Dwóch lat więzienia w zawieszeniu na pięć lat chce prokurator dla gen. Czesława Kiszczaka za przyczynienie się do śmierci dziewięciu górników z kopalni _ Wujek _ w 1981 r. Obrońca b. szefa MSW ma przemawiać 26 kwietnia. Wkrótce potem zapadnie wyrok.
To czwarty już proces 85-letniego dziś Kiszczaka przed sądem I instancji za ten czyn. W sumie te postępowanie sądowe wobec niego toczy się już 17. rok, a zapewne będzie jeszcze apelacja od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie.
Według katowickiej prokuratury Kiszczak umyślnie sprowadził _ powszechne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia ludzi _, wysyłając jako szef MSW 13 grudnia 1981 r. szyfrogram do jednostek milicji, mających m.in. pacyfikować zakłady strajkujące po wprowadzeniu stanu wojennego. Zdaniem prokuratury, bez podstawy prawnej Kiszczak przekazał w nim dowódcom _ oddziałów zwartych _ MO swe uprawnienia do wydania rozkazu użycia broni przez te oddziały - co miało być podstawą działań plutonu specjalnego ZOMO, który 15 i 16 grudnia strzelał w kopalniach _ Manifest Lipcowy _ i _ Wujek _.
Górnicy z _ Wujka _ zastrajkowali 13 grudnia 1981 r., domagając się m.in. zniesienia stanu wojennego i zwolnienia internowanych. 16 grudnia doszło do starć górników z zomowcami, którzy wdarli się do kopalni. Od ich strzałów na miejscu zginęło sześciu górników, siódmy zmarł kilka godzin później, a dwóch kolejnych - w styczniu 1982 r.
Kiszczak, któremu grozi formalnie do 8 lat więzienia, nie przyznaje się. Twierdzi, że nie ma związku między wydarzeniami w kopalniach a szyfrogramem, który - jego zdaniem - był tylko przypomnieniem dekretu Rady Państwa o stanie wojennym.
_ - Oskarżony miał świadomość, że w stanie wojennym może dojść do wystąpień społecznych na szeroką skalę i godził się na użycie broni przez MO, co wskazuje na umyślność jego działań _ - mówił przed sądem prok. Zbigniew Zięba w swej mowie końcowej. Wniósł o skazanie Kiszczaka na cztery lata więzienia w zawieszeniu na pięć lat - zmniejszone na mocy amnestii z 1989 r. o połowę.
Prokurator przedstawił stan spraw sądowych milicjantów z _ Wujka _ i samego Kiszczaka. _ Prawomocne już wyroki skazujące wobec milicjantów nie mogą nie mieć wpływu na ten proces _ - podkreślił, przypominając że sądy ustaliły, iż w _ Wujku _ nie było bezpośredniego zagrożenia ich życia. Zdaniem prokuratora, szyfrogram doprowadził do _ dowolności postępowania milicjantów w obu kopalniach _. Prokuratura uznaje czyn szefa MSW za zbrodnię komunistyczną w myśl ustawy o IPN.
Zięba dodał, że w połowie marca br. Trybunał Konstytucyjny uznał dekret Rady Państwa za niezgodny z konstytucją, ale do dziś nie ma pisemnego uzasadnienia TK, wobec czego - jak powiedział -_ niestety trudno się odnieść szerzej do tego orzeczenia _.
Wniosek prokuratora poparł w swej mowie końcowej pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych, czyli górników z _ Wujka _, mec. Maciej Bednarkiewicz. _ Rodziny zabitych do dziś mają żal do państwa polskiego _ - mówił, powołując się na długotrwałość procesu i kwestię odszkodowań. Podkreślał, że w żadnym od 1956 r. wystąpieniu przeciw komunistycznej władzy, broni nie użyły _ pododdziały zwarte _, bo do grudnia 1981 r. nie było na to regulacji prawnych. Dodał, że w _ Wujku _ doszło do prowokacji, bo górnicy _ poddaliby się wojsku _ ale do akcji weszła milicja. Zdaniem mecenasa, żadne przepisy nie pozwalały na wejście uzbrojonych formacji na teren strajkującego zakładu.
