Wyrok z dnia 10 września 1997 r.
I PKN 245/97


1. Od wyroku sądu wyższej instancji oddalającego skargę o wznowienie
postępowania przysługuje kasacja.

2. Postanowienie prokuratora o umorzeniu sprawy, wydane po prawomocnym
rozstrzygnięciu sprawy cywilnej, nie stanowi podstawy wznowienia postępowania w
rozumieniu art. 403 § 2 KPC.

3. Uchylenie po wydaniu prawomocnego wyroku nie uzasadnia wznowienia
postępowania.


Przewodniczący Prezes SN: Jan Wasilewski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Adam
Józefowicz, Kazimierz Jaśkowski.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 10 września 1997 r. sprawy z powództwa
Józefa G. przeciwko Wojewódzkiemu Inspektorowi Nadzoru Farmaceutycznego w E. o
przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z dnia 15 stycznia 1997 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Powód Józef G. w pozwie z dnia 10 stycznia 1995 r. wniósł między innymi o
przywrócenie go do pracy w Wojewódzkim Inspektoracie Nadzoru Farmaceutycznego
wywodząc, iż rozwiązanie z nim umowy o pracę zostało dokonane z naruszeniem art. 52 § 2
KP, a ponadto zostało dokonane w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę
wskazał popełnienie przez powoda - kierowcę przestępstwa, polegającego na fałszowaniu
kart drogowych.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Elblągu wyrokiem z dnia 17 sierpnia 1995 r. przywrócił
powoda do pracy, zasądzając na jego rzecz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.
W ocenie Sądu Rejonowego, popełnienie przestępstwa fałszowania kart drogowych stanowi
wystarczającą podstawę do rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 2 KP. Nawet
w przypadku, jeżeli powód dopuścił się przestępstwa za wiedzą pracodawcy, zwolnienie z
pracy nie mogłoby być uznane za bezzasadne. Jednak według Sądu Rejonowego znacznie
przekroczony został termin z art. 52 § 2 KP, w którym można było skutecznie rozwiązać z
powodem umowę o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 2 KP. Sąd Rejonowy stwierdził również, iż
mimo negatywnej oceny prawnej i moralnej zachowania powoda, na o wiele bardziej
negatywną ocenę zasługuje działanie kierownika zakładu pracy, za którego wiedzą i w
którego interesie dokonywano fałszowania kart.

Na skutek rewizji wniesionej przez stronę pozwaną Sąd Wojewódzki -Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, wyrokiem z dnia 28 listopada
1995 r. zmienił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 62 KP roszczenie o przywrócenie do
pracy oddalił. Sąd Wojewódzki stwierdził, iż popełnienie przestępstwa na szkodę zakładu
pracy stanowi ciężkie wykroczenie, dające podstawę dyscyplinarnego zwolnienia.
Odpowiedzialność kierownika zakładu pracy nie ma wpływu na ocenę zachowania powoda.
Zdaniem Sądu Wojewódzkiego, przywrócenie powoda do pracy byłoby sprzeczne z zasadami
współżycia społecznego.

W dniu 8 sierpnia 1996 r. powód wniósł skargę o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni z dnia 28 listopada 1995 r. domagając się jego
uchylenia w części oddalającej powództwo i utrzymania w mocy w tym zakresie wyroku
Sądu Rejonowego. Wnoszący skargę podniósł, że toczące się postępowanie przygotowawcze
doprowadziło do ustalenia, iż żadnego przestępstwa nie popełnił, zaś zmiana w
ustawodawstwie polegająca na "wyrugowaniu" art. 62 KP spowodowała, iż wyrok z dnia 28
listopada 1995 r. pozostał bez podstawy faktycznej i prawnej. W piśmie z dnia 15 stycznia
1997 r. skarżący podniósł także, jako nową okoliczność, sporządzenie w dniu 15 grudnia
1995 r. aktu oskarżenia przeciwko jego byłej przełożonej Paulinie S.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznał, że skarga powołuje
ustawową podstawę wznowienia lecz jest bezzasadna i oddalił ją wyrokiem z dnia 15
stycznia 1997 r. W ocenie Sądu Wojewódzkiego z treści postanowienia Prokuratury
Rejonowej w E. z dnia 28 czerwca 1996 r. [...] o umorzeniu dochodzenia, jednoznacznie
wynika potwierdzenie okoliczności dokonania przez skarżącego fałszerstwa kart drogowych,
które stanowiło podstawę rozstrzygnięcia zaskarżonego wyroku. Ponadto przepis art. 62 KP,
wbrew twierdzeniu skarżącego, obowiązywał w dniu orzekania i jego skreślenie mocą ustawy
z dnia 2 lutego 1996 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 110), pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia
w sprawie. Nie ma podstaw prawnych twierdzenie skarżącego, że "wyrugowanie" przepisu z
ustawodawstwa pracy powoduje pozbawienie wyroku z dnia 28 listopada 1995 r. podstawy
faktycznej i prawnej. Sąd Wojewódzki stwierdził także, że wniesieniez dnia 15 grudnia 1995
r. [...] aktu oskarżenia przeciwko Paulinie S. o zeznawanie nieprawdy co do odbioru sa-
mochodu w dniu 29 kwietnia 1993 r. i odwożenia przez skarżącego jej córki do szkoły,
pozostaje bez znaczenia dla oceny działalności skarżącego.

