Tezy
Przepisy ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 2004 nr 167 poz. 1758/ nie zakreślają merytorycznego zakresu oceny Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale jest rzeczą oczywistą, iż dotyczyć ona powinna tych aspektów sprawy, które wiążą się z zadaniami organu orzekającego, czyli w tym konkretnym wypadku szeroko pojętymi zagadnieniami z zakresu kształtowania ustroju rolnego państwa. Taki zakres badania wniosku przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi wyznacza art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej /Dz.U. 2003 nr 159 poz. 1548 ze zm./, zgodnie z którym dział rozwój wsi obejmuje m.in. sprawy kształtowania ustroju rolnego państwa oraz ochrony gruntów przeznaczonych na cele rolne. Minister obligowany jest więc dokonać oceny zamiaru wnioskodawcy co do charakteru planowanej działalności pod kątem gospodarki rolnej.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi oparł się na kryterium zgodności planowanych inwestycji z interesami rolnictwa /racjonalnej gospodarki rolnej/, przy uwzględnieniu rolnego charakteru objętych wnioskiem nieruchomości.
Nie ma znaczenia, że na chwilę obecną nieruchomość nie jest przez jej właścicieli wykorzystywana na cele rolnicze. O rolniczym charakterze gruntu przesądza bowiem jego rolnicze przeznaczenie, a nie sposób jego aktualnego wykorzystywania.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi G. A. B. Sp. z o.o. w K. na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 marca 2005 r. (...) w przedmiocie sprzeciwu na wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca - oddala skargę.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z 23 marca 2005 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powołując w podstawie prawnej m.in. przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 2004 nr 167 poz. 1758/, utrzymał w mocy własne postanowienie z dnia 24 grudnia 2004 r. mocą którego zgłosił sprzeciw na nabycie przez G. A. B. Sp. z o.o. nieruchomości rolnych położonych w m. W. gmina W., w następującym stanie faktycznym i prawnym.
W dniu 6.10.2004 r. G. A. B. Sp. z o.o. będąca cudzoziemcem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, wystąpiła do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na nabycie nieruchomości rolnych położonych w m. W. gmina W. o łącznej pow. 90,4879 ha. stanowiących własność Jana i Wiktorii małżonków Ś. Jako cel nabycia nieruchomości spółka podała zamiar budowy pola golfowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
Stosownie do art. 1 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji pismem z dnia 25 października 2004 r., (...) wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, o zajęcie stanowiska w przedstawionej wyżej kwestii.
Po rozpoznaniu sprawy, Minister Rolnictwa I Rozwoju Wsi postanowieniem z 23.12.2004 r. (...), utrzymanym w mocy zaskarżonym postanowieniem z dnia 23.03.2005 r., złożył sprzeciw na wydanie zezwolenia na nabycie przedmiotowych nieruchomości rolnych. W uzasadnieniu wskazał, że dla przedmiotowych nieruchomości brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego, natomiast w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego grunty te przewidziane są do rolniczego użytkowania. Według danych z ewidencji gruntów, przedmiotowe nieruchomości obejmują grunty orne, pastwiska, grunty zadrzewione i zakrzewione, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe oraz rowy. Mając na uwadze rodzaj projektowanej przez wnioskodawcę inwestycji Minister stwierdził, iż przedmiotowe nieruchomości nie będą wykorzystane zgodnie z ich rolniczym charakterem. Podniósł także, że średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w gminie W. wynosi zaledwie ok. 10 ha, a zatem zagospodarowanie tak dużego obszaru gruntów rolnych na cel całkowicie
niezgodny z ich charakterem, pogorszyłoby możliwości poprawy struktury wielkościowej gospodarstw w tej gminie.
