173

POSTANOWIENIE

z dnia 31 marca 2000 r.

Sygn. Ts 5/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Lech Garlicki

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Piotra W. w sprawie zgodności:

art. 417 § 2 i art. 418 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 63 ze zm.) z art. 32, art. 45 i art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej z 7 stycznia 2000 r. zarzucono, że art. 417 § 2 i art. 418 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 63 ze zm.) narusza prawa skarżącego wyrażone w art. 32, art. 45 i art. 77 Konstytucji przez uniemożliwienie skutecznego dochodzenia wynagrodzenia szkody, gdy jest ona spowodowana przez osobę wykonującą funkcje urzędowe. Postanowieniem z 30 października 1992 r. Sąd Rejonowy w B. dokonał podziału majątku dorobkowego Bożeny W. i Piotra W. Na skutek złożonej rewizji Sąd Wojewódzki postanowieniem z 15 kwietnia 1993 r. zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że ustalił mniejszą wartość majątku dorobkowego i w konsekwencji obniżył kwotę dopłaty należną wnioskodawczyni. Postanowieniem z 10 listopada 1993 r. Sąd Wojewódzki sprostował oczywistą omyłkę rachunkową zmniejszając kwotę pierwszej raty, jaką miał zapłacić skarżący. 26 września 1994 r. Minister Sprawiedliwości złożył rewizję nadzwyczajną od postanowienia Sądu Wojewódzkiego opartą na zarzucie rażącego naruszenia art. 684 i art. 623 kpc w związku z art. 46 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i art. 688 kpc oraz interesu Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd Najwyższy postanowieniem z 26 października 1994 r. uchylił w części postanowienie Sądu Wojewódzkiego i zmienił postanowienie Sądu Rejonowego, w ten sposób, iż ustalił niższą wartość majątku dorobkowego. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy stwierdził, iż sądy obu instancji na skutek rażących błędów rachunkowych zawyżyły wartość majątku wspólnego.

Skarżący wskazuje, iż wykonał dyspozycję zawartą w orzeczeniu Sądu Wojewódzkiego, a obecnie nie ma możliwości uzyskania od byłej żony zwrotu zawyżonej dopłaty. Poniesiona przez niego szkoda spowodowana została rażącymi błędami sądów popełnionymi przy wydawaniu orzeczeń. Skarżący wskazał również, iż ze względu na treść art. 417 i art. 418 kc nie może dochodzić od Skarbu Państwa naprawienia wyrządzonej szkody. W związku z powyższym skarżący nie występował z powództwem o naprawienie szkody, gdyż jak stwierdził odpowiedzialność Skarbu Państwa w świetle obowiązujących przepisów jest nie do udowodnienia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Postanowienie Sądu Najwyższego zostało wydane 26 października 1994 r. Skarżący nie wystąpił z wnioskiem o doręczenie postanowienia, które w jego sprawie miało przymiot ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.

25 lipca 1996 r. skarżący skierował natomiast do Prezesa Sądu Wojewódzkiego w O. pismo z żądaniem naprawienia szkody. Prezes tego sądu pismem z 20 sierpnia 1996 r. poinformował Piotra W., iż Skarb Państwa w tej sprawie nie ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez wydane przez sąd orzeczenie, ponieważ sędzia orzekający w jego sprawie jako funkcjonariusz publiczny nie naruszył prawa, które by uzasadniało wszczęcie w jego sprawie postępowania w trybie postępowania karnego lub dyscyplinarnego. Po upływie ponad trzech lat Piotr W. wniósł 14 stycznia 2000 r. skargę konstytucyjną.

Z powyższego wynika, iż skarga została złożona z przekroczeniem dwumiesięcznego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Należy zauważyć, że w czasie, gdy zostało wydane ostateczne rozstrzygnięcie w sprawie, nie istniała jeszcze instytucja skargi konstytucyjnej. Niemniej, jak ustalono to już w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, nie oznaczało to otwarcia możliwości złożenia takiej skargi wraz z wejściem w życie Konstytucji z 1997 r., zresztą i tak skarga została wniesiona ponad dwa lata po tym wejściu w życie.

Trybunał Konstytucyjny przypomina, że dwumiesięczny termin jest liczony - zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym - od dnia doręczenia skarżącemu ostatecznego orzeczenia.

Trybunał Konstytucyjny pozostawić musi poza swoją uwagą ocenę przyczyny nie zwrócenia się przez skarżącego o doręczenie mu ostatecznego orzeczenia.

W tej sytuacji Trybunał Konstytucyjny musi poprzestać na stwierdzeniu, że skarżący nie dochował terminu do wniesienia skargi, co nie pozwala na dopuszczenie skargi do merytorycznego rozpoznania. Na marginesie należy zauważyć, że tak rygorystyczne konsekwencje tego rodzaju uchybienia formalnego wynikają z przekonania ustawodawcy, iż możliwość kwestionowania ustaw i innych aktów normatywnych w nadzwyczajnym trybie skargi konstytucyjnej, nie może się rozciągać na bliżej nieokreślony okres czasu. Byłoby to nie do pogodzenia z pewnością obowiązującego prawa, na podstawie którego organy je stosujące orzekają o prawach i obowiązkach obywateli.

Mając powyższe na uwadze należało postanowić jak na wstępie.