Tezy
Zapraszając na konferencję prasową dziennikarzy, firma kosmetyczna zareklamuje swoje produkty jak najliczniejszemu gronu odbiorców. Wydatki na jej organizację są więc kosztami uzyskania przychodu.
Nie może być oceniona jako jedynie zasadna, dla uznania wydatku na konferencje prasowe za wydatek na reklamę publiczną, okoliczność, iż konferencje te są adresowane do ograniczonego kręgu osób /dziennikarzy, lekarzy i innych osób zaproszonych/. Informacje uzyskane na tych konferencjach są następnie rozpowszechniane przez przede wszystkim dziennikarzy w nich uczestniczących na łamach prasy tzw. kobiecej. Niewątpliwie więc docelowym adresatem reklamy produktów danej firmy jest w ten sposób nieokreślony krąg odbiorców i dokonuje się to za pośrednictwem środka masowego przekazu, jakim w tym wypadku jest prasa. W ten sposób spełniona jest przesłanka określona w art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /t.j. Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./ aby przyjąć wydatki na reklamę za nie podlegające limitowi.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA (del.) Włodzimierz Kubiak (spr.), NSA (del.) Jan Rudowski, Sędziowie, Asr WSA Jolanta Sokołowska, Protokolant Robert Powojski, po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2004 r. sprawy ze skargi L. Sp. z o.o. w W. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia [...] maja 2002 r. Nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3) zasądza na rzecz skarżącej spółki od Dyrektora Izby Skarbowej w W. kwotę [...] zł ([...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
IIISA 1628/02
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją Sygn.akt z dnia [...]maja 2002 r. nr [...] Izba Skarbowa w W. uchyliła decyzję z dnia [...] listopada 2001 r. nr [...] Urzędu Skarbowego W. w sprawie określenia spółce L. Sp.z o.o. (dawniej K. Sp.z o.o.) z siedzibą w W. podatku dochodowego od osób prawnych za 1996 r. oraz określiła spółce podatek dochodowy w obniżonej wysokości oraz zaległość podatkową z tego tytułu i odsetki za zwłokę.
W motywach rozstrzygnięcia podano, że kontrola przeprowadzona w spółce L. w dniach od [...] października do [...] listopada 2000 r. przez pracowników Urzędu Skarbowego W. wykazała między innymi zawyżenie przez tę spółkę kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych za 1996 r. W szczególności Izba Skarbowa w W. potwierdziła stanowisko organu I instancji co do nie uznania za te koszty wydatków poniesionych przez spółkę (koszty przelotu na trasie Warszawa-Nowy Jork, koszty noclegów i ubezpieczenia) w związku z wyjazdem 18 pracowników spółki do USA w dniach [...] lipca 1996 r. Izba podała, że wyjazd tej grupy pracowników został udokumentowany poleceniami wyjazdu służbowego, jednak cel wyjazdu nie został przez spółkę określony. Spółka na żądanie organów podatkowych nie przedstawiła dowodów świadczących o tym, że wyjazd pracowników do USA miał charakter szkoleniowy. Nie przedstawiono np. faktur za szkolenie, programu szkolenia, nazwisk wykładowców a nadto nie określono związku szkolenia z
wykonywanymi przez uczestników szkolenia obowiązkami służbowymi. Okoliczności te, w ocenie organu odwoławczego, świadczą o tym, że wyjazd pracowników spółki do USA nie miał związku z przychodami osiągniętymi przez spółkę ani też z jej działalnością, co skutkuje nie uznaniem wydatków z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodów 1996 r.
Kolejną pozycją kosztów pominiętą przez organy podatkowe były wydatki poniesione przez spółkę na wynajem sal podczas Mistrzostw Fryzjerstwa Polskiego - H.. Uznano bowiem, że zostały one poniesione przez spółkę działającą pod ówczesną firmą K. Sp.z o.o. na rzecz jej jedynego udziałowca firmy L. Stanowisko swoje Izba Skarbowa w W. umotywowała tym, iż na liście wystawców podczas Mistrzostw nie była wymieniona spółka K.lecz spółka L. Organ odwoławczy stwierdził, iż przedstawione przez spółkę dowody nie potwierdzają udziału spółki K. w Mistrzostwach ani też, że były wystawiane przez nią tam jakiekolwiek produkty.
