Postanowienie z dnia 23 marca 2000 r.
I PKN 671/99

"Wykrycie" uchwały Sądu Najwyższego nie dotyczącej tego samego sto-
sunku prawnego nie stanowi podstawy wznowienia postępowania (art. 403 § 3
KPC).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Katarzyna Gonera, Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 marca
2000 r. sprawy z powództwa Władysława G. przeciwko Urzędowi Gminy w D.B. o
wznowienie postępowania, na skutek kasacji powoda od postanowienia Sądu Okrę-
gowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy z dnia 6 sierpnia
1999 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

o d d a l i ć kasację.

U z a s a d n i e n i e


Władysław G. wniósł w pozwie z 7 maja 1993 r. o przywrócenie do pracy w
pozwanym Urzędzie Gminy w D.B. W uzasadnieniu podał, że rozwiązano z nim
umowę o pracę bez wypowiedzenia z dniem 2 kwietnia 1993 r. z powodu przebywa-
nia w pracy w stanie nietrzeźwości w dniu 16 marca 1993 r. Według powoda fakt ten
nie miał miejsca.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa.
Sąd Rejonowy w Inowrocławiu wyrokiem z dnia 20 października 1993 r. oddalił
powództwo. Sąd ten ustalił, że powód zatrudniony był w pozwanym Urzędzie Gminy,
jako inspektor do spraw wodociągów od dnia 19 lutego 1973 r. do 2 kwietnia 1993 r.
Dnia 16 marca 1993 r. w pozwanym Urzędzie odbyło się posiedzenie Zarządu
Gminy. Tego dnia powód, nie informując przełożonych ani nie wpisując się do książki
wyjść, opuścił zakład pracy, udał się do miejscowej hydroforni celem ustalenia przy-
czyny braku wody w urzędzie, a następnie z powodu złego samopoczucia pojechał
do lekarza do odległego o 26 km I. Około godziny 1700 powód powrócił do Urzędu
Gminy, gdzie trwało posiedzenie zarządu. W związku z tym, że tego dnia czas pracy
wszystkich pracowników urzędu wydłużony był do godziny 1730 , poproszono powoda
o zreferowanie jednego z tematów omawianych na posiedzeniu. Jak zeznali
świadkowie, powód przybył na posiedzenie zarządu w stanie nietrzeźości. Czuć było
od niego woń alkoholu, miał niewyraźną mowę, nieskoordynowane ruchy, zachowy-
wał się w sposób arogancki i obraźliwy. Podjęte próby wezwania policji nie powiodły
się, powód zaś opuścił zakład pracy twierdząc, że jest już ,,po godzinach". W proto-
kole z posiedzenie zarządu odnotowano, że pracownik Władysław G. przyszedł do
pracy w stanie wskazującym na spożycie alkoholu. Fakt ten w pisemnych oświad-
czeniach potwierdzili wszyscy członkowie zarządu. Od następnego dnia, tj. 17 marca
1993 r. do dnia 6 maja 1993 r., powód przebywał na zwolnieniu lekarskim. Pozwany
pismem z dnia 30 marca 1993 r. rozwiązał z powodem umowę o pracę na podstawie
art. 52 KP podając jako przyczynę rozwiązania ciężkie naruszenie podstawowych
obowiązków pracowniczych, tj. przebywanie w pracy w stanie nietrzeźwości. Sąd
Rejonowy uznał za udowodnione, że powód przebywał w pracy w stanie nietrzeźwo-
ści, w związku z czym zakład pracy prawidłowo postąpił rozwiązując z nim umowę o
pracę.
Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy wyrokiem z 9 grudnia 1993 r. oddalił rewizję
powoda od wyroku Sądu Rejonowego. Sąd drugiej instancji stwierdził, że Sąd pierw-
szej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe oraz właściwie
ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, wyprowadzając z niego trafne i logicz-
ne wnioski. Zdaniem tego Sądu, Sąd pierwszej instancji słusznie przyjął, że w braku
badania krwi powoda, zeznania świadków są wystarczającym środkiem dowodowym
służącym udowodnieniu stanu nietrzeźwości powoda. Sąd Rejonowy słusznie dał
wiarę zeznaniom członków zarządu, którzy zgodnie zeznali, że 16 marca 1993 r. po-
wód był pod wpływem alkoholu, a pominął zeznania lekarza oraz pracownika hydro-
forni, gdyż świadkowie ci widzieli powoda znacznie wcześniej, kiedy był trzeźwy.
Zdaniem Sądu, zeznania pracowników Urzędu Gminy i członków zarządu opisujące
sposób bycia powoda, jego zachowanie i wygląd dowodzą w jakim wówczas powód
był stanie. Zeznania te są zbieżne, uzupełniają się nawzajem oraz zamykają w lo-
giczną całość.
Dnia 11 grudnia 1997 r. powód Władysław G. złożył skargę o wznowienie pos-
tępowania zakończonego omówionym powyżej prawomocnym wyrokiem Sądu Wo-
jewódzkiego w Bydgoszczy. W uzasadnieniu skargi powód podniósł, że powyższe
orzeczenie ,,wydane zostało z naruszeniem prawa polskiego, jak również prawa mię-
