Postanowienie z dnia 11 stycznia 2000 r.
I PKN 562/99

Polskim sądom pracy przysługuje jurysdykcja krajowa w sprawie z po-
wództwa obywatela polskiego przeciwko ambasadzie państwa obcego o uzna-
nie bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę (przywrócenie do pracy).


Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 stycznia
2000 r. sprawy z powództwa Macieja K. przeciwko Ambasadzie [...] C. w W. o przy-
wrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od postanowienia Sądu Wojewódzkie-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 27 marca 1998 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

u c h y l i ć zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Rejonowe-
go-Sądu Pracy dla Warszawy Pragi w Warszawie z dnia 8 grudnia 1997 r. [...].

U z a s a d n i e n i e


Powód Maciej K. wniósł przeciwko Ambasadzie [...] C. w W. pozew o uznanie
bezskuteczności wypowiedzenia umowy pracę wręczonego mu w dniu 22 paździer-
nika 1997 r.

Postanowieniem z dnia 8 grudnia 1997 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy dla
Warszawy-Pragi w Warszawie odrzucił pozew. Sąd Rejonowy uznał, że w sprawie
występuje brak jurysdykcji krajowej, co nie pozwala na rozpoznanie sprawy przeciw-
ko placówce dyplomatycznej obcego państwa przez sąd polski.

Powód złożył na to postanowienie zażalenie, w którym podniósł, że podejmu-
jąc pracę w Ambasadzie [...] C. zawarł umowę o pracę z tym zakładem pracy, jakim
jest w świetle przepisów art. 6 § 2 KP przedstawicielstwo obcego państwa w Polsce.
Stroną nawiązanego stosunku prawnego jest więc Ambasada [...] C., która może być
pozywaną w postępowaniu przed sądem polskim. Zarzucił, że brak jurysdykcji krajo-
wej, na który powołuje się Sąd Rejonowy dotyczy cudzoziemców, a więc określonych
w art. 1111 § 1 pkt 1 KPC, uwierzytelnionych w RP szefów przedstawicielstw dyplo-
matycznych państw obcych. W żadnym z przepisów dotyczących zwolnienia spod
jurysdykcji krajowej nie używa się określenia placówka dyplomatyczna obcego pańs-
twa.

Postanowieniem z dnia 27 marca 1998 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie oddalił zażalenie. Sąd drugiej instancji
uznał, że art. 6 § 2 KP i postanowienia umowy o pracę nie uchylają immunitetu jurys-
dykcyjnego z art. 1111 § 1 pkt 1 KPC.

Od tego postanowienia powód złożył kasację. Zarzucił naruszenie art. 1111 §
1 pkt 1 KPC przez jego niewłaściwe zastosowanie. Wywiódł, że pozwanym nie jest
ambasador, ani inny przedstawiciel placówki dyplomatycznej obcego państwa, tylko
wskazane w art. 6 § 2 KP przedstawicielstwo obcego państwa, które będąc praco-
dawcą ma zdolność sądową i procesową (art. 460 KPC), może być więc pozywane w
sprawach z zakresu prawa pracy.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja jest zasadna, gdyż art. 1111 § 1 pkt 1 KPC został błędnie zastosowa-
ny. Przepis ten dotyczy bowiem immunitetu przedstawiciela dyplomatycznego, a nie
immunitetu państwa obcego. Pozwanym w sprawie była Ambasada [...] C. jako pra-
codawca powoda w rozumieniu art. 3 i 6 § 2 KP. Kodeks postępowania cywilnego w
ogóle nie reguluje immunitetu jurysdykcyjnego państwa obcego, który można wy-
wieść z zasady równości państw. Dotyczyć on może jednak tylko działań państwa
obcego w wykonaniu aktów władzy publicznej. Nie można odnieść immunitetu pańs-
twa obcego do działań jego organów w zakresie obrotu cywilnoprawnego (handlowe-
go) na terenie innego państwa. Ambasada [...] C. występuje w sprawie jako praco-
dawca czyli podmiot uczestniczący w obrocie cywilnoprawnym. Nie realizuje w tym
zakresie aktów władzy publicznej państwa obcego, nie dotyczy jej więc immunitet
jurysdykcyjny przysługujący takiemu państwu. Brak jest też podstaw do przyjęcia, że
na Ambasadę [...] C. rozciąga się immunitet dyplomatyczny Ambasadora jako
przedstawiciela dyplomatycznego. Jak wyżej wskazano, pozwanym w sprawie jest
pracodawca (Ambasada), a przedstawiciel dyplomatyczny może być uznany wyłącz-
nie za osobę zarządzającą jednostką organizacyjną pracodawcy (art. 31 § 1 KP). Z
tych względów Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie po-
dziela wykładni zawartej w postanowieniu z dnia 18 marca 1998 r., I PKN 26/98
(OSNAPiUS 1999 r. nr 5, poz. 172) i zgadza się z jej krytyczną oceną wyrażoną w
literaturze (PiP 1999 r. nr 10, s. 108 - glosa J. Skrzydły oraz Palestra 1999 r. nr 9-10,
s. 202 - glosa J. Ciszewskiego).

Z tych przyczyn na podstawie art. 39315 KPC należało uchylić zaskarżone pos-
tanowienie i postanowienie Sądu pierwszej instancji.
========================================