Postanowienie z dnia 17 stycznia 1997 r.
I PKN 58/96

Zawarcie umowy o pracę z policjantem pełniącym służbę w dotych-
czasowych wydziałach paszportów przy komendach wojewódzkich Policji przed
upływem 8 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o
paszportach (Dz. U. z 1991 r., Nr 2, poz. 5) wyklucza przewidziane w art. 17 ust. 3
tej ustawy przekształcenie stosunku służbowego tego policjanta w stosunek
pracy na podstawie mianowania.

Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef Iwulski,
Andrzej Wróbel (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 stycznia
1997 r. sprawy z powództwa Magdaleny R. przeciwko Urzędowi Wojewódzkiemu w K. o
przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od postanowienia Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 17
września 1996 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

uchylić zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Rejonowego w
Katowicach z dnia 5 czerwca 1996 r. [...] i przekazać sprawę do rozpoznania temu
Sądowi Rejonowemu.


U z a s a d ni e n i e

Pozwany Urząd Wojewódzki w K. wniósł kasację od postanowienia Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 17
września 1996 r. [...], w której zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną
jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 17 ust. 4 ustawy z
dnia 29 września 1990 r. o paszportach (Dz. U. Nr 2, poz. 5) i wniósł o uchylenie zas-
karżonego postanowienia, a także postanowienia Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w
Katowicach z dnia 5 czerwca 1996 r. [...] oraz przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania temu Sądowi.
W uzasadnieniu kasacji pozwany stwierdził, że podstawę rozstrzygnięć Sądów
obu instancji stanowiło błędne ustalenie, że powódka w okresie pracy u pozwanego
zachowała przymiot pracownika mianowanego nabyty w czasie zatrudnienia w
organach Policji. Główną przesłankę tego ustalenia stanowił fakt, że pozwany nie złożył
powódce oświadczenia o wypowiedzeniu przewidzianego w art. 17 ust. 4 ustawy o
paszportach. W ocenie wnoszącego kasację Sąd II instancji przeoczył, że z dniem
wejścia w życie tej ustawy, tj. z dniem 8 kwietnia 1991 r., powódka została z mocy pra-
wa zwolniona ze służby w organach Policji, w związku z czym otrzymała odprawę
przewidzianą w ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. Nr 30, poz. 179 ze
zm.). Z tym dniem powódka stałaby się mianowanym pracownikiem pozwanego w
rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(Dz. U. Nr 31, poz. 214 ze zm.), gdyby nie fakt, że pozwany zawarł z powódką z dniem
8 kwietnia 1991 r. nową umowę o pracę na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy o
paszportach. Z przepisu tej ostatniej ustawy nie wynika ponadto, że nawiązanie nowego
stosunku pracy z pracownikiem zwolnionym ze służby w Policji musiało być po-
przedzone wypowiedzeniem. Zamiarem pracodawcy nie było rozwiązanie stosunku
pracy z powódką, a zatem zbędne było składanie oświadczenia o wypowiedzeniu, które
jest konieczne tylko w przypadku określonym w zdaniu drugim powyższego przepisu.
Ponadto z treści pisma pozwanego z dnia 3 kwietnia 1991 r. wynika, że jest to w istocie
umowa o pracę, a nie, jak błędnie przyjął Sąd, potwierdzenie faktu dalszego
zatrudnienia powódki na dotychczasowych zasadach.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pasz-
portach (Dz. U. z 1991 r., Nr 2, poz. 5) z dniem wejścia w życie ustawy policjanci peł-
niący służbę w dotychczasowych wydziałach paszportów przy komendach woje-
wódzkich Policji zostają z mocy prawa zwolnieni ze służby i stają się pracownikami
urzędów wojewódzkich w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214 ze zm.). Stosownie zaś do
art. 17 ust. 4 tej ustawy stosunki pracy z pracownikami, o których mowa w ust. 3,
wygasają po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, jeżeli przed tym
terminem nie zostaną z nimi nawiązane nowe stosunki pracy na dalszy okres; jednakże
wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy przez zakład pracy może nastąpić za
trzymiesięcznym wypowiedzeniem.
Z przepisu art. 17 ust. 3 wynika jedynie, że policjanci pełniący służbę w do-
tychczasowych wydziałach paszportów przy komendach wojewódzkich Policji zostają z
mocy prawa zwolnieni ze służby i stają się pracownikami urzędów wojewódzkich.
Powyższy przepis nie przesądza jednak charakteru stosunku pracy tych pracowników u
nowego pracodawcy, a w szczególności nie zapewnia tym pracownikom zachowania z
mocy prawa statusu pracownika mianowanego nabytego w czasie służby w Policji.
Należy przyjąć, że w świetle art. 17 ust. 3 ustawy o paszportach stosunek służbowy
policjanta zwolnionego z mocy prawa ze służby w Policji przekształca się w stosunek
pracy z mianowania w rozumieniu ustawy o pracownikach urzędów państwowych tylko
wówczas, gdy przed upływem 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy o paszportach
nie zostaną nawiązane stosunki pracy na dalszy okres lub stosunek pracy zostanie w
tym terminie rozwiązany za trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Trafny jest zatem
pogląd wnoszącego kasację, że powódka stałaby się mianowanym pracownikiem
pozwanego w rozumieniu przepisów ustawy o pracownikach urzędów państwowych,
gdyby nie fakt, że pozwany zawarł z nią z dniem 8 kwietnia 1991 r. nową umowę o
pracę na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy o paszportach. Wbrew stanowisku Sądów obu
instancji pismo pozwanego z dnia 3 kwietnia 1991 r. jest w istocie umową o pracę, na
podstawie której zatrudniono powódkę na stanowisku starszego inspektora w Oddziale
Wydziału Paszportów Urzędu Wojewódzkiego w K. Ana zasadach określonych w
rozdziale II Kodeksu pracy@. Zawarcie takiej umowy na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy
o paszportach i w terminie w tym przepisie przewidzianym powoduje, że nie doszło do
określonego w ust. 3 tego przepisu przekształcenia stosunku służbowego powódki w
stosunek pracy na podstawie mianowania, lecz została zatrudniona u pozwanego na
podstawie umowy o pracę.
Trafny jest pogląd wnoszącego kasację, że z przepisu art. 17 ust. 4 ustawy o
paszportach nie wynika, że nawiązanie nowego stosunku pracy z pracownikiem zwol-
nionym ze służby w Policji musi być w każdym przypadku poprzedzone wypowie-
dzeniem. Zgodnie bowiem ze zdaniem drugim tego przepisu wcześniejsze rozwiązanie
stosunku pracy przez zakład pracy może nastąpić za trzymiesięcznym wy-
powiedzeniem, a zatem wypowiedzenie takie jest wymagane tylko wówczas, gdy pra-
codawca zamierza rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem przed upływem 6 mie-
sięcy od dnia wejścia w życie ustawy. W rozpoznawanej sprawie jest oczywiste, że
pozwany nie tylko nie zamierzał rozwiązać stosunku pracy z powódką, lecz przeciwnie,
nawiązał z nią stosunek pracy na podstawie umowy o pracę.
Należy stwierdzić, że powódka była zatrudniona u pozwanego na podstawie
umowy o pracę, a zatem do rozpoznania jej roszczenia o przywrócenie do pracy właś-
ciwy jest sąd powszechny.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.

========================================