Postanowienie z dnia 2 kwietnia 1998 r.
II UZ 26/98

Na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające wniosek o ustano-
wienie adwokata z urzędu dla wniesienia kasacji zażalenie nie przysługuje.


Przewodniczący SSN: Stefania Szymańska, Sędziowie SN: Maria Tyszel
(sprawozdawca), Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 1998 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z wniosku Kazimierza K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w B.B. o przywrócenie prawa do renty inwalidzkiej, na skutek
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 12 stycznia 1998 r. [...]

p o s t a n o w i ł:


1) o d d a l i ć zażalenie w przedmiocie odrzucenia kasacji,

2) odrzucić zażalenie w części dotyczącej ustanowienia adwokata z urzędu.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach posta-
nowieniem z dnia 12 stycznia 1998 r. [...] odrzucił kasację wniesioną osobiście przez
Kazimierza K. od wyroku tegoż Sądu z dnia 22 października 1997 r., jako niedo-
puszczalną oraz oddalił jego wniosek o ustanowienie adwokata z urzędu celem
wniesienia kasacji.

W zażaleniu na to postanowienie Kazimierz K. zarzucił, że jest ono niezgodne
z prawem i KPC, ponieważ zostało wydane przez ten sam skład sędziowski, który
wydał kwestionowany przez niego wyrok. Podniósł również, że nie stać go ,,na ad-
wokata", nie należy do żadnego związku ani organizacji emerytów lub rencistów,
więc nie mógł ustanowić pełnomocnikiem radcy prawnego.


Rozpoznając zażalenie Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co następuje:


Wprowadzając ustawą z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowa-
nia cywilnego... (Dz. U. Nr 43, poz. 189), w miejsce przepisów o rewizji nadzwyczaj-
nej instytucję kasacji, uprawniającą stronę do zaskarżenia do Sądu Najwyższego
wyroku (postanowienia) wydanego przez sąd drugiej instancji i kończących postę-
powanie w sprawie, ustawodawca nie określił Sądu Najwyższego jako sądu pow-
szechnego trzeciej instancji. Oznacza to, że nie w każdej sprawie zakończonej w
sposób wskazany w art. 392 § 1 KPC przysługuje środek odwoławczy, jakim jest ka-
sacja. Ograniczenia możliwości jej wnoszenia zawarte są nie tylko w art. 393 KPC
zawierającym wyłączenia przedmiotowe, lecz również w przepisach dotyczących
wymogów formalnych. Takim przepisem jest art. 3932 KPC wprowadzający tzw.
przymus adwokacko-radcowski. Stosownie do niego kasacja powinna być wniesiona
przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym, a w sprawach z zak-
resu ubezpieczeń społecznych, radcą prawnym organizacji zrzeszającej emerytów
lub rencistów (art. 465 § 1 zdanie drugie KPC). Jedyny wyjątek od tej zasady przewi-
dziany został w art. 3932 § 2 KPC, tj. wówczas, gdy stroną jest adwokat, sędzia, pro-
kurator, radca prawny lub notariusz oraz profesor lub doktor habilitowany nauk
prawnych polskich szkół wyższych, jednakże wnioskodawca nie należy do kręgu
osób w nim wymienionych. W świetle powołanego przepisu kasacja wniesiona przez
stronę nie będącą osobą, o której mowa w jego § 2 jest niedopuszczalna, a zażalenie
na postanowienie o odrzuceniu kasacji z tej przyczyny, jako bezzasadne podlega
oddaleniu niezależnie od przyczyn, dla których strona zrezygnowała z ustanowienia
pełnomocnika dla wniesienia kasacji.

Konieczność wniesienia kasacji jedynie przez osoby wskazane w powołanym
przepisie nie wynika z decyzji sądu, lecz z woli ustawodawcy, a o wymogu tym
wnioskodawca został pouczony przy doręczeniu mu wyroku z uzasadnieniem.

Bezzasadny jest zarzut żalącego się, że skład Sądu, który wydał zaskarżone
postanowienie, był niezgodny z art. 48 § 3 KPC. Przepis ten wyłącza od orzekania
sędziego, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie pos-
tępowania, nie dotyczy natomiast postępowania kasacyjnego. W myśl art. 3935 KPC
Sąd drugiej instancji, a więc w rozpatrywanej sprawie Sąd Apelacyjny, jest upraw-
niony do odrzucenia kasacji między innymi wówczas, gdy jest ona niedopuszczalna;
przepis ten nie zawiera żadnej dyspozycji co do składu orzekającego.

Zgodnie z art. 39318 KPC zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje tylko
na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające kasację, dlatego też zażalenie
na postanowienie Sądu Apelacyjnego oddalające wniosek Kazimierza K. o ustano-
wienie adwokata z urzędu celem wniesienia kasacji, jako niedopuszczalne w tym
zakresie, podlega odrzuceniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie powołanych wyżej
przepisów orzekł jak w sentencji postanowienia.
========================================