Postanowienie z dnia 11 stycznia 2000 r.
I PKN 579/99

Przepis art. 466 KPC, uprawniający pracownika działającego bez adwo-
kata lub radcy prawnego do zgłoszenia ustnie do protokołu pisma procesowe-
go, nie ma zastosowania do pracownika będącego radcą prawnym.


Przewodniczący Prezes SN Jan Wasilewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Jerzy Kwaśniewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 stycznia
2000 r. sprawy z powództwa Jerzego B. przeciwko Przedsiębiorstwu Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. o za-
płatę, na skutek kasacji powoda od postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 16 czerwca 1999 r. [...]

p o s t a n o w i ł:


o d d a l i ć kasację.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim odrzucił apelację powoda Jerzego
B. od wyroku Sądu Rejonowego w Choszcznie z dnia 26 lutego 1999 r., po uprzed-
nim bezskutecznym wezwaniu powoda do nadesłania czytelnego odpisu lub maszy-
nopisu apelacji pod rygorem jej odrzucenia. Fakt sporządzenia apelacji nieczytelnym
pismem ręcznym został przez Sąd potraktowany jako brak formalny apelacji w rozu-
mieniu art. 368 KPC. W ostatnim dniu terminu wpłynęło do Sądu pismo powoda z
wnioskiem o przyjęcie apelacji do protokołu sądowego z uwagi na spowodowaną
chorobą oczu niemożność pisania na maszynie, przy czym, wbrew treści tego pisma,
nie zostało do niego dołączone zaświadczenie lekarskie, które by ten fakt potwier-
dziło. Sąd stwierdził także, że powód jest radcą prawnym i w toku procesu zarówno
pozew jak i inne pisma procesowe sporządzał pismem maszynowym. Sąd uznał po-
nadto, że przewidziana w art. 466 KPC możliwość złożenia ustnie do protokołu treści
środków odwoławczych nie dotyczy sytuacji zaistniałej w przedmiotowej sprawie, tj.
uzupełnienia formalnego braku już złożonej apelacji.
Powód wniósł od postanowienia Sądu Okręgowego kasację. Zarzucił w niej
naruszenie prawa materialnego, nie podając przy tym, który konkretnie przepis został
naruszony ani nie uzasadniając na czym owo naruszenie miałoby polegać oraz
prawa procesowego, tj. art. 466 KPC, które miało istotny wpływ na wynik sprawy
przez przyjęcie, że powodowi, który jest inwalidą III grupy z powodu ślepoty na oko
lewe i zaćmy na oko prawe nie przysługuje prawo złożenia apelacji od wyroku sądu
rejonowego do protokołu sądowego. Skarżący zarzucił ponadto naruszenie § 332
regulaminu urzędowania sądów powszechnych, gdyż w takiej sytuacji jak u niego
sąd na rozprawie powinien wyjaśnić wątpliwości związane z niemożnością złożenia
maszynopisu apelacji przez powoda i po wyjaśnieniu przyczyny przyjąć środek od-
woławczy do protokołu sądowego. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego pos-
tanowienia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3933 KPC kasacja powinna zawierać przytoczenie podstaw ka-
sacyjnych i ich uzasadnienie. Ponieważ skarżący, zarzucając naruszenie prawa ma-
terialnego nie podał, który konkretnie przepis został naruszony ani nie uzasadnił na
czym owo naruszenie miałoby polegać, to tym samym uniemożliwił Sądowi Najwyż-
szemu kontrolę kasacyjną w tym zakresie.
W odniesieniu do zarzutu naruszenia prawa procesowego Sąd Najwyższy
uznał, że nie jest on zasadny ani w odniesieniu do art. 466 KPC, ani § 332 rozporzą-
dzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r. regulamin wewnętrznego
urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 218 ze zm.).
Zgodnie z art. 466 KPC pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata
lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie ustnie do protokołu treść środków odwo-
ławczych i innych pism procesowych, a także poprawki i uzupełnienia tych pism.
Chociaż z brzmienia tego przepisu wynika, iż Sąd Okręgowy niesłusznie stwierdził,
że uprawnienie w nim ustanowione nie dotyczy sytuacji, w której chodzi o uzupełnie-
nie braku formalnego apelacji już złożonej (jest to bowiem uzupełnienie środka od-
woławczego), to jednakże zaskarżone orzeczenie nie narusza prawa. Prawo do ust-
nego zgłaszania w sądzie pism procesowych nie przysługuje pracownikowi lub ubez-
pieczonemu działającemu bez adwokata lub radcy prawnego, który sam jest radcą
prawnym. Przemawia za tym wykładnia funkcjonalna tego przepisu. Funkcją tej re-
gulacji jest bowiem udzielenie pomocy proceduralnej pracownikowi lub ubezpieczo-
nemu nieporadnemu, który nie jest w stanie dokonać należycie pewnych czynności
procesowych sam, a nie odciążenie strony umiejącej sobie radzić. Trudno uznać za
osobę nieporadną w zakresie czynności związanych z procedurą cywilną osobę,
która wykonuje zawód radcy prawnego. Sam fakt, że radca prawny nie może czytel-
nie pisać ręcznie i pisać na maszynie uprawnia jedynie do wniosku, że jest to osoba
która ma pewne trudności ,,techniczne" z osobistym sporządzeniem pisma proceso-
wego, czy też jego uzupełnieniem, a nie trudności o charakterze ,,merytorycznym".
Tylko w tym drugim przypadku uzasadniona jest pomoc sądu. Z tych względów Sąd
Najwyższy uznał, że skarżącemu nie przysługiwało uprawnienie określone w art. 466
KPC.
Sąd Najwyższy zważył ponadto, że nawet w sprawie, w której występowałby
pracownik lub ubezpieczony, któremu przysługiwałoby uprawnienie określone w art.
466 KPC, to jego realizacja nie jest możliwa w sytuacji, w której zgłosiłby on chęć
skorzystania z tego uprawnienia w ostatnim dniu terminu zakreślonego do dokonania
danej czynności przez wniesienie do sądu pisma zawierającego taki wniosek, bez
osobistego stawienia się w sądzie. Przyznanie prawa do zgłoszenia treści pism pro-
cesowych ustnie do protokołu nie oznacza, że możliwe jest przekraczanie terminów
przewidzianych do dokonania danych czynności.
Z tych samych przyczyn nieuzasadniony jest zarzut naruszenia § 332 regula-
minu wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych. Przepis ten poza tym doty-
czy jedynie pisma wszczynającego postępowanie w sprawie o roszczenie pracowni-
ka z zakresu prawa pracy lub odwołania w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecz-
nych, a nie środków odwoławczych, czy też ich uzupełnień.

Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312 KPC orzekł jak w
sentencji.
========================================