Postanowienie z dnia 8 marca 2005 r.
III SW 2/05

Datą pozyskania przez komitet wyborczy środków finansowych wpłaco-
nych przelewem jest dzień złożenia przez darczyńcę dyspozycji bankowi, a nie
dzień ich zaksięgowania na rachunku komitetu (art. 85 ust. 4 pkt. 1 ustawy z
dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego,
Dz.U. Nr 25, poz. 219).

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Zbigniew Myszka, Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 marca
2005 r. sprawy ze skargi Ogólnopolskiego Komitetu Obywatelskiego ,,OKO" na
uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdania
finansowego,

u c h y l i ł zaskarżoną uchwałę.

U z a s a d n i e n i e


Ogólnopolski Komitet Obywatelski ,,OKO" wniósł skargę na uchwałę Państwo-
wej Komisji Wyborczej z dnia 24 stycznia 2004 r., odrzucającą jego sprawozdanie o
przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych z wyborów do Parlamentu
Europejskiego, przeprowadzonych w dniu 13 czerwca 2004 r., z powodu naruszenia
art. 85 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parla-
mentu Europejskiego (Dz.U. Nr 25, poz. 219), polegającego na tym, iż na rachunek
bankowy Komitetu przyjęte zostały dwie wpłaty dokonane w dniu 14 czerwca 2004 r.,
tj. po upływie terminu określonego w tym przepisie.
Skarżący wyjaśnił, iż w dniu 18 marca 2004 r. Komitet zawarł umowę z Ban-
kiem [...] Oddziałem w W. na prowadzenie rachunku bieżącego Komitetu. W § 35 tej
umowy wniesione zostało zastrzeżenie o dopuszczalnym terminie dokonywanych
wpłat do dnia 13 czerwca 2004 r., tj. do dnia wyborów. Obydwie kwestionowane
wpłaty dokonane zostały w ustawowym terminie. Co prawda, w historii rachunku ban-
kowego skarżącego sporne kwoty zaksięgowano w dniu 14 czerwca 2004 r., ale fak-
tyczne dyspozycje zasilenia rachunku pochodzą z dnia 12 czerwca 2004 r. z Banku
[...] w P. z rachunków dwóch osób fizycznych (Czesława C. i Sławomira C.; potwier-
dzenia przelewów zostały załączone do skargi).

Państwowa Komisja Wyborcza w odpowiedzi na wezwanie Sądu Najwyższego
do zajęcia stanowiska w sprawie wskazała, iż w celu ustalenia daty wystawienia
przez wymienione osoby polecenia przelewów, na podstawie art. 95 ust. 2 Ordynacji
wyborczej, zwróciła się do pełnomocnika finansowego Komitetu o przesłanie dowo-
dów bankowych. Dla oceny prawidłowości pozyskania środków istotne znaczenie
miało porównanie daty wystawienia polecenia przelewów i daty operacji wykonanej
przez bank (zaksięgowania), podanej w historii rachunku. Ponieważ w nadesłanej
odpowiedzi nie załączono powyższych dowodów, Państwowa Komisja Wyborcza
podjęła uchwałę w oparciu o posiadane dokumenty, co wobec faktu, iż dokonane
wpłaty nie zostały zwrócone darczyńcom prowadziło do odrzucenia sprawozdania
finansowego Komitetu.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Skarga jest uzasadniona. Państwowa Komisja Wyborcza odrzuciła sprawoz-
danie skarżącego o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych z wybo-
rów do Parlamentu Europejskiego, przeprowadzonych w dniu 13 czerwca 2004 r., z
powodu naruszenia art. 85 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja
wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz.U. Nr 25, poz. 219). Zgodnie z tym prze-
pisem, zabronione jest pozyskiwanie środków przez komitet wyborczy po dniu wybo-
rów. Państwowa Komisja Wyborcza zarzuciła Ogólnopolskiemu Komitetowi Obywa-
telskiemu ,,OKO", iż na jego rachunek bankowy przyjęte zostały dwie wpłaty dokona-
ne w dniu 14 czerwca 2004 r., tj. po upływie terminu określonego w tym przepisie.
Skarżący w postępowaniu przed Komisją nie przedłożył bowiem żadnych dokumen-
tów, na podstawie których można byłoby przyjąć odmienny stan rzeczy.

Sąd Najwyższy zważył, iż niewykazanie przez komitet wyborczy w postępowa-
niu przed Państwową Komisją Wyborczą braku podstaw do odrzucenia sprawozda-
nia wyborczego (art. 95 ust. 1 pkt 3 lit. a w związku z art. 95 ust. 2 Ordynacji wybor-
czej do Parlamentu Europejskiego) nie pozbawia komitetu możliwości składania sto-
sownych dowodów w postępowaniu przez Sądem Najwyższym toczącym się z jego
skargi na uchwałę o odrzuceniu sprawozdania. W przedmiotowej sprawie strona
skarżąca dowody takie przedstawiła. Ze złożonych przez Komitet wyciągów z ra-
chunków bankowych Sławomira C. i Czesława C. wynika, iż obie dyspozycje przele-
wów bankowych, mających pokrycie na rachunkach darczyńców, zasilające rachu-
nek Komitetu pochodzą z dnia 12 czerwca 2004 r., a zatem z dnia poprzedzającego
dzień wyborów. Z punktu widzenia art. 85 ust. 4 pkt 1 Ordynacji bez znaczenia jest
zaś okoliczność, iż kwoty, na które te dyspozycje opiewały, zostały zaksięgowane na
koncie odbiorcy dopiero w dniu 14 czerwca 2004 r. Przepis ten w żaden sposób nie
odnosi się bowiem do kwestii związanych ze stanem księgowym konta komitetu, ale
do samej czynności pozyskiwania środków przez komitet wyborczy. Wynika z niego,
iż komitet może czynić starania o pozyskanie środków na potrzeby wyborów aż do
dnia, w którym się one odbywają. Oznacza to, iż środki pochodzące z wpłat Sławo-
mira C. i Czesława C. zostały pozyskane w ustawowym terminie. Dodatkowo należy
podkreślić, iż przyjęcie innego rozwiązania prowadziłoby do faktycznego skrócenia
ustawowego terminu wskazanego w art. 85 ust. 4 pkt 1 Ordynacji i to o okres trudny
do precyzyjnego określenia dla zainteresowanych podmiotów. W obecnych realiach
nie sposób bowiem abstrahować od powszechnej praktyki dokonywania wpłat po-
przez wykorzystanie instytucji przelewu bankowego. Należy przy tym mieć na wzglę-
dzie, że tylko data złożenia dyspozycji przelewu zależy od dysponenta kwoty, a na
datę zaksięgowania przelanej kwoty na rachunku odbiorcy nie ma on żadnego
wpływu.

Należy także wskazać na staranność skarżącego w zakresie respektowania
dyspozycji art. 85 ust. 4 pkt 1 Ordynacji wyborczej. Sąd Najwyższy zważył bowiem, iż
w umowie z bankiem obsługującym rachunek Komitetu znajduje się zastrzeżenie o
dopuszczalnym terminie dokonywanych wpłat do dnia 13 czerwca 2004 r. tj. do dnia
wyborów.

Z tych względów orzeczono, jak w sentencji.
========================================