Wyrok z dnia 8 maja 1997 r.
I PKN 129/97

Świadczenie przez radcę prawnego prywatnych usług prawniczych w
czasie pracy przeznaczonym na obsługę pracodawcy jest ciężkim naruszeniem
podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 KP).

Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka
(sprawozdawca), Roman Kuczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 8 maja 1997 r. sprawy z powództwa
Daniela K. przeciwko Urzędowi Miejskiemu w O. o nagrodę i przywrócenie do pracy na
skutek kasacji powoda, od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych we Wrocławiu z dnia 30 grudnia 1996 r. [...]

1. o d r z u c i ł kasację w części dotyczącej zasądzenia nagrody w kwocie 727
zł,
2. o d d a l i ł kasację w pozostałym zakresie,
3. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 110 zł (sto dziesięć złotych)
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję kasacyjną.


U z a s a d n i e n i e

Powód Daniel K. - radca prawny, domagał się zasądzenia od Urzędu Miejskiego
w O. zasądzenia kwoty 727 zł tytułem należnej mu nagrody regulaminowej, kwoty 300
zł tytułem wyrównania przysługującej mu nagrody z zakładowego funduszu nagród za
1993 r., uznania za bezskuteczne wypowiedzenia mu w dniu 17 czerwca 1994 r. umowy
o pracę oraz przywrócenia go do pracy wobec bezprawnego rozwiązania z nim umowy
o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 KP w dniu 30 czerwca 1994 r.
Wyrokiem z dnia 25 stycznia 1996 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Oławie oddalił
powództwo, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu. Sąd
ten uznał, że przyczyny wskazane w piśmie rozwiązującym z powodem w dniu 30
czerwca 1994 r. umowę o pracę bez wypowiedzenia, tj. opuszczanie pracy bez
usprawiedliwienia, wielokrotne naruszenie regulaminu i dyscypliny pracy oraz
naruszenie art. 16 ustawy o pracownikach samorządowych, które uzyskały potwier-
dzenie w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym, uzasadniały natychmiastowe
rozwiązanie z powodem stosunku pracy, które nie wymagało skonsultowania z Radą
Okręgowej Izby Radców Prawnych. Dochodzona nagroda regulaminowa, która według
postanowień zakładowego regulaminu nagradzania była świadczeniem za szczególne
osiągnięcia w pracy zawodowej, miała - według oceny tego Sądu - charakter
uznaniowy, a nie roszczeniowy. Natomiast wypłata nagrody z zakładowego funduszu
nagród w wysokości 50% pełnej nagrody była uzasadniona krótszym niż 3 lata stażem
zakładowym pozwanego.
Na skutek rewizji powoda Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych we Wrocławiu wyrokiem z dnia 30 grudnia 1996 r. zmienił zaskarżony wyrok w
zakresie uzasadnionego żądania zasądzenia nagrody z zakładowego funduszu nagród
w pełnej wysokości oraz umorzył postępowanie w części dotyczącej uznania za
bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 17 czerwca 1994 r., nadto zmienił
zaskarżony wyrok w części zasądzającej od powoda na rzecz pozwanego koszty
procesu za I instancję, a w pozostałym zakresie rewizję oddalił. Zasądzając wyrównanie
nagrody z zakładowego funduszu nagród Sąd Wojewódzki przyjął, że jej wysokość
wyznaczał ogólny, a nie zakładowy staż pracy. Umorzenie postępowania w części
odnoszącej się do żądania uznania wypowiedzenia powodowi umowy o pracę w dniu 17
czerwca 1994 r. Sąd ten motywował zbędnym wyrokowaniem w tej sprawie z uwagi na
dalej idące i zgodne z prawem natychmiastowe rozwiązanie stosunku pracy powoda w
dniu 30 czerwca 1994 r. Oddalając rewizję w pozostałym zakresie Sąd Wojewódzki
podzielił stanowisko zawarte w rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego, weryfikując ocenę
prawną braku uprawnień do nagrody regulaminowej za 1993 r., do której powód utracił
prawo wskutek potwierdzonego niewywiązywania się z obowiązków pracowniczych.
Wyrok Sądu Wojewódzkiego w części oddalającej rewizję zaskarżył kasacją
powód, podnosząc zarzuty naruszenia przepisów art. 381 KPC (w brzmieniu obowią-
zującym przed nowelizacją) oraz art. 328 § 2 KPC w związku z art. 393 KPC - poprzez
pominięcie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu pierwszoins-
tancyjnym i zbyt ogólnikowe odniesienie się do zarzutów rewizyjnych, a nadto art. 397 §
1 KPC - wobec nierozpoznania zażalenia powoda na odmowę doręczenia uzasadnienia
Sądu Rejonowego, które spełniałoby wymogi art. 328 § 2 KPC. Kasacja formułowała
także zarzuty naruszenia prawa materialnego: art. 52 § 1 pkt 1 KP - przez przyjęcie, że
powód dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych;
art. 54 KP - wobec niewskazania przez pozwanego przyczyny uzasadniającej
natychmiastowe rozwiązania stosunku pracy; art. 24 § 1 KP i art. 52 § 3 KP (w
brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją) w związku z art. 41 ustawy o radcach
prawnych - przez przyjęcie, że samorząd radców prawnych nie jest organizacją
związkową o charakterze międzyzakładowym, co wymagało zwrócenia się do Rady
Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu o opinię; art. 6 i 65 § 2 KC w związku
z art. 9 KP - przez odmowę zasądzenia nagrody regulaminowej pomimo niewykazania,
że powód w 1993 r. naruszył obowiązki pracownicze.