_ Szyfrogram pozwolił na zabijanie niewinnych ludzi; to że skończyło się dziewięcioma zabitymi, to być może zrządzenie opatrzności _ - mówił drugi pełnomocnik górników mec. Janusz Margasiński. Przypomniał, że górnicy dostali śmiertelne postrzały przeważnie z boku lub z tyłu. _ Strzelali wytrawni strzelcy _ - podkreślił adwokat. On też poparł wniosek prokuratury, który nazwał _ łaskawym dla oskarżonego _.
Ranny w 1981 r. górnik Czesław Kłosek powiedział sądowi, że _ ukarano miecz, ale nie rękę _. Przychylił się do wniosków prokuratora i pełnomocników.
Kiszczak twierdzi, że zakazał użycia broni w _ Wujku _, gdy zwracał się o to do niego szef MO na Śląsku oraz nakazał wycofanie MO i wojska z kopalni. Mówi, że strzały jednak padły, a milicjanci strzelali _ spontanicznie, w obronie własnej _ (Sąd Najwyższy, utrzymując w 2009 r. wyroki skazujące zomowców spod _ Wujka _, podkreślił, że użyli oni broni bezprawnie, gdyż nie byli w bezpośrednim zwarciu z górnikami, oddawali _ mierzone strzały z bezpiecznej odległości _, a ich życiu nie groziło niebezpieczeństwo - PAP).
Sprawę Kiszczaka wyłączono w 1993 r., z powodu jego złego zdrowia, z katowickiego procesu zomowców spod _ Wujka _. Po ich trzech procesach - trwających w sumie 11 lat - w 2008 r. zapadły prawomocne wyroki skazujące ich na kary od 3,5 do 6 lat więzienia. Pierwszy proces Kiszczaka ruszył przed warszawskim sądem w 1994 r. W 1996 r. uniewinniono go, a w 2004 r. skazano na 2 lata więzienia w zawieszeniu. Oba wyroki uchylał potem Sąd Apelacyjny w Warszawie.
Po trzecim procesie SO w 2008 r. uznał, że karalność nieumyślnego czynu Kiszczaka przedawniła się w 1986 r. i umorzył proces. Według SO Kiszczak - zobowiązany jako szef MSW do określenia zasad użycia broni przez oddziały MO - nie spełnił tego obowiązku, poprzestając na wydaniu szyfrogramu, przez co nieumyślnie sprowadził niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia górników. SO uznał, że szyfrogram miał podstawę prawną i nie był rozkazem, lecz powieleniem dekretu o stanie wojennym, choć Kiszczak samodzielnie dopisał, że strzelanie jest możliwe jedynie wobec zagrożenia życia milicjantów. Sąd zwrócił uwagę, że Kiszczak zabronił użycia broni w _ Wujku _ - mimo to strzelano.
W 2009 r. SA uwzględnił apelacje prokuratury i pełnomocników oskarżycieli i nakazał ponowny proces. SA uznał, że nie można mówić o nieumyślnej winie Kiszczaka i dlatego sprawa nie przedawniła się. SA dodał, że po tragedii w kopalniach winni nie zostali ukarani, a pacyfikujący _ za wiedzą i zgodą _ Kiszczaka zostali odznaczeni. Czwarty proces Kiszczaka w SO ruszył w lutym 2010 r.
Od 2008 r. przed tym samym sądem toczy się proces autorów stanu wojennego. Kiszczak - m.in. wraz z Wojciechem Jaruzelskim - jest oskarżony przez pion śledczy IPN o udział w _ zorganizowanym związku przestępczym o charakterze zbrojnym _, za co grozi do ośmiu lat więzienia.
Czytaj w Money.pl
