Wyrok z dnia 20 listopada 1996 r.
I PKN 12/96

Przepis art. 213 § 2 KPC w brzmieniu sprzed dnia 1 lipca 1996 r. dawał
sądowi podstawę do badania w oparciu o zebrany materiał dowodowy, czy
uznanie pozwu było uzasadnione w okolicznościach faktycznych sprawy i w
świetle obowiązujących przepisów prawa.

Przewodniczący SSN: Maria Mańkowska (sprawozdawca), Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Walerian Sanetra.

Sąd Najwyższy, z udziałem Prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony
Kaszczyszyn, po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 1996 r. sprawy z powództwa Urszuli
K. przeciwko [...] Trustowi Kapitałowo-Inwestycyjnemu SA w R. o wynagrodzenie za
pracę i ekwiwalent za urlop, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 12
marca 1996 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.


U z a s a d n i e n i e

Powódka Urszula K. w pozwie przeciwko [...] Trustowi Kapitałowo-Inwesty-
cyjnemu SA w R. dochodziła zapłaty wynagrodzenia za okres trzech miesięcy, tj. za
styczeń, luty i marzec 1995 r., ekwiwalentu za jeden miesiąc urlopu wypoczynkowego
oraz wydania świadectwa pracy podając, że była zatrudniona u strony pozwanej,
ostatnio na stanowisku Prezesa Zarządu pozwanej Spółki.
Strona pozwana uznała powództwo.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie uwzględnił
powództwo w całości, wyrok nie został zaskarżony przez strony, a wobec braku
stosownego wniosku nie został uzasadniony.
Powyższy wyrok zaskarżył Minister Sprawiedliwości w drodze kasacji na
podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępo-
wania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i
Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
43, poz. 189) zarzucając rażące naruszenie art. 213 § 2 KPC, art. 232 i 316 § 1 KPC i
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Rzeszowie.
Sąd Najwyższy uznał, że kasacja jest w pełni uzasadniona. Uznanie powództwa
przez nowego Prezesa Zarządu pozwanej Spółki, który uczynił to na pierwszej
rozprawie przed Sądem Rejonowym, a na kolejne rozprawy wyznaczone przez Sąd
Wojewódzki nie stawił się, pomimo prawidłowego zawiadomienia ich o terminach
rozprawy, nie mogło stanowić podstawy wydania orzeczenia w niniejszej sprawie.
Uznanie pozwu, jako odnoszące się zarówno do podstawy prawnej, jak i
faktycznej zgłoszonego żądania, stanowiło akt dyspozycyjny, lecz o ograniczonym
znaczeniu. Podlegało ono kontroli co do zgodności z obowiązującym stanem prawnym i
obiektywnie istniejącym stanem faktycznym. Przeprowadzenie kontroli powinno być
poprzedzone wyjaśnieniem w niezbędnym zakresie elementów stanu faktycznego i
właściwej w świetle przepisów prawa materialnego podstawy zgłoszonego i uznanego
żądania. Dopiero wynik takich prawidłowo dokonanych czynności pozwalał na
rozeznanie w "okolicznościach sprawy" w rozumieniu przepisu art. 213 § 2 KPC i
stanowił dostateczną podstawę wyrażenia oceny, co do znaczenia, jakie może odegrać
akt uznania pozwu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 1983 r., III CRN
188/83, OSNCP 1984 z.4 poz. 60, wyrok z dnia 28 października 1976 r., III CRN
232/76, OSNCP 1977 z. 5 -6 poz. 101).
Zgodnie z art. 213 § 2 KPC Sąd wydając wyrok w niniejszej sprawie nie był
związany uznaniem pozwu, w przeciwieństwie do treści art. 213 § 2 KPC w brzmieniu
przewidzianym ustawą z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywil-
nego... (Dz. U. Nr 43, poz. 189), który stanowi, że sąd jest związany uznaniem po-
wództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecz-
nego albo zmierza do obejścia prawa. Dawne brzmienie art. 213 § 2 KPC, dawało
sądowi podstawę do badania w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie, czy
uznanie pozwu znajdowało uzasadnienie w okolicznościach faktycznych sprawy i
obowiązujących przepisach prawa. Tymczasem w aktach sprawy brak jest nawet akt
osobowych.
Sąd nie badał zatem istotnych okoliczności sprawy, chociaż sama powódka na
rozprawie w dniu 12 grudnia 1995 r. podała, że "poza przedłożonymi przez nią
dokumentami, żadnych innych dokumentów związanych z jej aktami osobowymi nie ma,
gdyż ja byłam właścicielką [...] Trustu Kapitałowo Inwestycyjnego SA w R. i nie
przywiązywałam wagi do dokumentów" .
Ograniczenie w tej sytuacji postępowania dowodowego do przesłuchania
powódki w charakterze strony i kserokopii dokumentów przedłożonych przez powódkę
rażąco narusza art. art. 213 § 2, 232 i 316 § 1 KPC , zwłaszcza iż Sądowi było wiadome
z akt niniejszej sprawy, że przeciwko [...] Trustowi Kapitałowo Inwestycyjnemu SA w R.
toczy się postępowanie w Prokuraturze Wojewódzkiej w R. i cała dokumentacja tegoż
Trustu jest zabezpieczona w związku z doniesieniem o popełnieniu przestępstwa na
szkodę kilku tysięcy osób, przez przyjmowanie lokat pieniężnych i prowadzenie
działalności parabankowej, narażającej klientów na utratę oszczędności.
Z tych wszystkich względów i na podstawie art. 39313 § 1 KPC Sąd Najwyższy
orzekł, jak w sentencji.

========================================