WYROK Z DNIA 21 SIERPNIA 2007 R.
II KK 81/07


1. Z brzmienia art. 451 k.p.k. wynika, że uprawnienie sądu do
uznania, iż udział oskarżonego w rozprawie nie jest konieczny stanowi
wyjątek (,,chyba że"), natomiast doprowadzenie oskarżonego na rozpra-
wę odwoławczą i wydanie pozytywnej decyzji w tym przedmiocie [,,... sąd
odwoławczy (...) zarządza sprowadzenie ..."] powinno być regułą.
2. Wówczas gdy apelacja ogranicza się wyłącznie do kwestii praw-
nych, można uznać za wystarczające, aby w rozprawie apelacyjnej, po-
mimo złożenia przez oskarżonego wniosku o doprowadzenie, uczestni-
czył jedynie jego obrońca; w innych przypadkach, zwłaszcza gdy przed-
miotem postępowania odwoławczego są kwestie natury faktycznej, to
umożliwienie oskarżonemu pozbawionemu wolności udziału w rozprawie
odwoławczej jest konieczne, ze względu na obowiązek zachowania reguł
rzetelnego procesu, w tym prawa do obrony.

Przewodniczący: sędzia SN E. Sadzik.
Sędziowie SN: M. Buliński (sprawozdawca),
H. Gordon-Krakowska.
Prokurator Prokuratury Krajowej: K. Parchimowicz.

Sąd Najwyższy w sprawie Grzegorza B., skazanego z art. 200 k.k. i
art. 197 § 1 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 21
sierpnia 2007 r., kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego od wyroku
Sądu Okręgowego w W. z dnia 27 października 2006 r., zmieniającego
wyrok Sądu Rejonowego w O. z dnia 12 maja 2006 r.

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę p r z e k a z a ł Sądowi Okrę-
gowemu w W. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoław-
czym.


Z u z a s a d n i e n i a :

Wyrokiem Sądu Rejonowego w O. z dnia 12 maja 2006 r. Grzegorz
B. został skazany (...) łącznie na karę 6 lat pozbawienia wolności.
Apelację od tego wyroku złożył obrońca oskarżonego (...).
Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 27 października 2006 r.
zmienił zaskarżone orzeczenie, przez uzupełnienie podstawy skazania
oskarżonego za czyn 1 i 2 - o art. 4 § 1 k.k. i art. 200 k.k. w brzmieniu
zgodnym z ustawą z dnia 1 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 69, poz. 626), zaś za
czyn 3 - o art. 4 § 1 k.k. i art. 197 § 1 k.k. w brzmieniu zgodnym z usta-
wą z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 88, poz. 563), a w pozostałym
zakresie wyrok ten utrzymał w mocy.
Kasację od tego wyroku złożył obrońca skazanego zarzucając te-
muż orzeczeniu rażącą obrazę przepisów postępowania, m. in.:
- art. 6 i 451 - zaniechanie doprowadzenia na rozprawę skazanego (...).
Na rozprawie przed Sądem Najwyższym obrońca skazanego po-
parł wniesioną kasację, a prokurator Prokuratury Krajowej poparł kasację
w zakresie pierwszego zarzutu i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyro-
ku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym, w pozostałym zakresie wniósł o uznanie kasacji jako
oczywiście bezzasadnej.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
(...) Rację ma skarżący zarzucający orzeczeniu sądu odwoławcze-
go rażącą obrazę prawa procesowego, a mianowicie art. 6 k.p.k. i art.
451 k.p.k. przez zaniechanie doprowadzenia na rozprawę apelacyjną
oskarżonego wnoszącego o to.
Z brzmienia art. 451 k.p.k. wynika, że uprawnienie sądu do uzna-
nia, iż udział oskarżonego w rozprawie nie jest konieczny stanowi wyją-
tek (,,chyba że"), natomiast doprowadzenie oskarżonego na rozprawę
odwoławczą i wydanie pozytywnej decyzji w tym przedmiocie [,,... sąd
odwoławczy (...) zarządza sprowadzenie..."] powinno być regułą.
Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że wówczas, gdy apelacja
ogranicza się wyłącznie do kwestii prawnych, można uznać za wystar-
czające, aby w rozprawie apelacyjnej, pomimo złożenia przez oskarżo-
nego wniosku o doprowadzenie, uczestniczył jedynie jego obrońca; w
innych przypadkach, zwłaszcza gdy przedmiotem postępowania odwo-
ławczego są kwestie natury faktycznej, to umożliwienie oskarżonemu
pozbawionemu wolności udziału w rozprawie odwoławczej jest koniecz-
ne, ze względu na obowiązek zachowania reguł rzetelnego procesu, w
tym prawa do obrony (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 paździer-
nika 2006 r., V KK 236/06, LEX nr 198107; z dnia 28 października 2004
r., III KK 50/04, LEX nr 146316; z dnia 6 stycznia 2004 r., V KK 323/03,
LEX nr 147314; z dnia 6 listopada 2002 r., II KKN 871/01, LEX nr 74397;
z dnia 25 maja 2001 r. IV KKN 591/00, LEX nr 51404; z dnia 27 lutego
2001 r., III KKN 383/99, LEX nr 51992; uchwała Sądu Najwyższego z
dnia 18 października 2001 r., KZP 25/01, OSNKW 2001, z. 11-12, poz.
88).
W przedmiotowej sprawie w nader lakonicznej apelacji podniesiono
jednakże zarzut błędu w ustaleniach faktycznych oraz obrazę przepisów
postępowania przez rozstrzyganie poważnych wątpliwości na niekorzyść
oskarżonego i bezkrytyczne danie wiary zeznaniom pokrzywdzonych,
chociaż zeznania te są ogólnikowe, mało konkretne (art. 5 § 2 k.p.k. i art.
7 k.p.k.). W takim przypadku, zgodnie z art. 451 k.p.k., sąd odwoławczy
winien uwzględnić wniosek oskarżonego i zarządzić doprowadzenie go
na rozprawę by nie pozbawiać go przysługującego mu prawa do obrony
określonego m.in. w art. 6 k.p.k., jak i w przepisach rangi konstytucyjnej
(art. 45 ust. 1 i art. 42 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) oraz
w normach traktatowych (art.6 ust.1 i 3 lit. c Europejskiej Konwencji o
Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności). (...)