Postanowienie z dnia 17 stycznia 1997 r.
I PKN 60/96

Orzekanie w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania przez sędziego,
który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą stanowi naruszenie art.
48 § 3 KPC powodujące nieważność postępowania i uchylenie orzeczenia (art.
39313 § 1 KPC w związku z art. 386 § 2 KPC i 39319 KPC).

Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Józef Iwulski, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 stycznia
1997 r. sprawy z powództwa Seweryna D. przeciwko Zakładowi Energetycznemu w S.-
K. o zapłatę, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości [...] od postanowienia Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z dnia 13
października 1995 r. [...]

p o s t a n o w i ł :

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie, znieść postępowanie i przekazać sprawę
do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w Kielcach.


U z a s a d n i e n i e

Seweryn D. w dniu 15 września 1995 r. złożył w Sądzie Wojewódzkim w Kielcach
pismo zatytułowane "pozew". Wskazał siebie jako powoda, a Bożenę J. i Jarosława C.
jako pozwanych. Napisał, że wnosi "o uchylenie w całości wyroku prawomocnego [...]
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy oraz [...] Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy Kielce. Art.
474 § 1 pkt 1 KPK Art. 194 § 1 KPC Art. 403 § 1 pkt 1 KPC".
Sąd Wojewódzki w Kielcach potraktował to pismo jako skargę o wznowienie
postępowania i 13 października 1995 r. wydał na posiedzeniu niejawnym postano-
wienie o odrzuceniu skargi.
W uzasadnieniu Sąd Wojewódzki podał, że powód twierdzi (powołując się na art.
403 § 1 pkt 1 KPC), iż jego podpis na dołączonej do skargi liście wypłat został
podrobiony i nie otrzymał wymienionego w niej wynagrodzenia. Ta lista była przedmio-
tem rozpatrzenia przez Sądy I i II instancji w sprawach [...]. Wówczas powód twierdził,
że wynikająca z niej należność została jedynie zaniżona i nie wywodził, że jej nie
otrzymał i że jego podpis został podrobiony. A zatem już w tamtym czasie winna być mu
znana podstawa wznowienia. Sąd Wojewódzki przyjął, że skarżący uchybił terminowi z
art. 407 KPC. Natomiast "pozostałe powołane w skardze okoliczności nie stanowią
podstaw - zdaniem Sądu - wznowienia wymienionych enumeratywnie w art. 401 i 403
KPC, co skutkowało odrzucenie na podstawie art. 410 § 1 KPC".
Minister Sprawiedliwości wniósł kasację od tego postanowienia. Minister powołał
się na przepis art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu
postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo
upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania adminis-
tracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 189) i zarzucił opisanemu postanowieniu rażące naruszenie
art. 48 § 3 i 413 KPC oraz art. 369 pkt 4 KPC w brzmieniu obowiązującym do 1 lipca
1996 r., a także naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej i wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia oraz przekazanie sprawy ze skargi o wznowienie
postępowania do ponownego rozpoznania temu Sądowi w innym składzie i zniesienie
postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością.
W uzasadnieniu kasacji podniesiono, że w wydaniu zaskarżonego postanowienia
uczestniczyli dwaj sędziowie, którzy byli członkami składu orzekającego w sprawie [...]
Sądu Wojewódzkiego w Kielcach, co skutkuje nieważność postępowania. Orzekanie z
naruszeniem przepisów o właściwym składzie sądu narusza też - zdaniem Ministra -
interes Rzeczypospolitej Polskiej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Końskich wyrokiem z dnia 16 lutego 1994 r. [...]
oddalił powództwo Seweryna D. przeciwko Zakładowi Energetycznemu w S.K. o wy-
nagrodzenie za wykrycie i likwidację nadużycia taryfowego.
Sąd Wojewódzki w Kielcach oddalił rewizję powoda od tego wyroku. W składzie
orzekającym uczestniczyło dwóch sędziów, którzy następnie wydali zaskarżone
postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania. Doszło zatem do na-
ruszenia zakazu z art. 48 § 3 KPC, a w konsekwencji do nieważności postępowania
(art. 369 pkt 4 KPC w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 1 marca
1996 r.). Skutkuje to konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia i zniesienie
postępowania. W kasacji słusznie również podniesiono, że orzekanie przez skład sądu
sprzeczny z przepisami prawa powinno być uznane za naruszenie interesu Rzeczy-
pospolitej Polskiej. Sąd Najwyższy przyjął zatem, że kasacja wniesiona została w
terminie przewidzianym dla rewizji nadzwyczajnej (dotychczasowy art. 421 § 2 KPC w
związku z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie KPC).
Stosując przepisy o postępowaniu kasacyjnym Sad Najwyższy rozpoznał kasację
na posiedzeniu niejawnym (art. 3938 § 2 KPC) i orzekł jak w postanowieniu na
podstawie art. 39313 § 1 KPC. Zgodnie z treścią tego przepisu Sąd Najwyższy może
przekazać sprawę (w razie uwzględnienia kasacji) tylko sądowi, który wydał zaskarżone
orzeczenie. Sąd Wojewódzki w Kielcach zważy jednakże, że obecnie do rozpoznania
skargi o wznowienie właściwy jest sąd, który rozpoznawał sprawę merytorycznie (art.
405 KPC - czyli w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy). Sąd Najwyższy zauważa też, że
tytuł pisma inicjującego postępowanie oraz oznaczenie stron pozostaje w sprzeczności
z art. 403 § 1 pkt 1 KPC przytoczonym jako jedna z podstaw prawnych. Sprzeczność ta
wymagać będzie wyjaśnienia.

========================================