Jakość polskiego prawa stale się pogarsza, co wyraża się brakiem wyraźnych określeń ustawowych, dużą szczegółowością, lukami, niespójnościami i ciągłymi nowelizacjami - stwierdza sprawozdanie Sądu Najwyższego za 2009 rok.
Będzie ono omawiane 27 maja, podczas dorocznego Zgromadzenia Ogólnego ponad 80 sędziów SN. Wezmą w nim udział przedstawiciele najwyższych władz. _ _
_ - Przedstawiane do rozstrzygnięcia zagadnienia prawne dotyczą interesujących i społecznie doniosłych problemów prawnych, dzięki którym Sąd Najwyższy może prawidłowo spełniać swoją konstytucyjną rolę organu sprawującego nadzór nad działalnością sądów powszechnych _ - głosi informacja, dostępna na stronach internetowych SN._ _
_ - Utrzymuje się wysoki wpływ zagadnień prawnych, powodowany trudnościami przy wykładni prawa o stale pogarszającej się jakości, wyrażającej się brakiem wyraźnych określeń ustawowych, dużym stopniem szczegółowości prawa ustawowego, zawierającego luki i niespójności, a także ciągłymi nowelizacjami dokonywanymi w polskim ustawodawstwie _ - podkreślono. Według SN, można spodziewać się, że przygotowywane kolejne nowelizacje prawa wpłyną na dalsze zwiększenie liczby pytań prawnych.
SN zwraca uwagę, że w niektórych przypadkach jego krytykę budził niedostatek argumentacyjny przedstawionych zagadnień. Zdarzało się, że przedstawiając jakąś sprawę SN, dany sąd _ chciał uniknąć, mimo istnienia wszystkich przesłanek, samodzielnego rozstrzygnięcia _. Odmowy podjęcia uchwały lub uchybienia wskazywane przez SN nie powinny jednak zniechęcać sądów do stawiania pytań SN - podkreśla sprawozdanie.
W 2009 roku wzrosła liczba spraw wnoszonych do Sądu Najwyższego, do którego ogółem wpłynęło 9129 spraw (w 2008 roku - 8890). Było wśród nich 5985 kasacji (w 2008 roku - 5945). Łącznie w 2009 roku SN rozpoznał 9025 spraw (w 2008 roku - 9033), w tym 5764 kasacji (w 2008 roku - 6053).
Zdaniem SN, część skarg kasacyjnych, a w Izbie Karnej większość, jest _ na niskim poziomie merytorycznym i formalnym _. Po wstępnym zbadaniu sprawy w tzw. przedsądzie, do rozpoznania przyjmowane są głównie kasacje precedensowe i takie, dzięki którym SN wpływa na rozwój prawa - podkreślono.
W ubiegłym roku SN rozpatrzył też 1024 zażalenia, 224 kwestii prawnych, 38 apelacji od wyroków wojskowych sądów okręgowych i 589 skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Reszta to sprawy o ochronę konkurencji i konsumentów, skargi na przewlekłość postępowania oraz o wznowienie postępowania, wnioski o przekazanie sprawy innemu sądowi, o ułaskawienie oraz protesty wyborcze (było ich 49).
Sprawozdanie stwierdza, że podstawą pozytywnej oceny działalności SN jest _ wysoki poziom merytoryczny orzecznictwa _ i rozpoznawanie spraw w terminach spełniających wymagania konstytucji i prawa europejskiego. Średnio sprawy rozpoznawane są w SN: w Izbie Cywilnej - do 9 miesięcy od wpływu, w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - w 5 miesięcy, w Izbie Karnej - w 6 miesięcy, w Izbie Wojskowej - na bieżąco.
W sprawozdaniu przypomniano najważniejsze wykładnie prawa Sądu Najwyższego z 2009 roku:
- orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z konstytucją określonej wykładni aktu normatywnego, które nie powoduje utraty mocy obowiązującej przepisu, nie stanowi podstawy do wznowienia postępowania; * osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może być wyłączną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę; * za przestępstwo ujawnienia tajemnicy państwowej można ścigać nie tylko jej dysponenta, ale także np. dziennikarza. _ Rozstrzygnięcie to, z oczywistych powodów, nie spotkało się z aprobatą przedstawicieli środków społecznego przekazu _ - głosi sprawozdanie; * nie można dostosowywać do polskiego prawa kary wobec obywatela RP skazanego w innym państwie UE, przekazanego temu państwu przez Polskę na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, a następnie odesłanego do Polski dla wykonania kary; * odszkodowanie od Skarbu Państwa za represje stalinowskie może dostać także osoba działająca na rzecz niepodległości w czasie II wojny światowej i po niej na tych obszarach II RP, które po 1945 r. znalazły się w ZSRR; * od odpowiedzialności karnej za zniesławienie zwalnia cytowanie cudzych wypowiedzi, ale tylko wtedy gdy mają one charakter informacji o sprawach publicznych oraz gdy nie są anonimowe i są _ rzeczywistymi cytatami _; * prokuratura nie może utajniać w akcie oskarżenia imienia i nazwiska osoby oskarżonej.
Jako wyższy sąd dyscyplinarny dla sędziów, SN badał m.in. sprawę sędziego, który sądząc oskarżonego narodowości romskiej, spytał go: _ Czy oskarżony wie, co jego ziomkowie robią w Szwecji? _ (media informowały wtedy o napaściach Romów na Polaków w Szwecji). SN wskazał, że jakiekolwiek negatywne uwagi sędziego wobec którejkolwiek narodowości są niedopuszczalne jako mogące stwarzać powody do wniosku o nierównym traktowaniu podsądnych z racji ich narodowości. W innej sprawie SN uznał, że w każdej sytuacji, nawet sprowokowanej niewłaściwym zachowaniem innych osób, sędzia powinien zachować się godnie: _ kulturalnie, uprzejmie, bez używania ostrych słów, unoszenia się, używania podniesionego głosu, bez krzyków i zbyt emocjonalnych elementów wypowiedzi _.
