Postanowienie z dnia 11 października 2000 r.
III SW 8/00

Partia polityczna nie jest podmiotem uprawnionym do wniesienia protes-
tu przeciwko wyborowi Prezydenta RP (art. 72 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 wrześ-
nia 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jednolity tekst:
Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544).


Przewodniczący: SSN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Katarzyna Gonera ( sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 października 2000 r. na posiedze-
niu niejawnym sprawy z protestu Partii N w K. przeciwko wyborowi Prezydenta Rze-
czypospolitej Polskiej

p o s t a n o w i ł:

pozostawić protest bez dalszego biegu.

U z a s a d n i e n i e.


Dnia 9 października 2000 r. o godz. 1700 Partia N w K. nadała w polskim urzę-
dzie pocztowym ,,odwołanie w sprawie unieważnienia wyborów prezydenckich wyz-
naczonych na dzień 8 października 2000 roku w Polsce".
Jako uzasadnienie wniosku ,,o unieważnienie wyborów prezydenckich" Partia
N w K. wskazała następujące okoliczności:
1. nieważną Konstytucję, której nie przyjęli wyborcy w referendum konstytu-
cyjnym w 1997 r.,
2. sparodiowanie lustracji kandydatów do fotela prezydenckiego w 2000 r. i
brak lustracji w ogóle,
3. brak państwa prawa w Polsce,
4. dopuszczenie do sprawowania władzy oprawców z nierozliczonej przeszło-
ści, którzy zajmowali stanowiska nawet w komitecie centralnym komunistycznej partii
oraz ich organizacji,
5. ustawę o finansowaniu wyborów prezydenckich, która była motywowana
równym startem dla wszystkich kandydatów, tymczasem sztaby wyborcze ujawniły
dodatkowo zebrane pieniądze na wybory, na co nie było zgody wyborców.
Dnia 10 października 2000 r. Partia N w K. nadała w polskim urzędzie poczto-
wym ,,odwołanie (część II)" ,,w sprawie wyborów prezydenckich". W piśmie tym pod-
niosła następujące zarzuty przeciwko wyborowi Aleksandra Kwaśniewskiego na
urząd Prezydenta RP: że kandydował w wyborach jako urzędujący prezydent, a nie
jako kandydat, co daje nierówny start, że w czasie lustracji zarzucił Urzędowi
Ochrony Państwa niedostarczenie akt na czas lustracji, a w środkach masowego
przekazu zapowiedział sankcje wobec UOP-u i zwrócił uwagę, że UOP powinien
współpracować z Kancelarią Prezydenta. ,,Od tej chwili środki masowego przekazu
głosiły, że Aleksander Kwaśniewski zebrał nie 100.000 podpisów, lecz milion sześć-
set, później milion siedemset i wreszcie milion osiemset." O współpracy Aleksandra
Kwaśniewskiego z UOP-em świadczą - zdaniem wnoszącego protest - wyniki wybo-
rów. Partia N w K. wniosła o unieważnienie wyborów, ,,bo mogły spowodować II turę
wyborów".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 Konstytucji RP wyborcy przysługuje prawo zgłosze-
nia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczy-
pospolitej na zasadach określonych w ustawie. Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o
wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47,
poz. 544, zwana dalej ustawą) stanowi, że protest może wnieść wyborca, który w
dniu wyborów był umieszczony w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania,
a także podmioty zgłaszające kandydatów na Prezydenta oraz komisje wyborcze
(art. 72 ust. 2 i 3 ustawy). Kandydata zgłasza zarejestrowany komitet wyborczy dzia-
łający przez pełnomocnika (art. 40a ust. 1, art. 40c, art. 40d i art. 41 ustawy). Jak
wynika z przytoczonych przepisów, żadne inne podmioty - osoby lub organizacje -
nie są uprawnione do wnoszenia protestów przeciwko wyborowi Prezydenta. W
szczególności nie jest takim podmiotem partia polityczna. Jeżeli nawet wnosząca ,,o
unieważnienie wyborów prezydenckich" Partia N w K. jest zaewidencjonowaną partią
polityczną działającą na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach poli-
tycznych (Dz.U. Nr 98, poz. 604 ze zm.), nie jest podmiotem uprawnionym w rozu-
mieniu art. 72 ust. 2 i 3 ustawy. Z tej też przyczyny wniesiony przez nią protest prze-
ciwko wyborowi Prezydenta należało pozostawić bez dalszego biegu na podstawie
art. 74 ust. 1 ustawy.
Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy protest wnosi się na piśmie do Sądu Najwyż-
szego nie później niż w ciągu 3 dni od podania wyników wyborów do publicznej wia-
domości przez Państwową Komisje Wyborczą, a nadanie w tym terminie protestu w
polskim urzędzie pocztowym jest równoważne z wniesieniem go do Sądu Najwyż-
szego. Termin do złożenia protestu rozpoczyna bieg od podania wyników wyborów
do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą, a więc od obwiesz-
czenia przez tę Komisję, kto został wybrany na Prezydenta Rzeczypospolitej. Protest
może być bowiem skierowany tylko przeciwko wyborowi konkretnej osoby na Prezy-
denta Rzeczypospolitej Polskiej. Państwowa Komisja Wyborcza podała wyniki wybo-
rów do publicznej wiadomości 9 października 2000 r. o godz. 21.00, tymczasem
pierwsza część protestu w rozpoznawanej sprawie została nadana w polskim urzę-
dzie pocztowym 9 października 2000 r. o godz. 1700, co wynika z datownika poczty,
czyli przed obwieszczeniem przez Komisję, kto został wybrany na Prezydenta. Jak
wynika z uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 października
1995 r., III SW 8/95 (OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 304), mającej moc zasady praw-
nej, która w tym zakresie zachowała aktualność, termin do wniesienia protestu prze-
ciwko wyborowi Prezydenta określony w art. 73 ust. 1 ustawy rozpoczyna bieg nas-
tępnego dnia po dniu podania przez Państwową Komisję Wyborczą do publicznej
wiadomości obwieszczenia o wyniku wyborów. Protest Partii N w K. wniesiony w dniu
9 października 2000 r. był zatem przedwczesny jako złożony przed oficjalnym ob-
wieszczeniem wyniku wyborów. Oznacza to, że również z tej przyczyny tę część
wniesionego przez nią protestu przeciwko wyborowi Prezydenta należało pozostawić
bez dalszego biegu na podstawie art. 74 ust. 1 ustawy, ponieważ nie spełniała wa-
runków określonych w art. 73 ust. 1 ustawy. Dopiero pismo nadane w polskim urzę-
dzie pocztowym w dniu 10 października 2000 r., nazwane ,,odwołanie (część II)" było
złożone w terminie ustawowym do złożenia protestu przeciwko ważności wyboru
Prezydenta. Jednak w odniesieniu do tej części protestu dla decyzji o pozostawieniu
jej bez biegu istotne znaczenie miała wskazana na wstępie okoliczność, że Partia N
w K. nie jest podmiotem uprawnionym do wniesienia protestu przeciwko ważności
wyboru Prezydenta.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 74
ust. 1 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej
========================================