Ściganie z urzędu sprawców gwałtów przewiduje nowelizacja przepisów karnych, która dzisiaj wchodzi w życie. Prawnicy są podzieleni w ocenie tej zmiany. Ustawa odnosi się także do przesłuchiwania m.in. ofiar takich przestępstw.
Nowelizacja kodeksów: karnego i postępowania karnego stanowi, że wszczynanie śledztw o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej nie będzie uzależnione już od wniosku ofiary, lecz postępowania te będą wszczynane z urzędu. Dotyczy to przestępstw zgwałcenia, nadużycia stosunku zależności lub wykorzystania krytycznego położenia oraz wykorzystania bezradności innej osoby lub jej upośledzenia umysłowego w celu doprowadzenia do obcowania płciowego.
Ściganie gwałtu z urzędu było jednym z wymogów podpisanej przez Polskę w grudniu 2012 r. konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet, który do tej pory nie był realizowany w Polsce. Konwencja ta cały czas oczekuje na ratyfikację, według zapowiedzi rząd ma się zająć wnioskiem ratyfikacyjnym pod koniec lutego.
Dotychczas, aby wszcząć postępowanie w sprawie np. gwałtu, potrzebny był formalny wniosek osoby pokrzywdzonej i nie wystarczało samo zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.
O zmiany w ściganiu gwałtów zabiegała m.in. pełnomocniczka rządu ds. równego traktowania Agnieszka Kozłowska-Rajewicz. Przypomniała, że za tym prawem głosował cały Sejm, co się bardzo rzadko zdarza. - _ Od prawej ściany do lewej ściany - wszyscy to poparli _ - podkreśliła. Dodała, że były to bardzo oczekiwane przepisy.
Przypomniała jednocześnie, że potrzeba zmian w trybie ścigania gwałtu zgłaszana była znacznie wcześniej, niż rozpoczęła się dyskusja o konwencji. - _ Konwencja była jednak takim katalizatorem, który przyspieszył te rozmowy i powiększył grono rozmówców _ - zaznaczyła.
Zdaniem byłego ministra sprawiedliwości prof. Zbigniewa Ćwiąkalskiego zmianę należy ocenić _ raczej korzystnie _. - _ Często ofiary obawiały się sprawcy, nie chciały zawiadamiać organów ścigania, sprawcy mogli czuć się bezkarni. Teraz ta bezkarność się skończy, bo powzięcie przez organy ścigania skądkolwiek informacji o zgwałceniu będzie powodowało konieczność wszczęcia postępowania karnego _ - powiedział Ćwiąkalski.
- _ Informacja o takim przestępstwie wprawdzie zazwyczaj i tak pochodzi od ofiary, ale przecież może być tak, że do przestępstwa doszło na imprezie lub przyjęciu i o gwałcie mogą zawiadomić świadkowie _ - dodał.
Z kolei karnistka z Uniwersytetu Łódzkiego mec. Monika Zbrojewska powiedziała, że jej ocena jest negatywna. - _ Przestępstwo zgwałcenia jest nie tylko drastyczne, ale też związane z wyjątkową sferą intymności człowieka i jeśli osoba pokrzywdzona nie ma woli, to z urzędu nie powinno się jej zmuszać do uczestniczenia w postępowaniu dowodowym _ - zaznaczyła.
Dodała, że bez chęci współpracy ze strony ofiary prowadzenie takiej sprawy może być bardzo utrudnione. - _ To zbyt delikatna sfera, żeby wymiar sprawiedliwości wchodził z butami _ - zaznaczyła.
Zmiany wprowadzone na mocy nowelizacji dotyczą także sposobu przesłuchań ofiar przestępstw seksualnych oraz pokrzywdzonych osób małoletnich - przesłuchanie te powinny odbywać się w specjalnie przystosowanych pomieszczeniach. _ Ustawa ma na celu zminimalizowanie negatywnych przeżyć oraz dostosowanie systemu prawnego do standardów ochrony małoletniej ofiary przestępstwa, zawartych w aktach prawa unijnego _ - uzasadniano potrzebę tych zmian.
Zgodnie z nowelizacją ofiary przestępstw seksualnych powinny być przesłuchiwane w całym postępowaniu tylko raz - w specjalnym, przyjaznym pomieszczeniu i w obecności psychologa. Dźwięk i obraz z przesłuchania ma być nagrywany i odtwarzany na rozprawie sądowej. Powtórne przesłuchanie w sądzie będzie możliwe tylko wyjątkowo i - aby ograniczyć stres ofiary - może być dokonywane za pomocą telekonferencji bez konieczności bezpośredniej konfrontacji na sali sądowej osoby pokrzywdzonej z oskarżonym.
W ustawie przewidziano też, że pokrzywdzone osoby małoletnie do 15. roku życia w sprawach poważnych przestępstw, co do zasady, nie powinny być przesłuchiwane. Jeśli wystąpi jednak taka konieczność, to będą one przesłuchiwane - poza wyjątkowymi sytuacjami - tylko raz, w postępowaniu przygotowawczym.
Sejm uchwalił te przepisy w czerwcu ubiegłego roku, prezydent podpisał je w lipcu, nowelizacja wchodzi w życie po pół roku od ogłoszenia.
| Czytaj więcej w Money.pl | |
|---|---|
| Polka zgwałcona w Indiach. Przez taksówkarza 33-letnia Polka została zgwałcona przez taksówkarza, który zaproponował, że ją zawiezie do Delhi, dokąd zmierzała z Mathury w stanie Uttar Pradeś w północnych Indiach. | |
| Resort: Nie będzie więzienia za aborcję Minister sprawiedliwości Marek Biernacki nie ma zamiaru zmieniać przepisów dotyczących ścigania za gwałt, które dopiero zostały zreformowane. | |
| Gwałciciel recydywista zatrzymany Policjanci z Myszkowa zatrzymali mężczyznę podejrzanego o zgwałcenie 49-letniej kobiety. 23-latek został ujęty dzięki informacji przekazanej przez świadka. |
