Jeśli na stanowisko sędziego Trybunału zostanie wybrana osoba niedająca rękojmi należytego wykonywania funkcji sędziego, Sejm może zweryfikować swoją decyzję - twierdzą konstytucjonaliści.
Prezydent odwołał zaprzysiężenie dwóch sędziów Trybunału Konstytucyjnego Teresy Liszcz i Lidii Bagińskiej. Powodem wstrzymania ślubowania był zapewne wyrok rejonowego sądu gospodarczego, jaki zapadł w sprawie Lidii Bagińskiej.
_ Sąd zarzucił wybranej na stanowisko sędziego TK Lidii Bagińskiej, że nieetycznie prowadziła upadłość, i pozbawił ją prawa wykonywania funkcji syndyka. _ Kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału przedstawia co najmniej 50 posłów lub Prezydium Sejmu. Uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybunału zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.
Aby móc objąć stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego, osoba wybrana na to stanowisko musi złożyć ślubowanie przed prezydentem.
- Odebranie przez prezydenta ślubowania jest nieodzowną przesłanką objęcia urzędu - mówi dr Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.
Zdaniem Ryszarda Piotrowskiego, prezydent nie ma żadnych uprawnień do oceny wyboru sędziów TK dokonanego przez Sejm. Ma natomiast obowiązek przyjąć ślubowanie.
_ Osoba powołana na sędziego, lecz bez ślubowania, nie może orzekać. Odmowa złożenia ślubowania jest natomiast równoznaczna ze zrzeczeniem się stanowiska sędziego. _ - Jeśli więc na przykład prezydent przed zaprzysiężeniem sędziego TK stwierdzi, że ujawniły się fakty, które stawiają pod znakiem zapytania rękojmię należytego wykonywania przez wybraną osobę funkcji sędziego, może jedynie liczyć na to, że on sam się jej zrzekanie - mówi prof. Bogusław Banaszak z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zdaniem prof. Banaszaka, Sejm natomiast może zweryfikować swoją decyzję o powołaniu danej osoby na stanowisko sędziego Trybunału.
Kompromitującym sytuacjom można zapobiegać przez dokładne, dociekliwe przesłuchania kandydatów na sędziów Trybunału Konstytucyjnego przed podjęciem ostatecznych decyzji. Do tego zmierza propozycja Polskiej Sekcji Międzynarodowej Komisji Prawników, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz Fundacji im. S. Batorego.
- Projekt zakłada monitoring wyboru sędziów do Trybunału Konstytucyjnego. Ma być też wstępem do objęcia w przyszłości podobnym monitoringiem innych sądów i trybunałów - mówi Grzegorz Wiaderek z Fundacji im. S. Batorego.
W listopadzie tego roku w siedzibie fundacji im. S. Batorego zorganizowana została debata nad kandydatami do Trybunału Konstytucyjnego, do której zaproszono naukowców, prawników i media. Debata miała na celu bliższe przyjrzenie się kandydatom na sędziów TK. Zaproszeni zostali wszyscy kandydaci - zjawił się tylko jeden.