Tezy
Jeśli gmina zleca pobieranie czynszów za lokale zakładowi pomocniczemu, to powinien on płacić podatek dochodowy. Fakt, że uzyskane z tego tytułu pieniądze przekazuje w całości gminie, nie ma znaczenia z punktu widzenia zobowiązań podatkowych.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2004 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego w K. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 18 marca 2003 r. I SA/Po 713/01 w sprawie ze skargi Zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego w K. na decyzję Izby Skarbowej w P. Ośrodek Zamiejscowy w K. z dnia 8 marca 2001 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych od lipca do grudnia 1999 r. - oddala skargę kasacyjną; (...).
Uzasadnienie
Decyzją z dna 8 marca 2001 r. Izba Skarbowa w P. - Ośrodek Zamiejscowy w K. utrzymała w mocy zakwestionowaną w odwołaniu Zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego w K. decyzję Inspektora Kontroli Skarbowej z Urzędu Kontroli Skarbowej w P. z dnia 29 listopada 2000 r. określającą dla zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego - Gospodarstwo Pomocnicze w K. zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych za okres od 1 lipca 1999 r. do 31 grudnia 1999 r. w kwocie 79.610 zł., zaległość podatkową w identycznej kwocie oraz odsetki od tej zaległości w kwocie 23.385,70 zł.
W motywach decyzji podzielono stanowisko organu pierwszej instancji, że podatnik w złożonym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu za wskazany wyżej okres zaniżył wysokość należnego podatku dochodowego od osób prawnych.
Ustalono bowiem, że zakład otrzymał nieodpłatnie od Urzędu Miejskiego w K. do korzystania lokale użytkowe, które następnie na podstawie zawartych umów wynajął różnym podmiotom prowadzącym w tym lokalu działalność gospodarczą. Czynności te dokumentowano wystawionymi przez zakład fakturami VAT, a należny podatek rozliczono z Urzędem Skarbowym w K.
Przychody uzyskane z tytułu sprzedaży usług najmu w kwocie 266.030,12 zł nie zostały wykazane w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu albowiem Zakład kwalifikował te przychody jako dochody zwolnione od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482/. Na podstawie tego przepisu podmiotowo zwolnione od podatku dochodowego były jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dochodów określonych w przepisach o dochodach tych jednostkach. Stosownie natomiast do przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 /Dz.U. nr 150 poz. 983/ pod pojęciem jednostek samorządu terytorialnego rozumie się gminy, powiaty i województwa. Zwolnieniu od podatku dochodowego od osób prawnych nie podlegały zatem zakłady budżetowe tj. jednostki budżetowe prowadzące działalność na zasadach odpłatności /z wyjątkami, które nie miały zastosowania w
sprawie/.
Wyrokiem z dnia 18 marca 2003 r. I SA/Po 713/01 Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu oddalił skargę Zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego w K. podzielając stanowisko organów, że Zakład nie korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego dochodów własnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku pełnomocnik Zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego w K. wniósł o jego uchylenie w całości: o przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania. W skardze zarzucono naruszenie następujących przepisów prawa:
- Art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 2000 nr 74 poz. 654 ze zm./ przez przyjęcie, że kwoty, które w okresie od lipca do grudnia 1994 r. wpłynęły na konto bankowe Zakłady Obsługi Urzędu Miejskiego w K. z tytułu czynszu za najem lokali użytkowych, stanowiących mienie Gminy K., a następnie przelewane wraz z odsetkami na konto bankowe Urzędu Miejskiego - Wydziału Budżetu Miasta K., były "pieniędzmi otrzymanymi" przez Zakład Obsługi Urzędu Miejskiego w K., powodującymi przyrost jego aktywów w sposób definitywny, a w konsekwencji miały charakter przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych /przesłanka z art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. nr 153 poz. 1270/
- Art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym przez uznanie za zgodną z prawem decyzji, której wydanie nie było poprzedzone ustaleniem rzeczywistego stanu faktycznego w części dotyczącej charakteru prawnego opłat czynszowych pobieranych przez Zakład Obsługi Urzędu Miejskiego w K. - jako swoistego pośrednika - na rzecz Miasta K., jako właściciela lokali będących przedmiotem najmu tj. opłat w 100 procentach odprowadzanych przez stronę na konto bankowe Miasta K. /przesłanka z art. 174 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi/,
- a w konsekwencji naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wobec opodatkowania tym podatkiem dochodów stanowiących w rzeczywistości dochód jednostki samorządu terytorialnego - Gminy K. /przesłanka z art. 174 pkt 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi/.