Izba Skarbowa w W. potraktowała wydatki związane z konferencjami prasowymi, jak koszty wynajęcia pomieszczeń, opłacenie gaży modeli, zapewnienie infrastruktury technicznej, przewozu gości itp. jako koszty reklamy niepublicznej objęte limitem określonym w art.16 ust1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem organu odwoławczego konferencje prasowe noszą znamiona takiej właśnie reklamy, gdyż adresowane są do ograniczonego kręgu osób to jest dziennikarzy, lekarzy i zaproszonych gości. Podczas konferencji promowano serie kosmetyków: J., A., H., L. oraz różne serie produktów fryzjerskich.
Izba Skarbowa w W. uznała wydatki spółki na zakup ręczników z logo firmy i plakatów firmowych za koszty reklamy niepublicznej, a więc limitowane. Wywodzono, że spółka chcąc uatrakcyjnić ofertę handlową skierowaną do odbiorców hurtowych(sklepy, zakłady fryzjerskie i kosmetyczne), przeprowadziła akcje promocyjne polegające na wprowadzeniu sprzedaży premiowanej swoich produktów. Akcje te polegały na premiowaniu kontrahentów utrzymujących obrót produktami spółki na odpowiednio wysokim poziomie nagrodami w postaci ręczników z aplikacją P. lub plakatów firmowych. Izba Skarbowa uznała, że wydatki na omówiony cel stanowią koszty reklamy niepublicznej i jako takie podlegają limitowaniu, stosownie do art.16 ust.1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W jej ocenie oferta handlowa w tym przypadku była skierowana do wybranego kręgu osób będących kontrahentami spółki, nagrodami zaś objęci byli tylko niektórzy odbiorcy, to jest ci, którzy utrzymują obrót produktami spółki na odpowiednio wysokim poziomie. Te
ustalenia, zdaniem Izby Skarbowej, potwierdzają, że przedmiotowe wydatki dotyczą działalności reklamowej noszącej cechy reklamy niepublicznej.
W skardze do Sądu spółka L. Sp.z o.o. wniosła o uchylenie w całości decyzji Izby Skarbowej w W. z dnia [...] maja 2002 r. Zarzuca się tej decyzji naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną interpretację art.15 ust.1 i art.16 ust. 1 pkt 28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.z 2000r. Nr 54, poz.654 z późn.zm.) oraz przepisów procedury podatkowej, to jest przepisów art.120, 121 §1, 122, 180 § 1, 181 pkt3, 187 §1, 188, 191 i 210 §4 Ordynacji podatkowej.
W uzasadnieniu skargi stwierdza się, że jak chodzi o nie uznanie za koszty uzyskania wydatków na wyjazd 18 pracowników spółki do Nowego Jorku, to argumentacja i wnioski w tym zakresie wysnute przez Izbę Skarbową w W. są błędne i nie opierają się na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym..Wyjazd pracowników miał charakter motywacyjno-szkoleniowy. Dzięki możliwości wymiany doświadczeń i pomysłów, każdy z uczestników mógł poznać metody sprzedaży swoich kolegów z pracy oraz metody marketingu stosowane w innym kraju, co nie byłoby możliwe bez odbycia takiego wyjazdu szkoleniowego. W trakcie wyjazdu odbywały się także zajęcia mające na celu budowanie zespołu (tzw.team building), co, zdaniem spółki, ma zasadnicze znaczenie dla wyników osiąganych przez pracowników. Spółka uznała za nieuzasadniony zarzut, iż w trakcie postępowania nie przedstawiła dowodów świadczących o szkoleniowym charakterze wyjazdu. Podniosła, iż materiały szkoleniowe były przygotowane i rozdane uczestnikom lecz po upływie 5 lat od wyjazdu
nie było możliwe ich odnalezienie w dokumentacji spółki jak i u wysłanych pracowników . Spółka twierdzi, że pozostały jej tylko dowody księgowe poniesienia wydatków, do przechowywania których była zobowiązana przepisami ustawy o zobowiązaniach podatkowych przez okres 5 lat. Wywodzi nadto, że istnieje pośredni związek pomiędzy poniesionymi wydatkami a uzyskiwanym przychodem. Spółka poprzez zmotywowanie pracowników osiągnęła zwiększenie sprzedaży, a przez to zwiększyła przychód podatkowy.
