Postanowienie z dnia 14 maja 1998 r.
I PKN 111/98

Po ustaniu stosunku pracy pracownik nie ma interesu prawnego w
ustaleniu, że nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w naturze. Może
bowiem dochodzić na podstawie art. 171 § 1 KP ekwiwalentu za nie
wykorzystany urlop.


Przewodniczący SSN: Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Walerian Sanetra,
Barbara Wagner (sprawozdawca).


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 maja 1998 r. sprawy z powództwa
Leona K. przeciwko Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych S.A. Ins-
pektoratowi w R. o ustalenie i zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach-Ośrodka
Zamiejscowego w Rybniku z dnia 2 października 1997 r. [...]


p o s t a n o w i ł:


o d r z u c i ć kasację.

U z a s a d n i e n i e


Leon K. wnosił o ustalenie , że w 1994 r. nie korzystał z urlopu wypoczynko-
wego za ten rok a w dniach od 9 do 12 marca 1994 r. nie korzystał z zaległego urlopu
za 1993 r., oraz o zasądzenie od Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA -
Inspektorat w R. na jego rzecz kwoty 1200 zł tytułem ekwiwalentu za nie wykorzysta-
ny urlop. Pismem procesowym z dnia 24 kwietnia 1997 r. rozszerzył powództwo do
6.000 zł uzasadniając tę czynność tym, że takie określenie wartości przedmiotu
sporu daje mu gwarancję iż wyrok Sądu Wojewódzkiego w Katowicach-Ośrodek Za-
miejscowy w Rybniku nie będzie ostateczny.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Raciborzu wyrokiem z dnia 20 maja 1997 r. [...]
oddalił powództwo. Zdaniem Sądu, skoro Leonowi K. przysługuje roszczenie z art.
171 KP o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, nie może on
dochodzić ustalenia prawa do tego urlopu . Powód wykorzystał w naturze urlop za
1993 r. w wymiarze 19 dni i za 1994 r. w wymiarze 26 dni. Ponadto wypłacono mu
ekwiwalent w kwocie 2.627.200 zł (przed denominacją) za 12 dni urlopu za 1993 r.
oraz zwolniono z obowiązku wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia.

Powyższy wyrok Leon K. zaskarżył apelacją i podnosząc zarzuty naruszenia
prawa materialnego, a to art. 189 KPC, oraz art. 170 i 171 § 1 KP, nieważności pos-
tępowania, niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozs-
trzygnięcia sprawy, sprzeczności ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem
oraz uchybień procesowych mających wpływ na wynik sprawy wniósł o jego uchyle-
nie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji
spoza okręgu Sądu Wojewódzkiego w Katowicach.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach-Ośro-
dek Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z dnia 2 października 1997 r. [...] oddalił
apelację. W ocenie Sądu prawidłowe są ustalenia, że Leon K. korzystał z urlopu wy-
poczynkowego za 1993 r. w dniach od 9 do 16 marca 1994 r. Skoro na sporządzo-
nym przez Zofię C. zestawieniu zaległych urlopów powód sam wpisał daty, w których
chce wykorzystać urlop , to strona pozwana słusznie potraktowała ów zapis jako
podanie o urlop w okresie od 9 do 31 marca 1994 r. i w tym terminie udzieliła mu
urlopu. Ponieważ powód przedstawił zaświadczenie lekarskie o niezdolności do
pracy za okres od 17 marca do 10 kwietnia 1994 r. strona pozwana wypłaciła mu
ekwiwalent za część urlopu nie wykorzystanego z powodu choroby. W okresie wy-
powiedzenia Leon K. naruszając dyscyplinę pracy nie wykonywał swoich obowiąz-
ków pracowniczych. Strona pozwana udzieliła mu więc urlopu w wymiarze 45 dni (26
dni bieżącego i 19 dni za 1993 r.) - od 16 maja do 29 czerwca 1994 r. Sąd pierwszej
instancji zebrał wystarczający materiał dowodowy i dokonał jego oceny w granicach
zakreślonych w art. 233 § 1 KPC. Nadto, w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi
nieważność postępowania. Powód miał możność obrony swoich praw w pełnym za-
kresie. Był zawiadamiany o terminach wszystkich rozpraw. Jeżeli nie uczestniczył w
niektórych posiedzeniach, to był to jego wolny wybór.

