Postanowienie z dnia 15 listopada 2005 r.
III SW 179/05

Wykaz obywateli popierających zgłoszenie kandydata w wyborach prezy-
denckich (art. 41 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Pre-
zydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz.
544 ze zm.) nie musi zawierać ich pisemnej zgody na przetwarzanie danych
osobowych.

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 listo-
pada 2005 r. sprawy z protestu wyborczego Komitetu Wyborczego Związku Wetera-
nów Wojny w Bielsku-Białej przeciwko ważności wyborów prezydenta RP, przy
udziale: 1) Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej, 2) Prokuratora Gene-
ralnego,

p o s t a n o w i ł:

wyrazić opinię, że protest jest bezzasadny.

U z a s a d n i e n i e

W dniu 26 października 2005 r. (data nadania przesyłki poleconej) Stanisław
Piotr B., działający z upoważnienia Jana Mariana W. - pełnomocnika wyborczego
Komitetu Wyborczego Związku Weteranów Wojny, wniósł do Sądu Najwyższego
protest wyborczy przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z powo-
du naruszenia art. 10 ust. 1 pkt 1, art. 42 ust. 2 pkt 3 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 27
września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2000 r. Nr
47, poz. 544 ze zm., zwanej dalej ustawą o wyborze Prezydenta) ,,dokonanego przez
członków Państwowej Komisji Wyborczej w Warszawie", w związku z art. 2, 12 i 231
Kodeksu karnego. Zdaniem wnoszącego protest, który domagał się stwierdzenia
nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w wyborach prezydenc-
kich 2005 r., podczas tych wyborów Państwowa Komisja Wyborcza w Warszawie
,,nie dokonała zbadania prawdziwości wszystkich danych zawartych w wykazach
obywateli popierających zgłoszenia kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej", do czego Państwową Komisję Wyborczą zobowiązuje art. 10 ust. 1 pkt 1
ustawy. Wskutek zarzucanych uchybień Państwowa Komisja Wyborcza w Warszawie
,,dokonała bezprawnych rejestracji kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej i bezprawnie dokonała kolejnych czynności określonych w kalendarzu wybor-
czym dotyczącym wyborów prezydenckich 2005 r.". Oznacza to, że wykazy te posia-
dają ,,niedopuszczalną wadę prawną w świetle odnośnych przepisów ustawy z dnia
29.08.1997 roku o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 1997 r. Nr 133, poz. 883)",
zgodnie z którymi powinny być one opatrzone ,,standardowym oświadczeniem woli
dotyczącym wszystkich osób od których zbierane są dane osobowe umieszczane w
tych wykazach". Braki wymaganych oświadczeń sprawiają, że wykazy te naruszają
przepisy o ochronie danych osobowych, przez co ,,podlegają zaaresztowaniu przez
Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych". Równocześnie zarzucane
uchybienia wymagają usunięcia osób wchodzących w skład Państwowej Komisji Wy-
borczej w Warszawie, jak również członków okręgowych komisji wyborczych, z zaj-
mowanych stanowisk, a także powinny prowadzić do stwierdzenia nieważności wy-
boru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wybranego w wyborach prezydenckich z
2005 r.
Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła, że zarzut protestu jest oczywiście
bezzasadny, ponieważ wynika z błędnej interpretacji przepisów ustawy o wyborze
Prezydenta dokonanej przez wnoszącego protest, zwracając uwagę, że protest był
wniesiony przez podmiot nieuprawniony i podpisany przez osobę nieuprawnioną do
występowania w imieniu Komitetu Wyborczego.
Prokurator Generalny wniósł o pozostawienie protestu bez dalszego biegu,
utrzymując, że złożony protest jest bezzasadny, ponieważ wnoszący go nie przedło-
żył ani nie wskazał żadnych dowodów, na których oparł swoje zarzuty. Podnoszona
przez niego przyczyna nieprawidłowości, którymi dotknięte były kolejne czynności
wyborcze, tj. zbyt krótkie terminy (3 dni) na weryfikację danych osobowych z list po-
parcia poszczególnych kandydatów, stanowi w istocie jedynie zarzut dotyczący wa-