Jak chodzi o wydatki na udział w Mistrzostwach Fryzjerstwa Polskiego, skarżąca spółka ponownie wyjaśniła, iż w podczas trwania wystawy nie istniała spółka L.. Umieszczenie przez organizatora Mistrzostw tej nazwy zamiast K. nie było zależne od skarżącej spółki i miało, jej zdaniem, na celu zachęcenie potencjalnych zainteresowanych do odwiedzenia Mistrzostw. Nazwa, która spółka posługiwała się od 1996 r. (K) nie była znana przeciętnemu konsumentowi produktów marki L. Dodatkowo spółka podnosi, że nie może ponosić odpowiedzialności za sposób prowadzenia dokumentacji przez inny, niezależny od niej podmiot.
Skarżąca spółka podnosi, że specyfika rynku produktów kosmetycznych wymaga często prowadzenia kampanii reklamowych w sposób szczególny. Dotarcie do docelowego odbiorcy wymaga odpowiedniej prezentacji produktów spółki, przy użyciu odpowiednich dla danego rodzaju produktów narzędzi marketingowych. Wymagają one zaangażowania mediów, np. poprzez informacje prasowe (przeważnie w prasie kobiecej) i skierowane są do jak najszerszego grona potencjalnych odbiorców produktów .Takie informacje mogą pojawiać się zarówno wskutek sponsorowania artykułów w prasie, jak też poprzez organizowanie pokazów dla dziennikarzy, lekarzy i innych osób mogących później rozpowszechniać pożądane przez spółkę informacje do nieograniczonego kręgu odbiorców. Spółka podkreśla, że adresatem takich akcji reklamowych nie są indywidualne osoby lecz nieoznaczony krąg osób - potencjalnych nabywców produktów reklamowanych przez spółkę. W konsekwencji, wydatki związane z zamieszczaniem takich informacji powinny być uznane za związane z reklamą
publiczną.
Skarżąca spółka twierdzi, że wydatki na sprzedaż premiowaną na rzecz odbiorców hurtowych spółki mają promocyjny a nie reklamowy charakter. Stanowiła ona część szeroko rozumianej działalności marketingowej. Różniła się tym od reklamy, że wydawane przedmioty ( ręczniki i displaye) były wręczane jako nagrody po lub wraz z dokonaniem przez nabywców zakupu towaru oferowanego przez organizatorów promocji, w tym przypadku odbiorców hurtowych. Spółka wywodzi, że otrzymanie danego upominku było uzależnione od zamówienia odpowiedniej ilości produktów spółki i utrzymania sprzedaży na odpowiednio wysokim poziomie. Oferta ta byłą skierowana do wszystkich aktualnych oraz potencjalnych kontrahentów spółki. Była to zatem, zdaniem spółki, działalność o charakterze marketingowym, a nie jak twierdzi Izba Skarbowa w W. reklama prowadzona w sposób niepubliczny.
W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa w W. wniosła o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Dla uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu art.15 ust.1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.z 1993 r.Nr 106, poz.482 z późn.zm.) określa trzy przesłanki. Musi to być więc po pierwsze koszt poniesiony (wydatkowany), po drugie poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, po trzecie zaś koszt nie wymieniony w art.16 ust.1 cytowanej ustawy.
Jak chodzi o wydatki na wyjazd pracowników skarżącej spółki do Nowego Jorku, to w istocie organy podatkowe nie uznając celowości poniesienia wydatków z tego tytułu, zarzucają skarżącej spółce nie przedstawienie dowodów, iż rzeczywiście w mieście tym wydelegowani pracownicy odbyli szkolenie pozostające w związku z wykonywanymi przez nich obowiązkami służbowymi. W toku postępowania podatkowego, a także w skardze, skarżąca spółka braki te tłumaczy upływem czasu (wyjazd odbył się w 1996 r.) oraz brakiem prawnego obowiązku przechowywania materiałów szkoleniowych przez okres przewidziany dla dokumentów związanych z prowadzeniem dokumentacji podatkowej. Organy podatkowe poprzestały na tym ustaleniu, nie podejmując działania zmierzającego do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w omawianym przedmiocie oraz zebrania pełnego materiału dowodowego. Taki obowiązek spoczywał na wymienionych organach i jego nie spełnienie stanowi naruszenie art.122 i 187 §1 Ordynacji podatkowej, mogące mieć istotny wpływ na wynik