dzynarodowego" oraz zaistniały określone w art. 403 § 2 i § 3 KPC podstawy wzno-
wienia. Podstawami tymi, według powoda, jest ,,wykrycie wyroku Sądu Najwyższego
(Uchwała Izby Administracji, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 marca 1993
r., I PZP 68/92) oraz uzyskanie w dniu 4 listopada 1997 r. nowego środka dowodo-
wego w postaci decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę z dnia 30 marca 1993 r." Sąd
Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy, wydanym na
posiedzeniu niejawnym, postanowieniem z 15 grudnia 1997 r. orzekł merytorycznie i
odrzucił skargę o wznowienie postępowania. W uzasadnieniu postanowienia Sąd ten
podkreślił, że wskazane przez powoda przyczyny wznowienia nie odpowiadają okre-
ślonym w art. 403 § 2 i § 3 KPC podstawom wznowienia. Podstawą taką nie jest
przytoczone przez powoda orzeczenie, ponieważ wyraża ono stanowisko w innej, nie
dotyczącej powoda sprawie, jak również nie jest nią ,,decyzja" o rozwiązaniu umowy
o pracę, od której się powód odwołał i której dotyczy skarga. Od tego postanowienia
kasację wniósł powód, podnosząc zarzut naruszenia art. 403 § 2 i §3 KPC, co miało
istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 24 marca 1998 r. uchylił zaskarżone
postanowienie, zniósł postępowanie wywołane wniesieniem skargi o wznowienie
postępowania i przekazał sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi
Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy. Sąd
Najwyższy wskazał na powstałe w postępowaniu dotyczącym odrzucenia skargi
uchybienia skutkujące nieważnością tego postępowania. Przyczyną nieważności było
rozpoznanie skargi przez sąd, który był niewłaściwy. Na podstawie art. 405 KPC
zdanie drugie do wznowienia postępowania właściwy jest ten sąd, który ostatnio
orzekał co do istoty sprawy. Sąd rewizyjny oddalając rewizję nie rozpoznał sprawy co
do istoty ponieważ nie orzekł reformatoryjnie. Oznacza to, że właściwym do rozpoz-
nania skargi był sąd pierwszej instancji. Drugą przyczyną nieważności było rozpoz-
nanie i odrzucenie skargi na posiedzeniu niejawnym zamiast na rozprawie. W ten
sposób pozbawiono stronę możliwości obrony swoich praw. Sąd rozpoznający
skargę o wznowienie postępowania na posiedzeniu niejawnym powinien zbadać
skargę od strony formalnej: to czy została wniesiona w terminie i czy wskazana przez
skarżącego przyczyna wznowienia jest przewidziana przez prawo. Natomiast rozpo-
znanie słuszności przytoczonej przez powoda przyczyny, jej rzeczywistego istnienia,
powinno być przedmiotem badania na rozprawie. Z tych względów Sąd Najwyższy
uchylił zaskarżone postanowienie i zniósł postępowanie wywołane wniesieniem
skargi jako nieważne.
Sąd Rejonowy w Inowrocławiu postanowieniem z dnia 26 marca 1999 r. wy-
danym na rozprawie odrzucił skargę Władysława G. o wznowienie postępowania.
Zdaniem sądu pierwszej instancji, wskazane przez powoda przyczyny nie odpowia-
dają ustawowym podstawom wznowienia. Na podstawie art. 403 § 3 KPC można
żądać wznowienia postępowania wtedy, gdy wyrok został oparty na dokumencie
podrobionym lub przerobionym, został uzyskany za pomocą przestępstwa, w razie
późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu, jak również w przypadku późniejszego wykrycia prawo-
mocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego. W przedmiotowej
sprawie wyrok na, który powołał się powód odnosi się do zupełnie innego, nie doty-
czącego powoda, stosunku prawnego, zaś ,,decyzja" zakładu pracy o rozwiązaniu z
powodem umowy o pracę nie stanowi okoliczności faktycznych o jakich mowa w art.
403 § 2 KPC. Powoływanie się powoda na to, że powyższe oświadczenie zakładu
pracy zostało doręczone dopiero 4 listopada 1999 r., gdy osobiście zażądał wydania
z akt osobowych, jest nieuzasadnione gdyż jak wynika z akt sprawy zostało mu sku-
tecznie doręczone 2 kwietnia 1993 r. Z kolei przytoczona, w obszernych pismach
uzupełniających skargę o wznowienie, ,,nowa" podstawa wznowienia w postaci prze-
robienia kserokopii pisma pozwanego z 12 maja 1993 r., nie zasługuje na uwzględ-
nienie, ponieważ Sąd dysponował wierną kopią tego pisma, a nadto oryginałem
znajdującym się w aktach osobowych powoda. Również zarzut fałszywych zeznań
nie zasługuje na uwzględnienie gdyż nie został, tak jak wymagają przepisy, ustalony
prawomocnym wyrokiem skazującym.

Zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Inowrocławiu z
dnia 26 marca 1999 r. wniósł powód, żądając zmiany zaskarżonego postanowienia,
,,dopuszczenia wznowienia" i przekazania do ponownego rozpoznania sprawy inne-
mu sądowi niż Sąd Rejonowy w Inowrocławiu. Jako ,,nową" podstawę wznowienia
powód przytoczył nieważność postępowania, gdyż, zdaniem powoda, Sąd Rejonowy
nie przesłuchał stron i nie rozpoznał sprawy co do jej istoty, przez co pozbawił powo-
da możliwości obrony. Ponadto powód podniósł, że Sąd który rozpatrzył sprawę był
niewłaściwy oraz podtrzymał wszystkie dotychczas powoływane podstawy wznowie-
nia.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy postanowieniem z 6 sierpnia 1999 r. oddalił za-
żalenie powoda. Zdaniem tego Sądu, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, iż
skarga nie jest oparta na żadnej z wymienionych w art. 403 KPC podstaw wznowie-
nia postępowania. Wskazywane przez powoda dowody z dokumentów - pismo poz-
wanego z 12 maja 1993 r., decyzja pozwanego z 30 marca 1993 r. o rozwiązaniu
umowy o pracę, koperta i druk potwierdzenia odbioru zawierające datę informacji
zwrotnej poczty - należały do środków dowodowych, które stanowiły przedmiot po-
przedniego procesu i z których powód korzystał lub mógł skorzystać w tym właśnie
procesie. Z kolei zarzut pozbawienia powoda obrony swoich praw jest całkowicie
bezpodstawny, gdyż Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę na rozprawie, w obecności
obu stron, przy czym powód wyraził zgodę na prowadzenie rozprawy bez swojego
pełnomocnika. Również powoływanie się na niewłaściwość sądu jest nieuzasadnio-
ne, gdyż zarówno z przepisów ustawy jak i wydanego w tej sprawie orzeczenia Sądu
Najwyższego wynika, że to właśnie Sąd Rejonowy jest sądem, który w pierwszej ins-
tancji powinien rozpatrzyć skargę. Sąd ten na podstawie art. 405 KPC był właściwy
do rozpoznania skargi, zaś ,,podjęta przez powoda próba rozszerzenia podstaw
skargi w samym zażaleniu nie mogła wywołać skutku prawnego, skoro w postępo-
waniu przed Sądem Rejonowym powód tej podstawy wznowienia nie powołał".

Kasację od postanowienia Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 6 sierpnia 1999
r. wniósł powód zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, tj. art. 4014 pkt 2, art.
403 § 1, 2, 3 KPC oraz naruszenie przepisów postępowania, art. 375, 379 pkt 4 i 5
oraz 413 KPC poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie. Powód wniósł
o uchylenie lub zmianę zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Sądu Rejo-
nowego z dnia 26 marca 1999 r.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja jest nieuzasadniona. Zarzut naruszenia art. 4014 pkt 2 KPC nie sta-
nowi w istocie rzeczy przytoczenia podstawy kasacyjnej, ponieważ Kodeks postę-
powania cywilnego nie zawiera tak oznaczonego przepisu. Przepis art. 413 KPC nie
był stosowany, ponieważ rozpoznawana skarga nie dotyczyła udziału lub zachowa-
nia żadnego sędziego, a jej podstawą było wykrycie wyroku i uzyskanie nowych
dowodów. Zarzut naruszenia tego przepisu jest niezrozumiały, gdyż powołane w jego
uzasadnieniu pismo [...] podpisane przez sędziego nie stanowi żadnego rozstrzyg-
nięcia sprawy.

Nie jest też jasne na czym miałoby polegać naruszenie art. 403 § 1, 2, i 3
KPC. Niewątpliwie nie zostało stwierdzone popełnienie przestępstwa prowadzącego
do wydania wyroku w sprawie, której dotyczy rozpoznawana skarga o wznowienie
postępowania. ,,Wykryty" przez powoda wyrok to uchwała Sądu Najwyższego nie
dotycząca tego samego stosunku prawnego w rozumieniu art. 403 § 3 KPC. Przepis
art. 403 § 2 KPC również nie został naruszony, skoro powód powoływał się jako na
nowy dowód na ,,decyzję" pozwanego w sprawie rozwiązania stosunku pracy. Pismo
to nie było nowym dowodem w rozumieniu tego przepisu. Sprawa, której dotyczy
rozpoznawana skarga związana była właśnie z tym pismem (,,decyzją"). Przepis art.
403 § 2 KPC nie zawiera też upoważnienia do ponawiania postępowania dowodo-
wego w sprawie prawomocnie zakończonej ani do przeprowadzania kolejnej analizy i
oceny tego postępowania. Nie został naruszony przepis art. 375 KPC. Sąd drugiej
instancji prawidłowo rozpoznał zażalenie powoda na posiedzeniu niejawnym (art.
397 § 1 KPC). Sąd Najwyższy nie stwierdza też nieważności postępowania, której
przesłanki wymienione są w art. 379 KPC.

Z powyższych względów należało oddalić kasację jako pozbawioną uspra-
wiedliwionych podstaw.
========================================