Tezy
Zastosowanie przepisu art. 57 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 128 poz. 1175 ze zm./ może mieć charakter wyjątkowy, bowiem ingeruje w sferę podstawowych praw gwarantowanych przez międzynarodowe konwencje. Pogląd organu odwoławczego, że każde naruszenie prawa już stanowi podstawę decyzji o odmowie przedłużenia zezwolenia na zamieszkanie z uwagi na konieczność ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego stanowi wykładnię omawianego przepisu zbyt rozszerzającą. Nie każde naruszenie prawa może być w ten sposób kwalifikowane, a ustalenie tej okoliczności wymaga wskazania faktu naruszenia oraz uzasadnienia dlaczego to naruszenie stanowi zagrożenie dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Dao T.-H. na decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia 14 stycznia 2005 r. (...) w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - uchyla zaskarżoną decyzję; (...).
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 14 stycznia 2005 r. (...) Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców utrzymał w mocy decyzję Wojewody M. z dnia 22.10.2004 r. (...) o odmowie udzielenia Dao T.-H. - obywatelce Socjalistycznej Republiki Wietnamu, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Jako podstawę prawną decyzji powołano art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 128 poz. 1175 ze zm./ oraz art. 127 par. 2 i art. 138 par. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego /t.j. Dz.U. 2000 nr 98 poz. 1071 ze zm./.
W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że Dao T.-H., za pośrednictwem swego pełnomocnika, wystąpiła w dniu 24.08.2004 r. do Wojewody M. z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, uzasadniając go sprawowaniem opieki nad małoletnim synem - Michałem N.-K. ur. 29.10.2002 r., posiadającym obywatelstwo polskie. Cudzoziemka do Polski przyjechała w 2000 r., ale zgubiła paszport i z tego powodu nie była w stanie podać dokładnej daty wjazdu. W dacie wystąpienia z wnioskiem o zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony legitymowała się dokumentem podróży wydanym przez Ambasadę Socjalistycznej Republiki Wietnamu w W. w dniu 21.10.2003 r. z terminem ważności do 21.10.2008 r. Nigdy wcześniej nie ubiegała się o zalegalizowanie pobytu w Polsce. Przebywała w Polsce nielegalnie. W dniu 29.10.2002 r. Cudzoziemka urodziła syna, które to dziecko w dniu 28.10.2003 r. zostało uznane przez Alberta Leszka K., obywatela polskiego. Cudzoziemka podała w uzasadnieniu wniosku, że nie mieszka z ojcem dziecka,
ale chciałaby pozostać w kraju ojczystym swego syna, z Polską wiąże swoje i dziecka plany życiowe.
W postępowaniu administracyjnym zostały złożone do akt sprawy dokumenty w postaci zawartej przez Cudzoziemkę umowy najmu pokoju w mieszkaniu w W. oraz zaświadczenie z banku o wysokości środków na rachunku osobistym Dao T.-H.
Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców przywołał w decyzji treść przepisów art. 53 ust. 1 i ust. 3 ustawy o cudzoziemcach z dnia 13 czerwca 2003 r., a następnie stwierdził, że w toku postępowania zarówno przed organem I jak i II instancji Zainteresowana nie przedstawiła żadnych dokumentów na potwierdzenie iż spełnione zostały przez nią przesłanki do udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 1 wyżej cytowanej ustawy.
W ocenie organu odwoławczego, w stosunku do Cudzoziemki zachodzą również przesłanki do odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony z art. 57 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach. Postępowanie wyjaśniające prowadzone przez organ I instancji wykazało, iż Dao T.-H. przebywając nielegalnie na terytorium Polski naruszyła obowiązujący porządek prawny, zatem jej dalszy pobyt na terytorium Polski może stanowić zagrożenie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Ponadto w interesie Polski nie leży, zdaniem organu orzekającego legalizowanie pobytu osoby, która w sposób instrumentalny traktuje własne dziecko wykorzystując je jako narzędzie do zalegalizowania swego pobytu.
