Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian w kodeksie postępowania cywilnego i w ustawie o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych.
_ Przewiduje on, że o przyznaniu ofierze przestępstwa równowartości utraconych zarobków i kosztów leczenia będzie decydował prezes sądu okręgowego w trybie postępowania administracyjnego, a nie jak to było do tej pory, sąd rejonowy w trybie postępowania sądowego. _ Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro chce, by poszkodowani otrzymywali kompensaty w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia o przyznaniu świadczenia.
Prawo do kompensaty
- Osoba poszkodowana w wyniku przestępstwa ma przede wszystkim prawo dochodzić odszkodowania za wyrządzoną jej szkodę od sprawcy - tłumaczy adwokat Artur Jezierski z Kancelarii Adwokackiej w Szubinie.
Jeżeli sprawca czynu nie jest znany, albo nie ma żadnych środków, z których mógłby pokryć wyrządzoną szkodę, to ofiara przestępstwa może domagać się kompensaty od Skarbu Państwa.
Może ją otrzymać, nawet gdy zostało wszczęte postępowanie karne, albo odmówiono jego wszczęcia, pod warunkiem że sprawca nie wypłacił pieniędzy z tytułu odszkodowania, ani nie otrzymała ich z ubezpieczenia, pomocy socjalnej lub innego źródła. Kompensata wypłacana jest w kwocie nieprzekraczającej 12 tys. zł, bez względu na to, jak dużą szkodę poniosła ofiara przestępstwa.
Szybki tryb
Propozycję przyspieszenia trybu rozpoznawania wniosków osób poszkodowanych o kompensatę pozytywnie ocenił Adam Szandauer ze Stowarzyszenia Pacjentów Primum Non Nocere. Jego zdaniem więcej tzw. oczywistych spraw odszkodowawczych, w których nie toczy się spór, powinno być rozpatrywane poza rozprawą sądową w trybie administracyjnym.
Utracone zarobki
Kompensata nie może zastąpić odszkodowania za poniesioną szkodę, które powinien wypłacić sprawca przestępstwa. Prezes sądu okręgowego będzie przyznawał ją więc jedynie za utracone zarobki lub inne koszty utrzymania oraz koszty leczenia. Natomiast rodzina zmarłej ofiary może ubiegać się w ramach kompensaty o zwrot kosztów pogrzebu. Kompensaty nie przyznaje się z tytułu innej szkody, którą poniósł sprawca, na przykład za utracone mienie lub zniszczoną odzież w związku z popełnionym przestępstwem.
ZOBACZ TAKŻE:
Rekompensata łatwiej dostępna dla ofiar przestępstw
Nawet wówczas gdy poszkodowany otrzyma kompensatę, ma prawo nadal dochodzić odszkodowania od sprawcy czynu. Natomiast Skarb Państwa będzie miał później możliwość wyegzekwowania od sprawcy pieniędzy wypłaconych z tytułu kompensaty poszkodowanemu przestępstwem.
Autorzy projektu nowelizacji kodeksu cywilnego i ustawy o państwowej kompensacie zaproponowali, aby od decyzji prezesa poszkodowanemu przysługiwało w trybie administracyjnym odwołanie do ministra sprawiedliwości. Z kolei decyzja ministra mogłaby zostać zaskarżona do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
- Nie ma wątpliwości, że gdy decyzja podejmowana jest przez prezesa sądu okręgowego w składzie jednoosobowym, to zostanie wydana znacznie szybciej niż wówczas gdyby sąd orzekał na rozprawie - mówi sędzia Waldemar Żurek z Krakowa.
Prezesami są sędziowie karniści albo cywiliści, którzy na pewno w sposób właściwy ustalą wysokość rekompensaty, ponieważ mają duże doświadczenie w orzekaniu o wysokości odszkodowań, nawiązek i zadośćuczynień.
| Jak to jest w UE? |
| --- |
| W Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Hiszpanii i Szwecji kompensata przyznawana jest w trybie administracyjnym i nie należy do właściwości sądów powszechnych. We Francji postępowanie o przyznanie kompensaty toczy się na podstawie przepisów prawa cywilnego przed specjalną komisją przy sądzie powszechnym. |