(Aktualizacja: godz. 11.50)
Premier sprawującej unijne przewodnictwo Szwecji Fredrik Reinfeldt uznał, że wejście w życie Traktatu z Lizbony oznacza _ nową erę _ współpracy między krajami Unii Europejskiej.
_ - Dziś otwiera się nowa era współpracy w łonie UE. Wraz z Traktatem z Lizbony, wchodzącym dzisiaj w życie, UE jest wyposażona w środki, które pozwolą jej stawić czoło nowym wyzwaniom _ - oświadczył szwedzki premier w okolicznościowym komunikacie.
Jego zdaniem, Traktat z Lizbony sprawia, że UE staje na wysokości zadania, jeśli chodzi o zapewnienie oczekiwanej przez obywateli _ przejrzystości działania, demokracji i skuteczności _.
Natomiast przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso podkreślił, że wejście w życie Traktatu oznacza kres wieloletniej wewnętrznej debaty instytucjonalnej o reformie rozszerzonej UE._ - Traktat z Lizbony stawia obywateli w centrum zainteresowania europejskiego projektu. Bardzo się cieszę, że dysponujemy właściwymi instytucjami, dzięki którym możemy działać, oraz że nasza sytuacja jest stabilna i pozwala na skoncentrowanie całej naszej energii na tym, co jest istotne dla naszych mieszkańców _ - podkreślił szef KE.
Jego zdaniem, Unia Europejska _ będzie mogła w pełni skupić się na pokonaniu kryzysu gospodarczego i finansowego oraz podjąć wysiłki na rzecz nowej strategii UE 2020 zmierzającej do osiągnięcia wzrostu przy realizacji proekologicznych założeń _.
Nowy traktat UE wchodzi w życie z opóźnieniem. Miał wejść w życie na początku 2009 roku, kończąc trwające od 2002 roku dyskusje nad reformą instytucjonalną rozszerzonej UE, w formie traktatu konstytucyjnego. Ale projekt eurokonstytucji UE przepadł w 2005 roku w referendach we Francji i Holandii i przywódcy musieli opracować nowy dokument. Traktat z Lizbony, nazwano od stolicy Portugalii, bo został tam podpisany w grudniu 2007 roku.
Jednak i na drodze ratyfikacji Traktatu z Lizbony pojawiły się przeszkody. W ubiegłym roku dokument odrzucili w referendum Irlandczycy i musieli je powtórzyćw październiku tego roku, tym razem aprobując dokument.
Potem pojawił się jeszcze problem Czech, gdzie mimo ratyfikacji traktatu przez parlament, prezydent Vaclav Klaus odmawiał złożenia podpisu aktu ratyfikacyjnego. Ustąpił dopiero po uzyskaniu gwarancji, że Czechy - na wzór Wielkiej Brytanii i Polski - zostaną wyłączone ze stosowania z dołączonej do nowego traktatu Karty Praw Podstawowych.
Najwięcej kontrowersji w Polsce wzbudziły zapisy dotyczące podejmowania decyzji w Radzie UE w dziedzinach, w których stanowi ona kwalifikowaną większością głosów. Na wniosek Polski przywódcy państw UE uzgodnili, że praktycznie do 2014 roku będą obowiązywały dotychczasowe, korzystne dla Polski zasady głosowania w Radzie UE, które przewiduje Traktat z Nicei. Dopiero potem zacznie obowiązywać system podwójnej większości państw (55 proc.) i obywateli (65 proc.) przepisany z eurokonstytucji.
Jednak - też na wniosek Polski - przez prawie trzy kolejne lata, od 1 listopada 2014 do 31 marca 2017 roku, każdy kraj będzie mógł zażądać powtórnego głosowania w systemie nicejskim i jeśli zbuduje mniejszość blokującą, decyzja nie zapadnie.
| Co zmienia Traktat Lizboński |
| --- |
| * reformuje i usprawnia funkcjonowanie Unii Europejskiej, * daje Unii osobowość prawną, dzięki której stanie się ona równoprawnym uczestnikiem stosunków międzynarodowych. UE nabędzie zdolność m.in. zawierania umów międzynarodowych (a także możliwość przystąpienia do organizacji międzynarodowych), * zwiększa rolę Parlamentu Europejskiego. PE otrzyma większe uprawnienia prawodawcze, budżetowe oraz w dziedzinie zatwierdzania umów międzynarodowych, * likwiduje rotacyjne, półroczne przewodzenie w Radzie Europejskiej kolejno przez szefów państw i rządów krajów UE i ustanawia stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej, wybieranego na 2,5 letnią kadencję, * zmienia zasady głosowania w Radzie Europejskiej - *Rada większość swoich decyzji będzie podejmowała większością kwalifikowaną (z wyjątkiem sytuacji, gdzie w traktacie przewidziano inny sposób - jednogłośny, * *wzmacnia rolę parlamentów krajowych. *Będą mogły one już na bardzo wczesnym etapie interweniować w *prace
prawotwórcze, zanim jeszcze dany wniosek legislacyjny zostanie szczegółowo przeanalizowany przez Parlament Europejski i Radę, * tworzy urząd unijnego przedstawiciela do spraw zagranicznych, * wprowadza ujednolicenie osobowości prawnej UE, * wprowadza zasadę solidarności energetycznej, o które dopominały się zwłaszcza Polska ) i Litwa, * daje obywatelom Unii prawo do tzw. inicjatywy ustawodawczej, *czyli możliwość zwrócenia się do Komisji Europejskiej z projektem aktu prawnego. Musi ją podpisać co najmniej 1 mln obywateli UE, * określa procedurę wyjścia kraju z Unii. * (AF) |