Biorąc pod uwagę rolniczy charakter omawianych działek organ zauważył, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie zgłasza sprzeciwu na nabywanie gruntów rolnych przez podmioty zagraniczne jedynie w tych przypadkach, gdy cudzoziemiec zapewni racjonalną gospodarkę rolną. Tymczasem wnioskodawca na przedmiotowych gruntach rolnych planuje zlokalizować pole golfowe wraz z systemem infrastruktury towarzyszącej.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie G. A. B. Sp. z o.o. w K. wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia z 23.12.2004 r. zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. artykułów 7-8, art. 11-12, art. 77, art. 107 Kodeksu postępowania administracyjnego.
W uzasadnieniu skargi spółka podniosła, iż Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi naruszył granice swobodnego uznania podczas wydawania zaskarżonego postanowienia. W ocenie skarżącej, Spółka wykazała, że nabycie przez nią nieruchomości w celu stworzenia pola golfowego jest zbieżne i zgodne z planami gminy W. Także szeroko rozumiany interes społeczny zostałby zaspokojony ze względu na utworzenie nowych miejsc pracy w gminie. W ocenie skarżącej, Minister wyraził sprzeciw w zupełnym oderwaniu od realiów oraz potrzeb i stanowiska społeczności lokalnych. Stanowisko Ministra co do nabycia nieruchomości przez cudzoziemca została pozostawiona jego uznaniu administracyjnemu, ale uznanie to - będące pewną ściśle określoną sferą swobody pozostawionej przez ustawę - nie oznacza prawa do dowolnego działania.
W ocenie skarżącej organ nie wyjaśnił w sposób należyty zasadności przesłanek, którymi się kierował wydając zaskarżone postanowienie. Nie odniósł się do podnoszonych przez spółkę kwestii związanych z utworzeniem nowych miejsc czy nowym źródłem dochodów budżetowych. Nie ustosunkował się do licznych przedłożonych przez spółkę dowodów i wyjaśnień potwierdzających brak kolizji pomiędzy nabyciem nieruchomości a interesem Państwa Polskiego. Nie odniósł się do informacji o zgodności inwestycji z ustaleniami tworzonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy W. W konsekwencji uzasadnienie prawne i faktyczne zaskarżonego postanowienia nie wyczerpuje dyspozycji art. 107 par. 3 Kpa.
Przy piśmie procesowym z dnia 2 czerwca 2005 r. skarżąca wniosła o dołączenie do akt opinii Burmistrza Miasta W. w sprawie nabycia przedmiotowej nieruchomości przez skarżącą.
W odpowiedzi na skargę Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniósł o oddalenie skargi podtrzymując argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Na wstępie zauważyć należy, że sądy administracyjne w tym sąd wojewódzki, sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, która jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej - patrz art. 1 par. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. nr 153 poz. 1269/. Sąd administracyjny badając zaskarżony akt administracyjny ustala, czy organ orzekający w sprawie prawidłowo zinterpretował i zastosował przepisy prawa w odniesieniu do właściwie ustalonego stanu faktycznego. W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżone postanowienie odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jego wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi uchylenie rozstrzygnięcia. Rozważając w tym kontekście zarzuty skargi stwierdzić należy, iż jest ona nieuzasadniona.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 2004 nr 167 poz. 1758/, nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia. Zezwolenie jest wydawane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i administracji, jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister właściwy do spraw rozwoju wsi.
Przepisy ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców nie zakreślają merytorycznego zakresu oceny Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale jest rzeczą oczywistą, iż dotyczyć ona powinna tych aspektów sprawy, które wiążą się z zadaniami organu orzekającego, czyli w tym konkretnym wypadku szeroko pojętymi zagadnieniami z zakresu kształtowania ustroju rolnego państwa. Taki zakres badania wniosku przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi wyznacza art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej /Dz.U. 2003 nr 159 poz. 1548 ze zm./, zgodnie z którym dział rozwój wsi obejmuje m.in. sprawy kształtowania ustroju rolnego państwa oraz ochrony gruntów przeznaczonych na cele rolne. Minister obligowany jest więc dokonać oceny zamiaru wnioskodawcy co do charakteru planowanej działalności pod kątem gospodarki rolnej.