Oceniając materiał dowodowy zawarty w aktach organ odwoławczy stwierdził, że zgodnie z art. 83 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej /Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, sprost. Dz.U. 2001 nr 28 poz. 319/ każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązek ten spoczywa również na cudzoziemcach przebywających na terytorium Polski. Rzeczpospolita Polska jako demokratyczne państwo prawa zapewnia możliwość korzystania z praw i wolności zapisanych w Konstytucji, ale także działając na podstawie i w granicach prawa - stoi na straży przestrzegania obowiązującego porządku prawnego, co w ustawowo uzasadnionych wypadkach może prowadzić do ograniczenia praw i wolności. Jednocześnie organ odwoławczy stwierdził, że Konstytucja w art. 18 ustanawia zasadą, że rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Równocześnie jednak żaden z przepisów Konstytucji nie ustanawia prawa podmiotowego cudzoziemca do wjazdu i pozostania na
terytorium Polski. Ponadto art. 37 ustawy zasadniczej zapewnia cudzoziemcom korzystanie z praw i wolności zapewnionych w Konstytucji z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawach. W tej sytuacji pomimo faktu, że Cudzoziemka jest matką małoletniego obywatela polskiego, nie można pominąć okoliczności, że Jej dotychczasowe postępowanie tj. kilkuletni nielegalny pobyt na terytorium Polski stanowi rażące naruszenie obowiązujących w Polsce przepisów prawa, co ze względu na konieczność ochrony porządku publicznego przemawia za podjęciem decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. W tym przypadku, negatywne rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy jest w pełni uzasadnione nawet, jeżeli decyzja taka mogłaby być uznana za ingerencję władzy publicznej w życie rodzinne, ponieważ w tym przypadku ingerencja taka jest w pełni zasadna.
Dao T.-H. nie spełnia żadnego warunku określonego w art. 53 powołanej ustawy o cudzoziemcach, w związku z powyższym organ stwierdził, iż nie ma gwarancji, że będzie Ona przestrzegała norm prawnych w przyszłości, co prowadzi do stwierdzenia, że pobyt Cudzoziemki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej noże stanowić zagrożenie dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej.
Z tych wszystkich względów Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców jako organ II instancji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji, korygując jednocześnie podstawę prawną decyzji organu I instancji, w ten sposób, że należało zastosować art. 57 ust. 1 pkt 1 jak również pkt 5 ustawy o cudzoziemcach.
Powyższą decyzję Dao T.-H. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na terytorium RP, podnosząc, że sprawuje wyłączną opiekę nad synem, zaś ojciec dziecka utrzymuje z nim tylko kontakt okazjonalny. Ponadto obu decyzjom skarżąca zarzuciła naruszenie art. 107, art. 7 Kpa, art. 53 ust. 3 pkt 1 i art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach, jak również art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 18 Konstytucji RP.
Skarżąca zarzuciła organom orzekającym naruszenie przepisów postępowania administracyjnego i ustawy o cudzoziemcach. Przede wszystkim organy administracji nie dokonały analizy stanu faktycznego sprawy a w szczególności sytuacji skarżącej i jej dziecka, będącego obywatelem polskim, który korzystając z pełni praw gwarantowanych mu przez polską Konstytucję oraz ratyfikowane konwencje m.in. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz o prawach dziecka ma zapewnione prawo do życia w Polsce wraz z rodziną. Zdaniem skarżącej organ odwoławczy nie odniósł się w ogóle do argumentów podniesionych przez pełnomocnika w odwołaniu oraz nie zajął stanowiska odnośnie przedstawionych wywodów dotyczących wykładni przepisu art. 57 ustawy o cudzoziemcach, które legły u podstaw wydania negatywnej decyzji przez Wojewodę M. Ponadto, skarżąca stwierdziła, że organ orzekający nie wyjaśnił dlaczego uważa, że nielegalny pobyt cudzoziemca w przeszłości jest tożsamy ze stwarzaniem przez niego zagrożenia dla bezpieczeństwa i
porządku publicznego.
Jako niezrozumiałe i pozbawione uzasadnienia skarżąca podniosła stwierdzenie organów administracji stwierdzenie, iż traktuje swoje dziecko instrumentalnie i wykorzystuje je jako narzędzie zalegalizowania pobytu w Polsce.