Pozwany wniósł o oddalenie kasacji i zasądzenie na jego rzecz kosztów postę-
powania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutów nieważności pos-
tępowania, które wprawdzie skarżący formułował jedynie w uzasadnieniu kasacji, ale
które Sąd Najwyższy bierze z urzędu pod rozwagę (art. 39311 KPC). Twierdzenia po-
woda o nie istniejącym wyroku Sądu pierwszej instancji wobec braku podpisu sędziów
na ogłoszonym w dniu 25 stycznia 1996 r. wyroku są oczywiście chybione, albowiem
oryginał ogłoszonego wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Oławie z tej daty jest
prawidłowo podpisany przez wszystkich członków składu orzekającego, a podpisów nie
ma jedynie na odpisie wyroku, którego zgodność z oryginałem potwierdził sekretarz
sądowy. Powód legitymujący się uprawnieniami radcy prawnego winien dysponować
dostateczną wiedzą prawniczą, że skład orzekający podpisuje jedynie oryginał
orzeczenia.
Oczywiście bezzasadny jest zarzut nieważności postępowania związany z
uporczywym podtrzymywaniem przez skarżącego twierdzeń o pozostawaniu przez
przewodniczącego składu Sądu pierwszej instancji ze stroną pozwaną w takim stosunku
prawnym, który mógł oddziaływać na wynik sprawy. Incydentalnie należało w tej kwestii
sygnalizować, że te oczywiście nieuzasadnione i bezpodstawne insynuacje
spowodowały ukaranie powoda za ubliżanie na piśmie powadze sądu karą porządkową
na podstawie art. 43 § 1 w związku z art. 44 § 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. -
Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U z 1994 r., Nr 7, poz. 25 ze zm). Zarzut
taki podniesiony w rewizji od wyroku Sądu pierwszej instancji nie potwierdził się w
postępowaniu rewizyjnym, w którym Sąd Wojewódzki uznał, że pozaprocesowe oś-
wiadczenie pełnomocnika pozwanego o powodzie nie mogło odnieść skutku prawnego
w postaci wyłączenia sędziego z mocy ustawy (art. 48 § 1 pkt 1 KPC).
Bezzasadne okazały się zarzuty naruszenia prawa procesowego przez Sąd
drugiej instancji oparte na ogólnikowych twierdzeniach powoda o niewyjaśnieniu
wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Powód nie
wskazał sposobu pogwałcenia przez Sąd Wojewódzki przepisów procedury cywilnej,
które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931 pkt 2 KPC).Ogólnikowe
zarzuty naruszenia wskazanych w kasacji przepisów postępowania i odsyłanie do pism
procedury rewizyjnej są niedopuszczalne i nie mogą być rozważane przez Sąd
Najwyższy, który z tego powodu jedynie incydentalnie zasygnalizował wnikliwą, wręcz
drobiazgową procedurę dowodową Sądu pierwszej instancji, której wyniki nie mogły
pozostawiać żadnych wątpliwości co do wyczerpującego rozpoznania sprawy.
Kasacja nie przysługuje w sprawie zasądzenia nagrody regulaminowej za 1993 r. w
kwocie 727 zł, ponieważ w tej sprawie występuje ograniczenie ratione valoris dopusz-
czalności skargi kasacyjnej (art. 393 pkt 1 KPC), skoro wartość przedmiotu zaskarżenia
w tej części jest niższa niż pięć tysięcy złotych. W tej części kasacja jako
niedopuszczalna podlegała odrzuceniu z mocy art. 3938 § 1 KPC.
W sprawie o przywrócenie powoda do pracy kasacja jest bezzasadna mery-
torycznie. Pierwszoinstancyjne postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że
powód w okresie wypowiedzenia mu umowy o pracę nadal naruszał powinności pra-
cownicze tożsame z przyczynami dokonanego wypowiedzenia (spóźnienie się do pracy
w dniu 22 czerwca 1994 r.), a w dniu 24 czerwca 1994 r. pod pretekstem wyjazdu na
ogłoszenie wyroku Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu, gdzie miał reprezentować
pozwanego, wykonywał prywatne usługi prawne na rzecz osób trzecich. Takie
zachowanie się mogło być kwalifikowane z art. 52 § 1 pkt 1 KP jako ciężkie naruszenie
podstawowych obowiązków pracowniczych przez powoda, który uporczywie naruszał
swoje powinności pracownicze. W szczególności świadczenie prywatnych usług
prawniczych w czasie pracy radcy prawnego zobowiązanego do reprezentowania
pracodawcy w postępowaniu sądowym było ciężkim naruszeniem podstawowego
obowiązku świadczenia pracy, co samo w sobie uzasadniało rozwiązanie umowy o
pracę bez wypowiedzenia z winy radcy prawnego.
Równocześnie oczywiście bezpodstawny był zarzut naruszenia przez poz-
wanego treści art. 52 § 3 KP przez niezwrócenie się pozwanego o opinię Rady Okrę-
gowej Izby Radców Prawnych w W. w związku z zamiarem rozwiązania z powodem
stosunku pracy bez wypowiedzenia. Bezzasadne było przypisywanie przez powoda
statusu prawnego międzyzakładowej organizacji związkowej Radzie Okręgowej Izby
Radców Prawnych w W., która nie jest organizacją związku zawodowego w rozumieniu
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze
zm). Jest to natomiast organ samorządu radcowskiego realizujący zadania określone w
ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. Nr 19, poz. 145 ze zm.), z
którym pracodawca jest zobowiązany uprzednio skonsultować jedynie rozwiązanie z
radcą prawnym stosunku pracy za wypowiedzeniem.
Mając powyższe na uwadze kasacja w zakresie żądania przywrócenia powoda
do pracy podlegała oddaleniu z mocy art. 39312 KPC. O kosztach zastępstwa proce-
sowego pozwanego Sąd Najwyższy orzekł z mocy art. 98 KPC.

========================================