Poza sporem jest to, iż niezabudowane nieruchomości położone m. W. gmina W. obejmujące działki o nr 13/3, 13/4 oraz 14 o łącznej pow. 90,4879 ha mają charakter rolniczy /wypisy z rejestru gruntów - akta administracyjne/. Winny być zatem wykorzystane rolniczo. Prowadzenie działalności rolniczej zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego /Dz.U. nr 64 poz. 592/, jest nią prowadzenie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. O istotnym znaczeniu przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego - dla przedmiotowej sprawy rozstrzyganej przez Sąd - stanowi art. 1a ust. 6 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców zgodnie z którym nabycie nieruchomości rolnych przez cudzoziemców następuje dodatkowo z zachowaniem przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego
wynika, że na przedmiotowych gruntach skarżąca zamierza wybudować pole golfowe wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Planowana przez skarżącą działalność nie jest więc działalnością rolniczą. W tym kontekście, jako nie przekraczającą granic swobodnej oceny dowodów uznać należy ocenę organu, iż skarżąca nie zapewni prowadzenia gospodarki rolnej na przedmiotowej nieruchomości rolnej.
Jak wynika z akt sprawy, na wnioskowany obszar brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a zgodnie ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy W., działki leżą na terenach rolniczych - grunty orne, łąki /zaśw. Burmistrza W. z 16.06.2004 r./. Aktualni właściciele gruntu złożyli wniosek o sporządzenie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz opracowanie miejscowego planu w taki sposób, aby działki o nr 13/3, 13/4 i 14 przeznaczyć na urządzenie terenów sportu i rekreacji - pola golfowego z niezbędną infrastrukturą techniczną i komunikacyjną. Wniosek ten został przyjęty do realizacji w ramach aktualizacji Studium. Jednakże racje ma organ orzekający podnosząc w uzasadnieniu postanowienia, że Studium nie jest aktem prawa miejscowego i nie ma, w przedmiotowej sprawie, mocy wiążącej dla Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zwłaszcza, że w Studium aktualnym na dzień rozstrzygania sprawy przedmiotowe nieruchomości leżą na
terenach rolniczych. Ustalenia studium są wiążące jedynie dla organów gminy przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi oparł się na kryterium zgodności planowanych inwestycji z interesami rolnictwa /racjonalnej gospodarki rolnej/, przy uwzględnieniu rolnego charakteru objętych wnioskiem nieruchomości.
Nie ma znaczenia, że na chwilę obecną nieruchomość nie jest przez jej właścicieli wykorzystywana na cele rolnicze. O rolniczym charakterze gruntu przesądza bowiem jego rolnicze przeznaczenie, a nie sposób jego aktualnego wykorzystywania /patrz. postanowienie SN z dnia 28 stycznia 1999 r. III CKN 140/98 - Lex nr 50652/
Sąd nie dopatrzył się naruszenia przez organ przepisów postępowania administracyjnego, które zgodnie z art. 145 par. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ - powinno prowadzić do uwzględnienia skargi. W kontekście powyższych przepisów, nie dają podstaw do uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia podniesione przez skarżącego zarzuty dotyczące naruszenia przepisów proceduralnych, m.in. braku wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz ustosunkowania się do wszystkich argumentów podniesionych przez skarżącą. Należy bowiem podkreślić, że stosownie do treści powołanego wyżej przepisu art. 145 par. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, podstawą do uwzględnienia skargi może być naruszenie przepisów postępowania tylko wtedy, gdy uchybienie to wywarło istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd stwierdza, że co prawda uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie odnosi się do
wszystkich podnoszonych przez skarżącą argumentów, to jednak organ w sposób czytelny wyartykułował przesłanki, jakimi się kierował zgłaszając sprzeciw na udzielenie zezwolenia na nabycie nieruchomości.
Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że zaskarżone postanowienie odpowiada prawu i skarga podlega oddaleniu jako niezasadna. Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ orzekł jak w sentencji wyroku.