Uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 26 sierpnia 2009 r.
III SW 48/09

w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych
w dniu 7 czerwca 2009 r.

Przewodniczący Prezes SN Walerian Sanetra, Sędziowie SN:Bogusław
Cudowski, Katarzyna Gonera, Zbigniew Hajn, Józef Iwulski, Kazimierz Jaśkowski
(sprawozdawca), Zbigniew Korzeniowski, Roman Kuczyński, Jerzy Kuźniar, Zbigniew
Myszka, Romualda Spyt, Jolanta Strusińska-Żukowska, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i
Spraw Publicznych z udziałem Zastępcy Prokuratora Generalnego Jerzego
Szymańskiego i Zastępcy Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej Jana
Kacprzaka po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu jawnym w dniu 26 sierpnia 2009
r., mając na uwadze, że:

1. Na mocy art. 134 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza
do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219 ze zm.) Sąd Najwyższy rozpa-
truje protesty przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wybo-
rowi posła do Parlamentu Europejskiego i w drodze uchwały rozstrzyga o nieważno-
ści wyborów lub o nieważności wyboru posła.

Protesty rozpoznawane są dwustopniowo. W pierwszej kolejności Sąd Naj-
wyższy w składzie trzech sędziów, w odniesieniu do protestu spełniającego wyma-
gania przewidziane w Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego, wydaje
opinię co do zarzutów protestu, a w razie stwierdzenia ich zasadności - co do wpływu
naruszenia prawa na wynik wyborów (art. 137 ust. 1 i 2 Ordynacji wyborczej do Par-
lamentu Europejskiego).

Następnie Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecz-
nych i Spraw Publicznych rozpatruje protesty na podstawie opinii wydanych przez
składy trzyosobowe (art. 139 ust. 1 Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europej-
skiego). W terminie 90 dni od dnia wyborów, na posiedzeniu z udziałem Prokuratora
Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej może podjąć
uchwałę o nieważności wyborów lub o nieważności wyboru posła (art. 139 ust. 2 w
związku z art. 134 ust. 2 Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego).
2. Do Sądu Najwyższego wpłynęły 43 protesty wyborcze. Rozpoznając je w
składach trzyosobowych Sąd Najwyższy nie stwierdził zasadności żadnego z nich.
Uznał, że 22 protesty są nieuzasadnione, a 21 pozostawił bez dalszego biegu z po-
wodu niespełnienia wymagań przewidzianych w Ordynacji wyborczej do Parlamentu
Europejskiego.
Blisko połowa protestów uznanych za nieuzasadnione, bo aż 10 z nich, zo-
stała złożona przez osoby zarzucające naruszenie praw osób niewidomych przez
niezapewnienie im tajności głosowania. Wyborcy ci nie są bowiem w stanie zazna-
czyć na karcie do głosowania wybranego kandydata bez pomocy innej osoby. Zda-
niem wnoszących protesty doszło w ten sposób do naruszenia przepisów o tajności
głosowania, czyli w szczególności art. 2 ust. 1 Ordynacji wyborczej do Parlamentu
Europejskiego, zaś pośrednio do pozbawienia ich prawa głosowania. Zarzucili także
naruszenie zasady równości wynikającej z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Uznając bezzasadność tych protestów Sąd Najwyższy stwierdził, że osoby
niewidome nie są pozbawione prawa głosowania. Na mocy art. 109 Ordynacji wybor-
czej do Parlamentu Europejskiego w wyborach stosuje się bowiem niektóre przepisy
ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 46, poz. 499 ze zm.), w tym
art. 69, przewidujący możliwość udzielenia osobie niepełnosprawnej pomocy w gło-
sowaniu przez inną osobę. Natomiast kwestię takiego zorganizowania głosowania,
aby osoba niewidoma mogła samodzielnie oddać głos, można rozważać jedynie w
płaszczyźnie postulatu wobec ustawodawcy.
W czterech protestach wyborcy zarzucili, że obwodowe komisje wyborcze
błędnie ustaliły wyniki głosowania, albowiem kandydat na posła, na którego każdy z
nich głosował, według protokołów wyników głosowania otrzymał zero głosów. Uzna-
jąc te protesty za bezzasadne, Sąd Najwyższy podniósł, że wnoszący je nie sformu-
łowali żadnych konkretnych zarzutów wobec pracy komisji obwodowych ani też nie
przedstawili dowodów, że głosowali na konkretnego kandydata. Nie jest możliwa we-
ryfikacja ich twierdzeń przez ponowne obliczenie głosów, gdyż nie można dokonać
identyfikacji kart do głosowania z uwagi na ich anonimowość. Nie można wykluczyć,
że oddali głosy nieważne lub głosowali na innego kandydata.
W trzech protestach zarzucono naruszenie Ordynacji wyborczej do Parla-
mentu Europejskiego polegające na wyborze 50 posłów zamiast 54, jak stanowi jej
art. 3 ust. 1. Zarzut ten jest bezzasadny, gdyż liczba 50 posłów została określona w
umowie międzynarodowej, która na mocy art. 91 ust. 3 Konstytucji ma
pierwszeństwo w stosowaniu przed ustawą. Zgodnie bowiem z art. 190 ust. 2
Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864 ze
zm.), zmienionego przez art. 9 ust. 2 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia
Republiki Bułgarii i Rumunii oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę
Unii Europejskiej (Dz. U. z 2007 r. Nr 122, poz. 843) w Polsce, z mocą od początku
kadencji 2009 - 2014, wybieranych jest 50 posłów do Parlamentu Europejskiego.
Bezzasadność pięciu pozostałych protestów wynikała z błędnego rozumienia prawa
przez wyborców lub niestwierdzenia przez Sąd Najwyższy zarzucanych naruszeń
Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego.
3. Prokurator Generalny wniósł o podjęcie uchwały stwierdzającej ważność
wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych w dniu 7 czerwca
2009 r.
Zdaniem Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej brak jest przesła-
nek do stwierdzenia nieważności wyborów do Parlamentu Europejskiego.
4. Po rozpatrzeniu opinii dotyczących protestów i rozważeniu stanowisk
Prokuratora Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej, Sąd
Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych stwierdza, że
brak jest podstaw do podjęcia uchwały o nieważności wyborów oraz o
nieważności wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego, których wyniki zo-
stały ogłoszone w obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8
czerwca 2009 r. o wynikach wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego
przeprowadzonych w dniu 7 czerwca 2009 r. (Dz. U. Nr 88, poz. 729).
========================================