UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO
z dnia 6 listopada 2000 r.
III SW 87/00
w sprawie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
dokonanego dnia 8 października 2000 r.


Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk, Teresa Flemming-Kulesza, Katarzyna Gonera, Beata Gudowska, Józef
Iwulski, Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Roman Kuczyński, Jerzy Kuźniar,
Jerzy Kwaśniewski, Zbigniew Myszka, Teresa Romer, Walerian Sanetra, Jadwiga
Skibińska-Adamowicz, Stefania Szymańska, Maria Tyszel, Barbara Wagner, Andrzej
Wasilewski, Andrzej Wróbel.


Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z udziałem Zastępcy Prokuratora Generalnego Stefana Śnieżki i Prze-
wodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej Ferdynanda Rymarza, po rozpoznaniu
sprawy na posiedzeniu jawnym w dniu 6 listopada 2000 r., miał na uwadze, co nas-
tępuje:


1. Zgodnie z ustawą z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rze-
czypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544) Sąd Najwyż-
szy rozstrzyga o ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podsta-
wie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą
oraz opinii wydanych przez ten Sąd po rozpoznaniu protestów (art. 75 ust. 1 i art. 76
ust. 1).

2. Sprawozdanie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 października 2000
r. informuje o prawidłowym przeprowadzeniu wyborów w 68 okręgowych komisjach
wyborczych i 24.681 obwodowych komisjach wyborczych oraz o nielicznych przy-
padkach naruszenia prawa wyborczego. Ze sprawozdania wynika, że nieprawidłowo-
ści dotyczyły spisów wyborców, zwłaszcza w szpitalach (w jednym z nich pominięto
kilkudziesięciu wyborców, czego następstwem była konieczność sporządzenia do-
datkowego wykazu osób uprawnionych do głosowania w tym obwodzie zamkniętym).
Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła kilkakrotne naruszenie art. 77 ust. 1
ustawy, wprowadzającego zakaz agitacji w dniu głosowania i na 24 godziny przed
tym dniem. Podała także, iż grupy anarchistyczne zakłóciły głosowanie w trzech ob-
wodach. Wynikłe stąd przeszkody w głosowaniu zostały niezwłocznie usunięte przez
siły porządkowe. O incydentalnym charakterze tych dwóch naruszeń prawa świadczy
okoliczność, iż z tego powodu nie wpłynął do Sądu Najwyższego żaden protest wy-
borczy.

W konkluzji Państwowa Komisja Wyborcza nie stwierdziła takich naruszeń
prawa wyborczego, które mogły wywrzeć wpływ na wyniki głosowania i wynik wyboru
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Do Sądu Najwyższego wpłynęło 96 protestów. Rozpatrując je Sąd Najwyż-
szy w trzech sprawach wydał opinie uznające zasadność zarzutów. W dwóch opi-
niach stwierdził naruszenie art. 2 ustawy. Naruszenie to polegało w jednej sprawie na
bezpodstawnym skreśleniu wyborcy ze spisu wyborców, a w drugiej na uniemożli-
wieniu głosowania niepełnosprawnym uczestnikom pielgrzymki w Rzymie. W obu
sprawach zasadnie przyjęto, że z uwagi na liczbę osób pozbawionych możliwości
głosowania, naruszenia art. 2 ustawy nie miały wpływu na wynik wyborów. W trzeciej
opinii ustalono naruszenie art. 65 ust. 1 ustawy, polegające na przesłaniu przez 10
obwodowych komisji wyborczych protokołów głosowania w zaklejonych, lecz nie
opatrzonych pieczęcią kopertach. Nie miało to wpływu na wynik wyborów, gdyż
podstawą ustalenia wyników głosowania jest prawidłowo sporządzony protokół
głosowania.

W jedenastu sprawach Sąd Najwyższy wydał opinie o bezzasadności protestu
(art. 75 ust. 1 i 1a). W sprawach tych postawiono zarzuty przekroczenia granic do-
zwolonej pomocy w głosowaniu osobom niepełnosprawnym (art. 54), niezapewnienia
tajności głosowania ( art. 6), błędnego liczenia głosów wyborców (art. 61),
naruszenia przepisów o kampanii wyborczej, w tym art. 77 ust. 1 i art. 79 ust. 1
ustawy, głosowania poza lokalem wyborczym (art. 49). Zarzuty te nie zostały
udowodnione lub wynikały z błędnego rozumienia przez wnoszącego protest
przepisów ustawy.
W 71 sprawach Sąd Najwyższy pozostawił protesty bez dalszego biegu na
podstawie art. 74 ust. 1 i 2 ustawy, zaś w 10 sprawach uznał, że pismo wyborcy nie
jest protestem w rozumieniu art. 72 ust. 1 ustawy. Podstawami do wydania tych
orzeczeń było: wniesienie protestu przed terminem (3 sprawy) lub po terminie (21
spraw) określonym w art. 73 ust. 1 i 2 ustawy; wniesienie protestu przez podmiot nie-
uprawniony do tego na mocy art. 72 ust. 2 i 3 ustawy (3 sprawy); niezawiadomienie o
ustanowieniu pełnomocnika zamieszkałego w kraju przez wyborcę wnoszącego pro-
test z zagranicy - art. 72 ust. 2 ustawy (3 sprawy); niewskazanie dowodów, na któ-
rych oparte były zarzuty protestu, co stanowi naruszenie art. 73 ust. 3 ustawy (14
spraw); postawienie zarzutów wykraczających poza przewidziane w art. 72 ust. 1
ustawy podstawy protestu (24 sprawy); wniesienie protestu w sprawie, w której była
możliwość wniesienia skargi lub odwołania do sądu lub Państwowej Komisji Wybor-
czej przed dniem głosowania - art. 74 ust. 2 ustawy (10 spraw) oraz wniesienie pro-
testu dotyczącego osoby, która nie została wybrana na Prezydenta RP - art. 72 ust.
1 ustawy (3 sprawy).
W jednej sprawie postępowanie zostało umorzone wobec cofnięcia protestu.
4. Prokurator Generalny wniósł o podjęcie uchwały stwierdzającej ważność
wyboru.
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej wniósł o podjęcie uchwały
stwierdzającej ważność wyboru.

Sąd Najwyższy, po rozważeniu sprawozdania Państwowej Komisji Wyborczej oraz
opinii w sprawach protestów wyborczych stwierdził nieliczne naruszenia ustawy o
wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, które - przy uwzględnieniu obwiesz-
czenia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 9 października 2000 r. o wynikach gło-
sowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na
dzień 8 października 2000 r. (Dz.U. Nr 85, poz. 952) - nie miały wpływu na wynik wy-
boru, a także biorąc pod uwagę wnioski Przewodniczącego Państwowej Komisji Wy-
borczej i Prokuratora Generalnego, na podstawie art. 129 ust. 1 Konstytucji Rzeczy-
pospolitej Polskiej oraz art. 76 ust. 1 i 2 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospo-
litej Polskiej, podjął następującą uchwałę:

wybór Aleksandra Kwaśniewskiego na Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, dokonany dnia 8 października 2000 r., jest ważny.
========================================