Leon K. zaskarżył ten wyrok kasacją zarzucając nieważność postępowania
(art. 379 pkt 4 i 5 KPC), naruszenie prawa materialnego tj. przepisów art. 163 § 2 KP
art. 170 i 171 § 1 KP art.189 KPC przez ich błędną wykładnię lub niezastosowanie,
,,naruszenie wszelkich możliwych zasad i przepisów postępowania w tym np. prepa-
rowanie orzeczeń i protokołów, manipulowanie właściwością rzeczową przez łącze-
nie, wyłączanie i ponowne łączenie w celu dzielenia poszczególnych roszczeń, nie-
dopuszczanie dowodów wnioskowanych przez powoda, symulowanie, że dowody
takie się dopuszcza i prowadzi, tworzenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy
zamiast ich ustalania, niewyjaśnienie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia
sprawy, sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego lub stworzonego
przez Sąd materiału w sprawie, mylenie fikcji z rzeczywistością, faktów z życzeniami,
czyli między innymi - art. art. 128,129,148,158 § 1, 160, 210 § 2, 217 § 2, 230, 232,
233 § 2, 248 § 1, 249 § 1 KPC". Wskazując na powyższe wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i wyroku Sądu pierwszej instancji, przekazanie sprawy do po-
nownego rozpoznania innemu Sądowi z poza okręgu działania Sądu Wojewódzkiego
w Katowicach oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów pos-
tępowania. W obszernym uzasadnieniu kasacji powód powtórzył argumenty przyto-
czone uprzednio w apelacji i innych licznych pismach procesowych.

W odpowiedzi na kasację Powszechny Zakład Ubezpieczeń-Inspektorat w R.
wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od skarżącego kosztów postępowania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Leon K., wbrew odmiennemu jego twierdzeniu, nie ma interesu prawnego w
ustaleniu , że w dniach od 9 do 16 marca 1994 r. nie przebywał na urlopie , skoro,
wobec rozwiązania stosunku pracy, może, stosownie do art. 171 § 1 KP , dochodzić
ekwiwalentu pieniężnego za nie wykorzystany urlop. Rozpoznawana sprawa jest za-
tem sprawą o świadczenie.

Zgodnie z art. 393 pkt 1 KPC kasacja nie przysługuje w sprawach o świad-
czenie, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięć tysięcy zło-
tych. W pozwie Leon K. domagał się zasądzenia od strony pozwanej 1.200 zł . W
piśmie procesowym z dnia 24 kwietnia 1997 r. rozszerzył swoje żądanie do kwoty
6000 zł. Z uzasadnienie pisma wynika niewątpliwie , że jedynym motywem dokona-
nia tej czynności była możliwość zaskarżenia niekorzystnego dla powoda , jak przy-
puszczał, wyroku Sądu drugiej instancji kasacją. Na pytanie Sądu Najwyższego o
wartość przedmiotu zaskarżenia Leon K. na rozprawie w dniu 14 maja 1998 r.
oświadczył , że stosując przewidziane w art. art. 19 - 26 KPC w związku z art. 393
pkt 1 KPC zasady ustalania tej wartości, jego żądanie nie sięga 5. 000 zł.

Kasacja jest środkiem zaskarżenia o ograniczonym czasowo, podmiotowo i
przedmiotowo zakresie. W sprawach o świadczenie o jej dopuszczalności decyduje
wartość przedmiotu zaskarżenia. Wartość tę ustala się w sposób określony w art. 19
i nast. KPC, a dokonane przez skarżącego obliczenie podlega kontroli Sądu (art. 25
w związku z art. 393 pkt 1 KPC). Nie może być prawnie skuteczne woluntarystyczne
wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia na kwotę wyższą niż pięć tysięcy złotych
po to , by strona niekorzystny dla niej wyrok mogła zaskarżyć kasacją. Działanie takie
ma na celu obejście art. 393 pkt 1 KPC i nie może wywołać zamierzonego przez
skarżącego skutku prawnego.

Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy stosownie do art. 3938 § 1 KPC
orzekł jak w sentencji.
========================================