Postanowienie z dnia 25 października 2006 r.
III SW 26/06

Nieodprowadzenie na rachunek bankowy partii politycznej kwot przeka-
zanych do kasy z tytułu darowizn od osób fizycznych, a tym samym naruszenie
art. 24 ust. 8 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (jednolity
tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm.), nie może być usprawiedliwione
nieprawidłowościami w zakresie dokumentacji księgowej.

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk, Józef Iwulski, Roman Kuczyński (sprawozdawca), Zbigniew Myszka,
Małgorzata Wrębiakowska-Marzec, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 paź-
dziernika 2006 r. sprawy ze skargi partii politycznej Unia Polityki Realnej na uchwałę
Państwowej Komisji Wyborczej z 17 lipca 2006 r. w przedmiocie odrzucenia spra-
wozdania finansowego,

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e


Państwowa Komisja Wyborcza uchwałą z dnia 17 lipca 2006 r., podjętą na
podstawie art. 38a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (jedno-
lity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857 ze zm.), postanowiła odrzucić sprawozda-
nie Unii Polityki Realnej o źródłach pozyskania środków finansowych w 2005 r. W
uzasadnieniu tej uchwały Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła w szczególno-
ści, że partia ta uzyskała w 2005 r. przychody/wpływy w wysokości 62.117,63 zł.
Środki te zostały zgromadzone na rachunku bankowym partii, z czego na rachunku
bankowym zgromadzono środki, pochodzące z wpłat od osób fizycznych z tytułu
składek członkowskich (22.346,26 zł), darowizn (29.368,78 zł) oraz z odsetek od
środków na rachunku bankowym (47,59 zł). Ponadto partia uzyskała przychody do
kasy, pochodzące ze składek członkowskich (4.755,00 zł), a także z innych
wpłat/darowizn w kwocie (9.600,00 zł). Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie
art. 38a ust. 1 w związku z art. 34a ust. 2 ustawy zwróciła się do partii o wyjaśnienie,
czy darowizny pozyskane do kasy partii zostały odprowadzone na rachunek banko-
wy. Na podstawie przedłożonych dokumentów, w szczególności zapisów raportów
kasowych centrali partii, Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła, że Unia Polityki
Realnej nie odprowadziła na rachunek bankowy kwoty 9.600,00 zł, pozyskanej do
kasy z tytułu darowizn od osób fizycznych. Stanowiło to naruszenie art. 24 ust. 8
ustawy, na podstawie którego partia może gromadzić środki finansowe jedynie na
rachunkach bankowych, a w kasie mogą pozostawać jedynie przychody wymienione
w art. 26a ust. 2 ustawy.
Unia Polityki Realnej na powyższe rozstrzygnięcie Państwowej Komisji Wy-
borczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdania finansowego za 2005 r. wniosła
skargę do Sądu Najwyższego. Z wyjaśnień partii wynikało, że niedopełnienie obo-
wiązku wskazanego w art. 24 ust. 8 ustawy o partiach politycznych spowodowane
było nieprawidłowościami w zakresie prowadzenia dokumentacji księgowej, a nie-
przedłożenie Państwowej Komisji Wyborczej - w zakreślonym ustawowo terminie -
istniejących dowodów księgowych potwierdzających zwrot darczyńcom korzyści ma-
jątkowych w nieprzekraczalnym terminie 30 dni od daty dokonania darowizny, wyni-
kało przede wszystkim z faktu, że na przełomie miesiąca nastąpiła zmiana na stano-
wisku skarbnika partii. Nowy skarbnik nie była w stanie w krótkim okresie uporządko-
wać istniejącego bałaganu rachunkowego. Dopiero po wydaniu postanowienia z dnia
17 lipca 2006 r. odnalazły się załączone do niniejszego pisma dowody, które partia
postanowiła przekazać niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Jedną z istotnych gwarancji mających zapewnić skuteczną realizację zasady
jawności źródeł finansowania partii politycznych (art. 23a ustawy o partiach politycz-
nych), jest wprowadzony przez art. 24 ust. 8 ustawy o partiach politycznych w spo-
sób jednoznaczny i kategoryczny zarazem obowiązek, w myśl którego: ,,partia poli-
tyczna może gromadzić środki finansowe jedynie na rachunkach bankowych" - wy-
jątek w tym względzie dopuszczony został dopiero na mocy art. 26a ustawy o par-
tiach politycznych, który wszedł w życie z dniem 10 sierpnia 2002 r. w wyniku zmiany
ustawy o partiach politycznych (Dz.U. Nr 127, poz. 1089), a który w sposób niemniej
ścisły i precyzyjny stanowi, że ,,obowiązek gromadzenia środków pieniężnych przez
partię polityczną na rachunkach bankowych nie dotyczy kwot ze składek członkow-
skich w wysokości nie przekraczającej od jednego członka w jednym roku najniższe-
go miesięcznego wynagrodzenia za pracę pracowników obowiązującego w dniu po-
przedzającym wpłatę, pozostawionych w terenowych jednostkach organizacyjnych
partii - z przeznaczeniem na pokrycie wydatków związanych z bieżącą działalnością".
Stąd każde naruszenie przez partię polityczną obowiązku prawnego, o którym mowa
jest w art. 24 ust. 8 ustawy o partiach politycznych, powodować musi odrzucenie
przez Państwową Komisję Wyborczą sprawozdania finansowego danej partii poli-
tycznej (art. 38a ust. 1 pkt 3 i art. 38a ust. 2 pkt 3 ustawy o partiach politycznych).

W rozpoznawanej sprawie ze sprawozdania Unii Polityki Realnej o źródłach
pozyskiwania środków finansowych w 2005 r. w sposób niezbity wynika, że ujętą w
tym sprawozdaniu kwotę 9.600,00 zł partia ta pozyskała poza obrotem bankowym -
kwota ta nie została zgromadzona na rachunku bankowym partii, a tym samym partia
ta naruszyła obowiązek wynikający z art. 24 ust. 8 ustawy o partiach politycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 516 k.p.c. w
związku z art. 34b ust. 2 i art. 38b ustawy o partiach politycznych orzekł jak w sen-
tencji.
========================================