Jak rozliczać czas pracy przedstawiciela handlowego

Pracodawcy, zatrudniając przedstawicieli handlowych, często nie organizują dla nich stanowiska pracy w siedzibie firmy. Przedstawiciele zaś, z racji specyfiki pracy, korzystają z udostępnionych im przez pracodawcę samochodów. W przypadku wykonywania pracy na tak zorganizowanym stanowisku pracy, często może dochodzić do sytuacji, w której przedstawiciel handlowy w danym dniu pracy nie zjawia się w siedzibie swojego pracodawcy, a bezpośrednio po opuszczeniu domu przestępuje do realizacji swoich zadań.

Tak ukształtowana praktyka może rodzić wiele istotnych wątpliwości co do sposobu rozliczania czasu pracy takiego pracownika. Podstawowym zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia jest pytanie, czy do przedstawicieli handlowych posługujących się w swojej pracy samochodem służbowym należy stosować przepisy dotyczące czasu pracy kierowców.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/141/t136333.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/masz;umowe;o;prace;na;czas;okreslony;sprawdz;warunki;rozwiazania,235,0,809963.html) Masz umowę o pracę na czas określony? Sprawdź warunki rozwiązania
Aktem prawnym regulującym te kwestie jest ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców. Obejmuje ona przede wszystkim kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Jej postanowienia należy stosować do wszystkich pracowników wykonujących zawód kierowcy, niezależnie od rodzaju prowadzonego pojazdu.

Ustawa o czasie pracy kierowców, co do zasady, określa czas pracy kierowców wykonujących przewóz drogowy. Pojęcie _ przewozu drogowego _ zdefiniowane zostało przez przepisy rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85. Pod pojęciem przewozu drogowego, w rozumieniu rozporządzenia nr 561/2006 rozumieć należy każdą podróż odbywaną w całości lub części po drogach publicznych przez pojazd z ładunkiem lub bez, używanym do przewozu osób lub rzeczy.

W doktrynie i orzecznictwie uznaje się, że przepisów ustawy nie stosuje się do osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy, prowadzących pojazdy służbowe, jednak na stanowiskach innych niż kierowcy. Przedstawiciele handlowi, pomimo tego, że znaczną część swojego czasu pracy poświęcają na podróże pojazdami służbowymi, kierowcami w rozumieniu tej ustawy więc nie są. Co za tym idzie, na pracodawcy zatrudniającym przedstawiciela handlowego nie ciążą dodatkowe obowiązki przewidziane przez przepisy ustawy o czasie pracy kierowców, w szczególności obowiązki związane z zapewnieniem dodatkowych przerw w pracy.

Odrębną kwestią jest rozliczenie czasu pracy w przypadku, gdy w związku z wykonywaniem przez przedstawiciela handlowego obowiązków pracowniczych przekroczone zostaną obowiązujące go normy czasu pracy. Ogólna zasadą jest, że czas podróży służbowej pracownika, przekraczający obowiązujący go czas pracy, nie może być zaliczany do czasu pracy w godzinach nadliczbowych.

Typowa podróż służbowa charakteryzuje się tym, że w ramach obowiązków pracownika stanowi ona zjawisko o charakterze nadzwyczajnym, wyjątkowym, czas podróży z założenia nie musi i nie ma być racjonalnie wykorzystany do wykonywania pracy w interesie podmiotu zatrudniającego, a w każdym razie pracownik nie jest zobowiązany do jej wykonywania.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/216/t98008.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/porady-prawne/porady/prawo-pracy/artykul/zobacz;kiedy;szef;moze;przerwac;twoj;urlop,234,0,809962.html) Zobacz kiedy szef może przerwać twój urlop
W orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 27 stycznia 2009 r., II PK 140/08) wskazuje się, że w odniesieniu do przedstawicieli handlowych, których praca polega na samodzielnym organizowaniu czasu pracy, tak aby odwiedzić jak największa ilość placówek handlowych, stosuje się koncepcję tzw. nietypowej podróży służbowej. W przeciwieństwie do podróży typowej, polega ona w decydującej mierze na permanentnym przemieszczaniu się z jednego miejsca w drugie w ramach wykonywania zajęć stanowiących obowiązek pracowniczy. Stanowi tym samym integralny element sposobu wykonywania pracy w ramach swoistego _ ruchomego _ miejsca pracy (stanowiska pracy), a co za tym idzie jest w całości kwalifikowana jako czas pracy.

Tak realizowane obowiązki służbowe wchodzą tym sposobem w zakres pojęcia nietypowej podróży służbowej, która w całości stanowi czas pracy w rozumieniu art. 128 par. 1 k.p., za który pracownikowi należy się wynagrodzenie. Czasem pracy w rozumieniu tego przepisu jest bowiem czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Dla spełnienia przesłanki pozostawania w dyspozycji pracodawcy w rozumieniu tego przepisu wymagane jest, aby przebywał on (był fizycznie obecny) w zakładzie pracy lub innym miejscu, które zgodnie z intencją pracodawcy jest wyznaczone do wykonywania pracy. W sytuacji zatem, gdy podróż przedstawiciela handlowego wiąże się z fizyczną obecnością w miejscu wykonywania pracy, nawet gdy jest ono określone poprzez wyznaczenie stosownego obszaru geograficznego, to uznaje się, że pozostaje on przez ten czas w dyspozycji pracodawcy.

Autor jest aplikantem radcowskim w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, Oddział we Wrocławiu.