sprawy. Wskazać nadto trzeba, że gdyby w toku prawidłowo przeprowadzonego postępowania potwierdzone zostały wywody skarżącej spółki co do celu poniesienia omawianego wydatku, to w ocenie Sądu, brak byłoby podstaw do nie potraktowania go jako kosztu uzyskania przychodu 1996 r. z uwagi chociażby na trafnie podniesiony w skardze zarzut skreślenia począwszy od roku podatkowego 1995 obowiązującego do tej pory przepisu art.16 ust..1 pkt 35 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Twierdzenie zawarte w zaskarżonej decyzji, że skarżąca spółka poniosła wydatki za uczestnictwo w Mistrzostwach Fryzjerstwa Polskiego na rzecz swojego udziałowca, zagranicznej firmy L. , nie może być uznane za zasadne w świetle materiału dowodowego zebranego w aktach sprawy. Organy podatkowe powołały się w tym zakresie na listę wystawców, na której wymieniona była firma L. nie ówczesna firma skarżącej spółki K. Tymczasem spółka już w odwołaniu od decyzji organu I instancji podała, że spółka nosząca nazwę L. w 1996 r. nie istniała. Do tego oświadczenia organ odwoławczy nie odniósł się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, co narusza przepis art.210 §4 Ordynacji podatkowej. Dodać też należy, że w 1996 r., jak ustalono na rozprawie przed Sądem, skarżąca spółka prowadziła wyłącznie działalność handlową, która w głównej mierze polegała na dystrybucji produktów firmy zagranicznej L. Posłużenie się zatem nazwą tej firmy podczas przedmiotowych Mistrzostw mogło mieć oczywisty wpływ na przychody (sprzedaż) skarżącej
spółki, co uszło uwagi organów podatkowych. Dlatego też, oprócz wskazanych wyżej przepisów postępowania podatkowego, zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art.16 ust.1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Jak chodzi o zakwalifikowanie przez organy podatkowe wydatków skarżącej spółki na konferencje prasowe oraz na sprzedaż premiowaną na rzecz odbiorców hurtowych jako wydatki na reklamę niepubliczną, to Sąd uznał rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonej decyzji w tym zakresie za naruszające zarówno przepisy prawa materialnego, to jest art. 15 ust.1 i art.16 ust.1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jak i przepisy postępowania podatkowego, a w szczególności art.122 i 187 §1 oraz art.210 § 4 Ordynacji podatkowej. Przede wszystkim należy zauważyć, że organy podatkowe zagadnienie kosztów uzyskania przychodów w tym przedmiocie potraktowały w sposób wybitnie sformalizowany. Ani nie uwzględniły ani też nie odniosły się do podnoszonej przez spółkę specyfiki działalności firm kosmetycznych w sferze reklamy oraz promocji i marketingu. Nie może być oceniona jako jedynie zasadna, dla uznania wydatku na konferencje prasowe za wydatek na reklamę publiczną, okoliczność, iż konferencje te są adresowane do
ograniczonego kręgu osób (dziennikarzy, lekarzy i innych osób zaproszonych). Informacje uzyskane na tych konferencjach są następnie rozpowszechniane przez przede wszystkim dziennikarzy w nich uczestniczących na łamach prasy tzw. kobiecej. Niewątpliwie więc docelowym adresatem reklamy produktów danej firmy jest w ten sposób nieokreślony krąg odbiorców i dokonuje się to za pośrednictwem środka masowego przekazu, jakim w tym wypadku jest prasa. W ten sposób spełniona jest przesłanka określona w art.16 ust.1 pkt 28 ustawy o podatku od towarów i usług, aby przyjąć wydatki na reklamę za nie podlegające limitowi.
Jeżeli chodzi o sprzedaż premiowaną na rzecz odbiorców hurtowych spółki, to nie odniesiono się do jej twierdzeń, że działalność spółki w tej sferze jest działalnością o charakterze promocyjno-marketingowym a nie reklamą. Rozróżnienie to ma istotne znacznie z podatkowego punktu widzenia, na co wskazuje się w orzecznictwie sądowym (por.wyrok NSA z dnia 19 maja 1998 r. sygn.akt IIISA 654/96). W sprawie niniejszej przedstawiony przez skarżącą spółkę mechanizm sprzedaży premiowanej oraz jej cel wskazywałby na to, że przedmiotową działalność należałby uznać za działalność promocyjno-marketingową.
Mając na uwadze powyższe ustalenia na względzie, a w szczególności naruszenia przez zaskarżoną decyzję wskazanych przepisów prawa materialnego i procesowego, które miały wpływ na wynik sprawy, należało uchylić zaskarżoną decyzję oraz zasądzić zwrot kosztów postępowania na rzecz skarżącej spółki na podstawie przepisów art.145 §1 pkt 1 lit.a i c oraz art.200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.Nr 153, poz. 1270).