Zgodnie z art. 108 § 2 Kodeksu pracy, pracodawca może stosować karę pieniężną za następujące przewinienia ze strony pracownika:
- nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych;
- opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia;
- stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Sankcja ta nie może jednakże zostać określona w dowolnej wysokości. Art. 108 § 3 k.p. ustala bowiem ograniczenia kwotowe, stanowiąc iż kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika (które to wynagrodzenie należy ustalać w oparciu o zasady obowiązujące przy obliczaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop)
.
*Łącznie kary pieniężne *nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń: po pierwsze, sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych (tj. np. prawomocnego wyroku sądu) na zapłacenie należności alimentacyjnych, po drugie - sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zapłacenie należności innych niż alimentacyjne oraz – po trzecie - po dokonaniu potrąceń zaliczek pieniężnych udzielonych danemu pracownikowi.
Kary pieniężne mogą zatem być pobierane z wynagrodzenia pracownika dopiero w czwartej kolejności, tj. po uprzednim dokonaniu potrąceń sum należących do powyżej wymienionych trzech grup.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż jeżeli od wynagrodzenia danego pracownika odejmowane są także inne, dobrowolne potrącenia (np. z tytułu składki związkowej), to fakt ten nie jest uwzględniany przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia będącej podstawą określenia maksymalnej wysokości kar pieniężnych (tak też E. Maniewska, [w:] K. Jaśkowski, E. Maniewska, Kodeks pracy. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem. Europejskie prawo pracy z orzecznictwem, tom I, LEX 2009, komentarz do art. 108 k.p., teza 6).
Należy również zgodzić się z poglądem, iż nic nie stoi na przeszkodzie obniżeniu maksymalnych kwot kar porządkowych np. w układzie zbiorowym pracy, w umowie o pracę (tak M. Zieleniecki, [w:] U. Jackowiak [red.] Kodeks pracy z komentarzem, Fundacja Gospodarcza 2004, wyd. IV, komentarz do art. 108, teza 2)., nie jest natomiast dopuszczalne ich podwyższanie.
Marcin Mazgaj jest prawnikiem z Kancelarii Kaczor Klimczyk Pucher Wypiór Adwokaci – Spółka Partnerska