W odpowiedzi na skargę Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko i argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga jest uzasadniona.
Stosownie do art. 1 par. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. nr 153 poz. 1269/ oraz art. 3 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271 ze zm./, sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.
Stosownie do przepisu art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 53 powołanej ustawy.
Stosownie do postanowień art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach /Dz.U. nr 128 poz. 1175 ze zm./, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się cudzoziemcowi, w przypadkach, o których mowa w art. 53 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o cudzoziemcach, jeżeli jednocześnie okoliczność, która jest podstawą ubieganie się o to zezwolenie, uzasadnia jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskie przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
W myśl art. 53 ust. 1 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić cudzoziemcowi, który wykaże, że zachodzą inne, niż określone w ust. 1 okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące oraz że posiada środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów pobytu na tym terytorium.
Bezsporne jest, że skarżąca w dacie złożenia wniosku nie posiadała dokumentu podróży, na podstawie którego nastąpił jej wjazd do Polski oraz że przed złożeniem wniosku nie występowała o zalegalizowanie pobytu na terytorium Polski.
W dniu 29.10.2002 r. Dao T.-H. urodziła syna, który ma obywatelstwo polskie. Dziecko zostało uznane przez Leszka K., obywatela polskiego.
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że skarżąca zawarła umowę najmu pokoju w mieszkaniu znajdującym się w W., podczas gdy jej dziecko jest zameldowane w Ć. u ojca (...) oraz dysponuje środkami finansowymi ulokowanymi w Banku Millennium. Zasadny jest zarzut skargi braku analizy stanu faktycznego skarżącej i jej dziecka, bowiem kwestia sprawowania bezpośredniej opieki nad dzieckiem, na którą powołuje się skarżąca w ogóle nie została przeprowadzona. Pominięto okoliczność zamieszkiwania wspólnego czy oddzielnego skarżącej i jej syna, sprawowania faktycznej opieki przez matkę a nade wszystko całkowicie pominięto dobro małoletniego dziecka, w świetle art. 53 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach i art. 18 Konstytucji RP, jednocześnie formułując pod adresem skarżącej nie uzasadniony wniosek dot. "instrumentalnego traktowania dziecka".
Organy orzekające, przy ustalaniu istnienia przesłanki negatywnej udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, określonej w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach nie wzięty, zatem pod uwagę całokształtu okoliczności sprawy, czym naruszono przepisy art. 7 i art. 77 par. 1 Kpa.
Jako kolejną podstawę odmowy udzielenia zezwolenia organ wskazał przepis art. 57 ust. 1 pkt 5 ustawy, zgodnie z którym cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes Rzeczypospolitej.
Stwierdzić należy, iż argument organu odwoławczego, że pobyt skarżącej jest niepożądany ze względu na konieczność ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego nie został dostatecznie wykazany. Nie dokonano samodzielnych ustaleń w tym zakresie, polegających chociażby na przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego dotyczącego obecnej sytuacji skarżącej i jej dziecka.
Zastosowanie przepisu art. 57 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach może mieć charakter szczególnie wyjątkowy, bowiem ingeruje w sferę podstawowych praw gwarantowanych przez międzynarodowe konwencje.
Pogląd organu odwoławczego, że każde ewentualne naruszenie prawa stanowi już podstawę decyzji o odmowie przedłużenia zezwolenia na zamieszkanie z uwagi na konieczność ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego stanowi wykładnię omawianego przepisu zbyt rozszerzającą. Nie każde naruszenie prawa może być w ten sposób kwalifikowane, a ustalenie tej okoliczności wymaga wskazania faktu naruszenia oraz uzasadnienia dlaczego to naruszenie stanowi zagrożenie dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Zastosowanie przepisu art. 57 ust. 1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach może mieć charakter szczególnie wyjątkowy, bowiem ingeruje w sferę podstawowych praw gwarantowanych przez międzynarodowe konwencje.
Wskazane wyżej naruszenia przepisów postępowania - w ocenie sądu - miały wpływ na wynik sprawy i uzasadniały uchylenie zaskarżonej decyzji.
Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 145 par. 1 pkt 1 lit. "c" i art. 200 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji wyroku.