dliwości obowiązującej ordynacji wyborczej, a nie jej naruszenia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Wstępnie Sąd Najwyższy przyjął do merytorycznego rozpoznania złożony
protest, uznając go za wniesiony przez wyborcę, którego nazwisko jako kandydata
na posła zgłoszonego przez Komitet Wyborczy Związku Weteranów Wojny niewąt-
pliwie było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania na
obszarze danego okręgu wyborczego (art. 78 ust. 2 ustawy o wyborze Prezydenta).
Zgodnie z art. 72 tej ustawy, protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczy-
pospolitej Polskiej może być wniesiony z powodu naruszenia przepisów niniejszej
ustawy albo z powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko tym wyborom, jeżeli
te naruszenia lub przestępstwo miało wpływ na wynik wyborów. Oznacza to, że prze-
słanki prawne do stwierdzenia nieważności tego wyboru powinny być spełnione łącz-
nie (kumulatywnie), o czym w rozpoznawanej sprawie w żadnym zakresie nie mogło
być mowy. Sformułowane przez wnoszącego protest zarzuty naruszenia przepisów
ustawy oraz przepisów Kodeksu karnego zostały oparte na bezzasadnym twierdze-
niu o konieczności opatrzenia wykazów obywateli popierających zgłoszenia kandy-
datów w wyborach prezydenckich ,,standardowym oświadczeniem woli", że godzą się
na przetwarzanie ich danych osobowych ,,w zakresie ustawy z dnia 27 września 1990
roku o wyborze Prezydenta, zgodnie z ustawą z dnia 29.08.1997 roku o ochronie
danych osobowych". Tymczasem konieczność lub potrzeba wypełnienia takiego wa-
runku nie wynika z powołanych przez wnoszącego protest przepisów ustawy. W
szczególności nie formułuje takiego wymagania art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o wyborze
Prezydenta, który wymienia konieczne warunki, jakim powinno odpowiadać zgłosze-
nie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wśród których nie ma wa-
runku opatrzenia wykazów klauzulą wyrażenia pisemnej zgody na przetwarzanie da-
nych osobowych obywateli popierających zgłoszenie kandydata na Prezydenta. Do-
prowadziło to do uznania bezzasadności twierdzeń wnoszącego protest polegają-
cych na przypisywaniu Państwowej Komisji Wyborczej rzekomego naruszenia art. 42
ust. 3 ustawy o wyborze Prezydenta, zważywszy że zgłoszenia kandydatów na Pre-
zydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie wykazywały wad formalnych w postaci braku
koniecznych elementów formalnych wyczerpująco wskazanych w art. 41 ust. 1 tej
ustawy. Warto też wskazać, że ustawa o wyborze Prezydenta wprowadziła szcze-
gólny tryb wnoszenia przez pełnomocnika komitetu wyborczego, zarejestrowanego
zgodnie z art. 40 d ustawy, skargi do Sądu Najwyższego wyłącznie na postanowienie
Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie rejestracji kandydata (art. 42 ust. 4 i 5),
co oznacza, że w tym trybie nie są zaskarżalne pozytywne postanowienia o rejestra-
cji kandydatów.
Legalne, bo zgodne z ustawą o wyborze Prezydenta procedury rejestracji
kandydatów w wyborach prezydenckich przez Państwową Komisję Wyborczą nie
poddają się kwalifikacji jako przestępstwo z art. 231 k.k., zawartym w rozdziale XXIX
- Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu teryto-
rialnego. Ponadto czyny niedozwolone z tego przepisu Kodeksu karnego nie zali-
czają się do przestępstw przeciwko wyborom w ujęciu normatywnym jego art. 248-
251, a tylko takie mogą być podstawą wnoszenia protestów na gruncie art. 72 ustawy
o wyborze Prezydenta.
Równocześnie, skoro protest przeciwko wyborowi Prezydenta można wnieść
wyłącznie z powodu naruszenia przepisów ustawy o wyborze Prezydenta, to zarzuty
naruszenia powołanych przez wnoszącego protest przepisów innej ustawy (o ochro-
nie danych osobowych) usuwają się spod weryfikacji Sądu Najwyższego w postępo-
waniu wywołanym wniesieniem protestu w trybie art. 72 ustawy o wyborze Prezy-
denta.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy wyraził opinię jak w treści wyda-
nego postanowienia.
========================================