Memoriał to "zagraniczny agent". Jest wyrok moskiewskiego sądu

Moskiewski Sąd Miejski potwierdził zasadność decyzji stołecznej prokuratury, która żąda, by stowarzyszenie Memoriał zarejestrowało się w Ministerstwie Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej w charakterze _ zagranicznego agenta _.

Wcześniej - w maju - skargę Memoriału na decyzję prokuratury odrzucił Sąd Rejonowy w Moskwie. Piątkowe orzeczenie sądu apelacyjnego oznacza więc, że decyzja prokuratury jest prawomocna i podlega wykonaniu.

W kwietniu rosyjski Sąd Konstytucyjny orzekł, że ustawa o organizacjach pozarządowych (NGO), która wymusza na tych, które otrzymują środki z zagranicy, rejestrowanie się jako _ zagraniczni agenci _, jest zgodna z konstytucją.

Memoriał odmawia zarejestrowania się jako _ zagraniczny agent _, argumentując, że uderzyłoby to w reputację stowarzyszenia. Podkreśla przy tym, że nie uważa się za _ zagranicznego agenta _.

Podczas piątkowej rozprawy przedstawiciele Memoriału nie zaprzeczali, że otrzymują granty z zagranicy, jednak kategorycznie odrzucali tezę prokuratury, że stowarzyszenie zajmuje się działalnością polityczną.

Obowiązek wystąpienia o taki wpis na NGO nakłada uchwalona w 2012 roku przez parlament Rosji z inicjatywy Kremla ustawa o organizacjach otrzymujących środki finansowe z zagranicy, a uczestniczących w życiu politycznym FR.

W kwietniowym orzeczeniu Sąd Konstytucyjny wyraził pogląd, że wszelkie próby dopatrywania się w określeniu _ zagraniczny agent _ negatywnego znaczenia, nawiązującego do stereotypów z epoki ZSRR, są pozbawione podstaw prawno-konstytucyjnych. Według sądu taki termin nie jest nacechowany negatywnie i nie dyskredytuje organizacji.

Z badań socjologicznych wynika jednak, iż mieszkańcy Rosji nadal negatywnie przyjmują określenie _ zagraniczny agent _, kojarząc je ze szpiegostwem.

Na początku czerwca prezydent Rosji Władimir Putin podpisał poprawkę do kontrowersyjnej ustawy, dającą Ministerstwu Sprawiedliwości FR prawo do samodzielnego wpisywania NGO otrzymujących środki finansowe z zagranicy do rejestru _ zagranicznych agentów _, bez wcześniejszego orzeczenia sądu. Organizacjom pozarządowym przysługuje prawo odwołania się do sądu.

Memoriał jest jedną z najbardziej cenionych organizacji pozarządowych w Rosji. Od 25 lat broni praw człowieka, a także dokumentuje stalinowskie zbrodnie. Za swoją walkę o ujawnienie prawdy o Katyniu stowarzyszenie w grudniu 2012 roku zostało uhonorowane przez ministra spraw zagranicznych RP Radosława Sikorskiego nagrodą _ Pro Dignitate Humana _ (Na rzecz godności ludzkiej). Memoriał jest też laureatem Nagrody Sacharowa przyznawanej przez Parlament Europejski.