Postanowienie z dnia 9 grudnia 1997 r.
II UZ 111/97


Sprawą o określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie
społeczne (art. 393 pkt 5 KPC) jest sprawa odnosząca się do podstawy wymia-
ru składek na ubezpieczenie społeczne, a zatem dotycząca wszystkich elemen-
tów, od których zależy wysokość składki.

Przewodniczący SSN: Barbara Wagner (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kuźniar, Zbigniew Myszka.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 grudnia
1997 r. sprawy z wniosku Międzywojewódzkiej Handlowej Spółdzielni Inwalidów w K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o wysokość skła-
dek, na skutek zażalenia wnioskodawcy od postanowienia Sądu Apelacyjnego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 1 lipca 1997 r. [...]


p o s t a n o w i ł:


o d d a l i ć zażalenie.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie posta-
nowieniem z dnia 1 lipca 1997 r. [...] odrzucił kasację Międzywojewódzkiej Handlowej
Spółdzielni Inwalidów w K. od wyroku tegoż Sądu z dnia 7 maja 1997 r. jako niedo-
puszczalną na podstawie art. 393 pkt 5 KPC
Spółdzielnia postanowienie to zaskarżyła zarzucając w zażaleniu z dnia 30
sierpnia 1997 r. ,,obrazę przepisu art. 393 pkt 5 KPC przez błędną jego wykładnię,
sprowadzającą się do twierdzenia, że sprawy o określenie podstawy wymiaru skła-
dek na ubezpieczenie społeczne są tożsame ze sprawami o ustalenie przez upraw-
niony organ ustawowo określonego procentowego wskaźnika wymiaru składki na

- 2 -

ubezpieczenie społeczne". W uzasadnieniu zarzutu skarżąca wywodziła, że sprawa
rozpatrywana przez Sąd Apelacyjny nie dotyczyła podstawy wymiaru składek, gdyż
przedmiotem sporu był ,,procentowo określony wskaźnik wymiaru składek". Już z
tytułu rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości
i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubez-
pieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia spo-
łecznego (jednolity tekst: Dz. U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.) wynika, że ,,czym
innym jest wysokość składki a czym innym podstawa wymiaru składek". Najogólniej
podstawę wymiaru składek można, zgodnie z § 7 powołanego rozporządzenia, okre-
ślić jako dochód w gotówce i naturze uzyskany przez pracownika. Zaskarżona decy-
zja nie dotyczyła wadliwego obliczenia dochodu, a w konsekwencji odprowadzenia
składki w nieodpowiedniej wysokości, ale niewłaściwego zastosowania procento-
wego wskaźnika wymiaru składki.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w K. zobowiązał Międzywoje-
wódzką Handlową Spółdzielnię Inwalidów w K. do zapłaty kwoty 1.896,55 zł, wraz z
odsetkami - 797,50 zł oraz opłatą dodatkową - 379,31 zł, z tytułu różnicy między
składką należną a uiszczoną za pracownicę Alicję K. w okresie od listopada 1993 r.
do listopada 1994 r. Organ rentowy ustalił bowiem, że brak było podstaw do zasto-
sowania w odniesieniu do tej pracownicy składki w wysokości określonej w art. 20
ust. 5 ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób
niepełnosprawnych (Dz.U Nr 46, poz. 201 ze zm.). Zarówno Sąd Wojewódzki-Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie - oddalając wyrokiem z dnia 23 paź-
dziernika 1996 r. odwołanie, jak i Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Krakowie - oddalając apelację, decyzję tę uznały za odpowiadającą prawu.
Kasację wniesioną od wyroku Sądu II instancji przez Międzywojewódzką Handlową
Spółdzielnię Inwalidów Sąd Apelacyjny odrzucił jako niedopuszczalną ze względu na
przedmiot sporu.
Na etapie postępowania zażaleniowego wyjaśnienia wymaga kwestia
przedmiotu rozpoznawanej sprawy. Ustalenie w tym zakresie jest niezbędne do

- 3 -

oceny zasadności zażalenia. Zgodnie z treścią art. 393 pkt 5 KPC kasacja nie przys-
ługuje w sprawach "o określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie spo-
łeczne". Pojęcie ,,podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne" występuje
w licznych przepisach prawa ubezpieczenia społecznego. Jest to więc termin języka
prawnego. Jego znaczenie prawne nie budzi zasadniczo wątpliwości. Wydane w
wykonaniu upoważnienia zawartego w art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 25 listopada 1986
r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 1989
r. Nr 25, poz. 137 ze zm.) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r.
określa w mającym ogólne zastosowanie § 7, czym jest i co stanowi podstawę
wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników oraz wskazuje ka-
zuistycznie jej składniki i sposób wyliczenia.
Art. 393 pkt 5 KPC nie wyłącza kasacji w sprawach o podstawę wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne, lecz o określenie podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne. Nadto, w przepisie tym użyty został termin ,,określenie"
podstawy wymiaru składek nie zaś jej ,,ustalenie", ,,wyliczenie", ,,obliczenie" lub inny
wyraz synonimiczny. Powyższe wskazuje na konieczność szerszego rozumienia
zwrotu ,,określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne" niż tylko
jako ,,ustalenie dochodu, od którego pracodawca zobowiązany jest odprowadzić
składki ,,na ubezpieczenie społeczne." Spór o zastosowany wskaźnik wymiaru składki
na ubezpieczenie społeczne jest w swej istocie sporem o określenie podstawy
wymiaru składki. Jego przedmiotem nie jest wszak ustalenie samej tylko wielkości
owego wskaźnika. Ten, wyznaczony w normie prawnej procentowo ściśle oznaczoną
cyfrą lub liczbą, jest bezsporny. Spór o zastosowany wskaźnik wymiaru składki jest
sporem o kwotowy odpowiednik procentowej części pewnej wielkości, wielkości,
którą stanowi podstawa wymiaru składki. W tym też sensie dotyczy podstawy
wymiaru składki. Dotychczasowe rozważania upoważniają do konkluzji, że przez
sprawę ,,o określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne" należy
na gruncie art. 393 pkt 5 KPC rozumieć sprawę odnoszącą się do podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne, a zatem dotyczącą wszystkich elementów, od
których zależy ostatecznie kwotowa wysokość składki na ubezpieczenie społeczne.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy, stosownie do treści art. 385
KPC w związku z art. 39319 KPC i art. 397 § 2 KPC, orzekł jak w sentencji.

- 4 -

========================================