Postanowienie z dnia 24 marca 2003 r.
II UK 393/02

Decyzja organu rentowego nie ma powagi rzeczy osądzonej (art. 366
k.p.c.) i dlatego wskazanie problemu jej dotyczącego jako zagadnienia prawne-
go nie uzasadnia rozpoznania kasacji (art. 393 § 1 pkt 1 k.p.c.).

Sędzia SN Jerzy Kuźniar.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 marca
2003 r sprawy z wniosku Andrzeja S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w R. o przywrócenie renty wypadkowej, na skutek kasacji wniosko-
dawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 lipca 2002 r. [...]

o d m ó w i ł przyjęcia kasacji do rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2001 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu oddalił odwołanie Andrzeja S. od decyzji Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddziału w R. z dnia 20 listopada 1998 r. odmawiającej przyzna-
nia prawa do renty w związku z wypadkiem przy pracy jakiemu wnioskodawca uległ
w dniu 24 października 1997 r., uznając że w rozpatrywanym stanie faktycznym brak
jest podstaw do uznania, że wnioskodawca stał się osobą niezdolną do pracy na
skutek tego wypadku.
Na skutek apelacji wnioskodawcy, wyrokiem z dnia 30 lipca 2002 r. Sąd Ape-
lacyjny w Poznaniu oddalił ją, uznając iż zdarzenie jakiemu uległ odwołujący się nie
wyczerpuje znamion wypadku przy pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodo-
wych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm. ), bowiem nie wskazy-
wało żadnej przyczyny zewnętrznej, która mogłaby spowodować pogorszenie samo-
istnego schorzenia jakim były zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.
W kasacji od powyższego wyroku wnioskodawca podniósł zarzut naruszenia
przepisów postępowania - art. 224 § 1 w związku z art. 316 § 1 oraz art. 233 k.p.c., a
także naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 45 Konstytucji RP w związku z
art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i wniósł
o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania. Zdaniem skarżącego kasacja powinna zostać rozpoznana z uwagi na
konieczność wyjaśnienia zagadnienia prawnego - czy mimo wydania prawomocnej
decyzji przez ZUS stwierdzającej zaistnienie wypadku przy pracy, możliwe jest wzru-
szenie tych ustaleń, czy jedynie badanie stanu zdrowia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 393 3 § 1 k.p.c. kasacja powinna zawierać, poza oznaczeniem
orzeczenia, od którego jest wniesiona, także przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienie, przedstawienie okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie, a nadto
wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchy-
lenia lub zmiany, zaś stosownie do art.393 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy - w aktualnym
stanie prawnym - może odmówić przyjęcia kasacji do rozpoznania jeżeli w sprawie
nie występuje istotne zagadnienie prawne, nie istnieje potrzeba wykładni przepisów
prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżność w orzecz-
nictwie sądów, bądź gdy kasacja jest oczywiście bezzasadna, chyba że zaskarżone
orzeczenie oczywiście narusza prawo albo zachodzi nieważność postępowania (art.
393 § 2 k.p.c.).
Według skarżącego - jak się wydaje - kasacja powinna zostać rozpoznana z
uwagi na konieczność wyjaśnienia zagadnienia prawnego: czy mimo wydania przez
organ rentowy prawomocnej decyzji przyznającej rentę z tytułu niezdolności do pracy
na skutek wypadku przy pracy (a więc przesądzającej zaistnienie wypadku przy
pracy), możliwe jest następnie jej wzruszenie bez wniosku ubezpieczonego i wydanie
decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia.
Odnosząc się do tych twierdzeń i ich nie podzielając, należy podnieść, iż
ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. (Dz.U.
Nr 137, poz. 887 ze zm.) w art. 83a stanowi, iż prawo lub zobowiązanie stwierdzone
decyzją ostateczną Zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zaintere-
sowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone
nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które
mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie. Podobne brzmienie miał art. 80 ustawy z
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.
Nr 40, poz. 267 ze zm.) stwierdzający, że prawo do świadczeń lub ich wysokość
ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli
po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe
dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają
wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Z brzmienia tego przepisu wyni-
ka, iż ponowne ustalenie prawa do świadczeń może nastąpić nie tylko w przypadku
przedłożenia nowych dowodów lecz także w przypadku ujawnienia okoliczności ist-
niejących przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń. Przy
czym nie jest wymagane ujawnienie nowych okoliczności lecz takich okoliczności,
które istniały przed wydaniem decyzji, a nie zostały przez organ rentowy uwzględnio-
ne. Decyzja organu rentowego nie ma powagi rzeczy osądzonej, w związku z tym nie
można skutecznie powoływać się na prawo do świadczeń ustalone błędną decyzją
organu rentowego, jeżeli nie zostały spełnione warunki, od których uzależnione jest
nabycie tego prawa i która po ujawnieniu błędu została z urzędu zmieniona. Biorąc
pod uwagę gramatyczną wykładnię cytowanych przepisów nie można podzielić po-
glądu skarżącego co do istnienia w sprawie zagadnienia prawnego uzasadniającego
rozpoznanie kasacji.
Stąd też Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia kasacji do rozpoznania na podsta-
wie art. 3937 k.p.c.
========================================