Od tego wyroku pełnomocnik skarżącego - radca prawny - wniósł kasację, zarzucając
naruszenie prawa materialnego - art. 52 KP i art. 62 KP przez ich niewłaściwe zastosowanie i
błędną wykładnię. W uzasadnieniu kasacji podkreślono, że rażące naruszenie art. 52 KP i 62
KP polega na uznaniu, iż ponad czterokrotne przekroczenie terminu określonego w art. 52 § 2
KP jest naruszeniem nieznacznym. Wnoszący kasację twierdził, że wobec treści
postanowienia prokuratorskiego z dnia 28 czerwca 1996 r. , powód nie popełnił przestępstwa,
co powinno mieć wpływ między innymi na ocenę, czy przywrócenie go do pracy byłoby
rzeczywiście sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W odpowiedzi na kasację pozwany wniósł o odrzucenie skargi kasacyjnej, ewen-
tualnie o jej oddalenie. Pozwany podkreślił, iż w kasacji nie wskazano żadnej podstawy w
zakresie jej przedmiotu, tj. odmowy wznowienia postępowania, w związku z tym kasacja nie
odpowiada warunkom z art. 3931 i art. 3933 KPC.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Zgodnie z treścią art. 392 § 1 KPC kasacja przysługuje od wyroku wydanego
przez sąd drugiej instancji, kończącego postępowanie w sprawie. Powód w skardze o
wznowienie postępowania powołał się na dowody, z których nie mógł skorzystać w
poprzednim postępowaniu (art. 403 § 2 KPC) oraz na fakt uchylenia przepisu art. 62 KP,
stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia w prawomocnym wyroku Sądu Wojewódzkiego. Do
rozpoznania skargi o wznowienie postępowania na podstawie art. 405 KPC był zatem
właściwy Sąd Wojewódzki, skoro zmienił wyrok Sądu Rejonowego i orzekł co do istoty
sprawy, której dotyczy skarga.

Powstało więc zagadnienie, czy przysługuje kasacja od wyroku Sądu Wojewódzkiego
orzekającego w sprawie jako sąd drugiej instancji, oddalając skargę o wznowienie
postępowania. Określona w art. 405 KPC właściwość sądu wyższej instancji do wznowienia
postępowania nie oznacza, iż sąd ten w tym postępowaniu orzeka jako sąd pierwszej
instancji. Sąd taki pozostaje nadal sądem drugiej instancji i od jego orzeczenia w przedmiocie
skargi o wznowienie postępowania nie przysługuje apelacja (art. 387 § 1 KPC). Odmienny
pogląd nie ma oparcia w konstrukcji i zasadach sądowego postępowania cywilnego, a poza
tym byłby wręcz nierealny w sytuacji, gdyby o wznowieniu postępowania orzekał sąd
apelacyjny albo Sąd Najwyższy. Dopuszczalność kasacji w takiej sytuacji uznał już Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 marca 1997 r., II CKN 39/97 (nie opublikowane).

Uznając dopuszczalność kasacji w niniejszej sprawie Sąd Najwyższy stwierdził, iż
Sąd Wojewódzki wadliwie ocenił istnienie ustawowej podstawy z art. 403 § 2 KPC do
wniesienia skargi o wznowienie postępowania Żadna ze wskazanych przez skarżącego
okoliczności nie stanowiła takiej podstawy. Wykrycie nowych środków dowodowych może
stanowić podstawę skargi o wznowienie postępowania tylko wówczas, jeżeli środki te przed
uprawomocnieniem się wyroku wydanego w poprzednim postępowaniu istniały, lecz wykryte
zostały po jego zakończeniu i strona nie miała możności ich powołania. Przesłanka ta nie jest
spełniona, gdy po uprawomocnieniu się wyroku zostały wydane orzeczenia organów Proku-
ratury w przedmiocie popełnienia przez skarżącego przestępstwa. Ostatnie postanowienie
Prokuratury Rejonowej, na które powołuje się wnoszący skargę, potwierdza fakt fałszowania
przez niego kart drogowych (okoliczność w sprawie niesporna) i w żadnym wypadku nie sta-
nowi dowodu, który mógłby mieć wpływ na wynik sprawy (art. 403 § 2 KPC). Także zmiana
stanu prawnego, polegająca na uchyleniu art. 62 KP po wydaniu prawomocnego wyroku, nie
stanowi podstawy wznowienia postępowania. Mimo tej nieprawidłowości w wyroku Sądu
Wojewódzkiego kasacja podlega oddaleniu z mocy art. 39312 KPC, ponieważ skarżący
zarzucił naruszenie art. 52 § 2 KP i art. 62 KP. Tymczasem Sąd Wojewódzki w zaskarżonym
wyroku rozstrzygał nie o przywróceniu powoda do pracy, lecz o zasadności skargi o
wznowienie postępowania. Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Wojewódzkiego stanowił art. 412
§ 2 KPC, naruszenia którego skarżący w kasacji nie zarzucił.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================