Postanowienie z dnia 26 października 2005 r.
III SW 172/05

Pozostawienie na tablicach reklamowych plakatów wyborczych nie naru-
sza zakazu prowadzenia kampanii wyborczej określonego w art. 76b ust. 2
ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544 ze zm.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk, Jerzy Kwaśniewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 października 2005 r., na posiedze-
niu niejawnym sprawy z protestu wyborczego Tadeusza W. przeciwko ważności wy-
borów prezydenckich

p o s t a n o w i ł:

wyrazić opinię o niezasadności zarzutów protestu

U z a s a d n i e n i e

W proteście wyborczym złożonym do Sądu Najwyższego w dniu 25 paździer-
nika 2005 r., Tadeusz W. wskazał, iż kandydaci biorący udział w drugiej turze wybo-
rów na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Lech Kaczyński i Donald Tusk,
w dniach 22 i 23 października, w czasie trwania ciszy wyborczej, prezentowali w
związku z wyborami swoje wizerunki w postaci wielkoformatowych plakatów umiesz-
czonych na tablicach reklamowych w różnych rejonach Warszawy, prezentujących
dodatkowo napisy ,,nieprawdziwie informujące wyborców o tym, że obydwaj kandy-
daci już są prezydentami Polski". Zdaniem wnoszącego protest ,,obydwaj kandydaci
wielokrotnie i w wielu miejscach naruszyli w związku z wyborami prawo, w bez-
względnie rażący sposób, (...) także prezentowali publicznie fałsz (...)".
Przedstawiając powyższe okoliczności Tadeusz W. wniósł o ,,unieważnienie
wyborów w związku z rażącymi naruszeniami prawa w trakcie procedury wyborczej
przez kandydatów na urząd prezydenta, a także na skutek braku dla pełnienia
urzędu kwalifikacji merytoryczno - prawnych i etyczno - moralnych u kandydata, który
otrzymał największą ilość głosów wyborczych - Kaczyńskiego Lecha" oraz o ,,zasto-
sowanie w stosunku do kandydatów, przewidzianych prawem za naruszanie ciszy
wyborczej, kar pieniężnych".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 Konstytucji RP wyborcy przysługuje prawo zgłosze-
nia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczy-
pospolitej na zasadach określonych w ustawie. Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o
wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47,
poz. 544 ze zm., zwanej dalej ustawą) stanowi, że protest może wnieść wyborca,
który w dniu wyborów był umieszczony w spisie wyborców w jednym z obwodów gło-
sowania, a także podmioty zgłaszające kandydatów na Prezydenta oraz komisje wy-
borcze (art. 72 ust. 2 i 3 ustawy). Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy protest wnosi się na
piśmie do Sądu Najwyższego nie później niż w ciągu 3 dni od podania wyników wy-
borów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisje Wyborczą, kto został
wybrany na Prezydenta Rzeczypospolitej. Protest może być bowiem skierowany
tylko przeciwko wyborowi konkretnej osoby na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Niniejszy protest natomiast nie został skierowany przeciwko wyborowi Prezydenta,
lecz dotyczył kandydatów biorących udział w drugiej turze wyborów, co czyni go nie-
dopuszczalnym. Ponadto sformułowania zawarte w proteście nie stanowią w istocie
zarzutu naruszenia ustawy o wyborze Prezydenta, ani zarzutu dopuszczenia się
przestępstwa przeciwko wyborom. Zgodnie z art. 76b pkt 1 ustawy, kampania wybor-
cza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia postanowienia Marszałka Sejmu o wyborach,
i nie można jej prowadzić na 24 godziny przed dniem głosowania i w dniu głosowania
aż do jego zakończenia (pkt 2). W art. 76c ustawa zabrania także na 24 godziny
przed dniem głosowania aż do zakończenia głosowania, podawania do wiadomości
publicznej wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących
przewidywanych zachowań wyborczych i wyniku wyborów, a także wyników sondaży
wyborczych przeprowadzonych w dniu głosowania. Zakazane jest także (zgodnie z
art. 77 ustawy) w dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem zwoływanie
zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień, roz-
dawanie ulotek, jak też prowadzenie w inny sposób agitacji na rzecz kandydatów,
oraz wszelkie formy agitacji w lokalach wyborczych. Tym samym przepisy ustawy w
sposób szczegółowy podają katalog zachowań, które są zabronione. Co więcej, nale-
ży wskazać, iż w art. 77 zamieszczono katalog zachowań wymagający ,,czynnych"
działań sztabów wyborczych bądź ich zwolenników. Za takie działania nie można
uznać pozostawienia na tablicach reklamowych plakatów wyborczych na 24 godziny
przed dniem głosowania. Zgodnie bowiem z art. 79 pkt 7 plakaty, hasła wyborcze
oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione dla celów prowadzenia kampanii wyborczej
właściwe komitety obowiązane są usunąć w terminie 30 dni po dniu wyborów, tym
samym ich obecność w dniu wyborów nie narusza ustawy o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast wobec twierdzeń protestu, wskazujących na nieprawdziwe informa-
cje zawarte w materiałach wyborczych (gdyby nawet mogły być rozumiane jako do-
tyczące naruszenia przepisów ustawy o wyborze Prezydenta odnoszących się do
materiałów wyborczych), brak było podstaw do merytorycznego rozpoznania prote-
stu, gdyż zgodnie z art. 80 - jeżeli plakaty, hasła, ulotki, wypowiedzi albo inne formy
propagandy i agitacji zawierają dane i informacje nieprawdziwe, każdy zainteresowa-
ny ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o orzeczenie konfiskaty takich
materiałów, wydanie zakazu publikowania takich danych i informacji, nakazanie
sprostowania informacji, nakazanie przeproszenia pomówionego, nakazanie uczest-
nikowi postępowania wpłacenia kwoty do 50.000 złotych na rzecz instytucji charyta-
tywnej bądź zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy kwoty
do 50.000 złotych tytułem odszkodowania.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak w postanowieniu na podstawie art.
75 ust. 1 powoływanej wyżej ustawy.
========================================