W skardze wskazano, że Zakład Obsługi Urzędu Miejskiego w K. jako gospodarstwo pomocnicze został powołany przez Gminę K. między innymi w celu administrowania jej nieruchomościami, bez żadnych własnych uprawnień prawnorzeczowych w stosunku do tego mienia. Powyższe wynika zarówno z treści statutu Zakładu jak i z umowy zawartej w dniu 1 lipca 1999 r., w której Zakład zobowiązał się do administrowania nieruchomości Gminy K. oraz do przekazywania - nie rzadziej niż raz w miesiącu - na konto Urzędu dochodów stanowiących dochód Gminy. Czynności te zakład podejmował w imieniu i na rzecz Gminy.
Wbrew ustaleniom organów podatkowych i Sądu Zakład nie użytkował więc bezpłatnie mienia komunalnego i nie uzyskiwał "własnych przychodów", spełniając tylko funkcje techniczne.
W sprawie nie zaistniały zatem podstawy faktyczne i prawne uzasadniające traktowanie przychodu z czynszu jako przychodu należnego podatnikowi.
Odpowiadając na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w P. wniósł o jej odrzucenie /z uwagi na fakt, że wniesiono ją w imieniu Gminy K., nie występującej w charakterze strony/ ewentualnie o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Przede wszystkim wskazać trzeba, iż sama okoliczność, że w skardze kasacyjnej jako stronę skarżącą określono "Gminę K. - Zakład Obsługi Urzędu Miejskiego" nie uzasadnia odrzucenia skargi kasacyjnej. Z treści pełnomocnictwa udzielonego radcy prawnemu, który podpisał skargę kasacyjną wynika bowiem, że pełnomocnictwo to udzielone zostało przez Zakład Obsługi Urzędu Miejskiego w K., a więc przez stronę postępowania sądowego zakończonego skarżonym wyrokiem.
Rozpatrując więc skargę kasacyjną Naczelny Sąd Administracyjny doszedł jednak do przekonania, iż nie ma ona usprawiedliwionych podstaw.
Zauważyć bowiem należy, że stosownie do treści art. 174 powołanej wcześniej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę kasacyjną oprzeć można na dwóch następujących podstawach:
- naruszenia prawa materialnego prawa materialnego "przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie",
- naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Przepis art. 176 powołanej ustawy określa przy tym, że skarga kasacyjna oprócz przytoczenia podstaw kasacyjnych powinna zawierać ich uzasadnienie. Wymogom tym skarga kasacyjna zakładu Obsługi Urzędu Miejskiego w K. nie odpowiada.
Formułując zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego /art. 12 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych/ strona wnosząca skargę kasacyjną nie wskazała bowiem w ramach tej podstawy kasacyjnej ani nie uzasadniła, na czym polegała błędność wykładni tych przepisów dokonanej przez Sąd lub z jakich to konkretnie powodów Sąd je niewłaściwie zastosował.
Podkreślenia zaś wymaga, że środek odwoławczy jakim jest skarga kasacyjna, nie może budzić wątpliwości interpretacyjnych.
Nie jest też usprawiedliwiona druga z ujętych w skardze kasacyjnej podstawa w postaci naruszenia przez Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu przepisów postępowania /art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.
Formułując zarzut wadliwości ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku strona wnosząca skargę kasacyjną nie zarzuciła w niej naruszenia znajdujących zastosowanie w postępowaniu sądowoadministracyjnym przepisów art. 122 i art. 187 par. 1 Ordynacji podatkowej /zob. art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym/.
Niezależnie od tego akta rozpoznawanej sprawy pozwalają na ustalenie, że zakład Obsługi Urzędu Miejskiego w K. jako odrębny od Gminy podatnik podatku dochodowego od osób prawnych uzyskiwał przychody z tytułu najmu lokali podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Z treści umów najmu zawieranych przez Zakład wynika bowiem, że zakład Obsługi Urzędu Miejskiego w K. wynajmował lokale użytkowe we własnym imieniu /jako wynajmujący/, a nie w imieniu Gminy /jako pośrednik/.
Ponadto czynsz ten wpłacany był na podstawie wystawionych przez sam Zakład faktur VAT. Oczywistym więc jest, że strona wystawiająca faktury jako podatnik podatku od towarów i usług była podmiotem "wykonującym we własnym imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2" ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym/ w postaci usługi najmu.
Mając to na uwadze na podstawie art. 184 i art. 204 pkt 1 powołanej wcześniej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało orzec, jak w sentencji.