzecze-
nia sądu drugiej instancji nie może stanowić podstawy kasacji.

Trafnie natomiast zarzuca kasacja naruszenie przepisu art. 264 KP oraz zwią-
zanego z nim przepisu art. 265 KP. Art. 265 § 1 KP ustanawia termin zawity 7-
dniowy do odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Obok roszczenia o uznanie
wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, termin ten odnosi się
także do roszczenia o odszkodowanie, przewidzianego art. 45 § 1 KP. Nie odnosi się
on natomiast do innych roszczeń dotyczących wypowiadania umów o pracę, w tym
do przewidzianego w art. 49 KP roszczenia o wynagrodzenie za pracę z tytułu usta-
lenia błędnego okresu wypowiedzenia. W rozpoznawanej sprawie, jak prawidłowo
stwierdził to Sąd Okręgowy, spór w istocie dotyczy wynagrodzenia z tytułu zastoso-
wania krótszego niż wymagany okresu wypowiedzenia. Do roszczenia z tego tytułu
znajduje zastosowanie termin przedawnienia z art. 291 KP (por. wyrok Sądu Najwyż-
szego z 2 października 1990 r., I PR 279/90, Służba Pracownicza 1991 nr 2, s. 21), a
nie termin zawity przewidziany art. 264 KP.

Stosownie do art. 36 § 1 KP długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę
zależy zasadniczo od posiadanego przez pracownika okresu zatrudnienia. Zgodnie z
§ 1 tego artykułu do okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia
u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach okre-
ślonych w art. 231 KP, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepi-
sów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych
przez pracodawcę poprzedniego zatrudniającego tego pracownika. W spornej spra-
wie, ustalenie okresu zatrudnienia powoda, od którego zależy okres wypowiedzenia
umowy o pracę, wymagało dokonania szczegółowych ustaleń w zakresie posiadane-
go przez powoda okresu zatrudnienia nie tylko u pracodawcy, który wypowiedział
powodowi umowę o pracę, ale również u poprzedniego pracodawcy i zbadania, czy
zachodzą wymienione w art. 36 § 11 KP przesłanki do wliczenia okresu zatrudnienia
u poprzedniego pracodawcy. Sąd Apelacyjny, przyjmując oczywiście błędną kwalifi-
kację roszczenia powoda, nie poczynił żadnych ustaleń w wymienionym zakresie
pomimo tego, że w apelacji powód domagał się wliczenia do okresu zatrudnienia
pracy w Zakładach Piwowarskich. Uzasadnia to w myśl art. 39313 KPC uchylenie za-
skarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apela-
cyjnemu w Gdańsku.
========================================