Nowy regulamin sądów. Krajowa Rada Sądownictwa uważa za nierealny

Przepisy o maksymalnych terminach, na jakie powinny być odraczane rozprawy, oraz o oddzielnych pomieszczeniach dla świadków, mogą nie być możliwe do zrealizowania - oceniła Krajowa Rada Sądownictwa w opinii do projektu nowego sądowego regulaminu.

Między innymi z tych powodów KRS zaopiniowała negatywnie projekt autorstwa resortu sprawiedliwości. Według Rady niektóre zapisy projektu wykraczają ponadto poza kwestie, które minister sprawiedliwości może regulować na podstawie rozporządzenia.

Na przełomie marca i kwietnia resort sprawiedliwości przedstawił - i skierował do konsultacji - projekt nowego regulaminu urzędowania sądów powszechnych. Planowane rozporządzenie ma m.in. określać zasady obsługi interesantów w sądach oraz organizacji rozpraw, mówi też o ujednoliceniu sądowych stron internetowych oraz o zakresie informacji, jakie mogłyby być ujawniane na wokandach.

Zaproponowano na przykład - w celu wyeliminowania odraczania spraw na długie okresy - aby sprawy w toku wyznaczano w ten sposób, żeby przerwy między rozprawami nie przekraczały trzech miesięcy. W części dotyczącej organizacji sal sądowych zapisano natomiast zasadę wydzielania - w miarę możliwości - osobnych pomieszczeń dla pokrzywdzonych i świadków.

Rozwiązanie, zgodnie z którym odroczenie rozprawy nie może nastąpić na termin późniejszy niż trzy miesiące może nie być możliwe do pogodzenia z czynnościami procesowymi sądu - oceniła KRS. Dodała, że często sporządzenie opinii przez biegłego, w szczególności w sprawach o skomplikowanym stanie faktycznym, wymaga czasu przekraczającego trzy miesiące i wówczas wcześniejsze wyznaczenie rozprawy w żaden sposób nie przyczyni się do szybszego rozpoznania sprawy.

Także - według KRS - wymogi odnoszące się do zasad tworzenia pomieszczeń przeznaczonych dla świadków wydają się zbyt kategoryczne i w praktyce - w obecnej sytuacji lokalowej - niemożliwe do zrealizowania. W większości budynków sądowych brakuje pomieszczeń, które mogłyby zostać przeznaczone na sale rozpraw lub pokoje dla asystentów, w tej sytuacji trudno sobie wyobrazić, że istnieje realna możliwość spełnienia powyższych wymagań - zaznaczono w opinii.

W obecnym stanie prawnym nie ma przeszkód do podjęcia przez ministra sprawiedliwości działań zmierzających do stworzenia odpowiednich pomieszczeń dla świadków oraz pokoi narad bez zmiany regulaminu - dodała KRS.

Nowy regulamin ma także poruszać m.in. kwestie związane z podziałem kompetencji i współpracą pomiędzy prezesami a dyrektorami sądów. Szczegółowo określono w nim także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom.

Według KRS projekt regulaminu w części dotyczącej zasad przydziału spraw sędziom i podziału czynności pomiędzy sędziów w ramach wydziału sądowego wkracza jednak w zakres ustawowych kompetencji prezesa sądu. Ponadto jest to materia ustawowa, która nie może być regulowana aktem niższego rzędu, rozporządzeniem MS - oceniono w opinii.

Prezes sądu posiada wyłączną kompetencję do decydowania o przydziale sędziów do wydziałów, ustalania zakresu ich obowiązków oraz określania zasad przydziału spraw - podkreśliła Rada.

W rozporządzeniu - zdaniem KRS - nie mogą być także uregulowane kwestie dotyczące transkrypcji nagranych protokołów z rozpraw przez pracowników podległych MS. Rada wskazała, że - w jej opinii - takie rozwiązanie doprowadzi do udostępniania akt sądowych osobom nieuprawnionym i w tym zakresie nie może stanowić przedmiotu regulacji rozporządzenia.

Resort sprawiedliwości - zamiast nowelizować dotychczasowy regulamin - zdecydował się opracować liczący 115 stron nowy projekt rozporządzenia po licznych wcześniejszych zmianach ustaw, w tym np. dotyczących ustroju sądów. Planowana liczba i zakres zmian, jakie musiałyby być wprowadzone do obowiązującego rozporządzenia, naruszyłaby jego konstrukcję, co w efekcie doprowadziłoby do jego niespójności merytorycznej i logicznej - wskazywało MS. Według planów konsultacje i opiniowanie projektu nowego regulaminu ma potrwać do początku maja.