27

Postanowienie

z dnia 8 lutego 1989 r.

(S. 2/89)

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia TK Andrzej Kabat

Sędziowie TK: Czesław Bakalarski (sprawozdawca)

Natalia Gajl

w toku rozpoznania w dniu 8 lutego 1989 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 listopada 1988 r. L. dz. BO 632/88 w przedmiocie zgodności przepisu § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1987 r. w sprawie czynszów najmu za lokale mieszkalne i użytkowe (Dz. U. Nr 40, poz. 230) z przepisami art. 15 ust. 4 w zw. z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (Dz. U. z 1987 r. Nr 30, poz. 165), na podstawie art. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98, zm. Dz. U. z 1987 r. Nr 21, poz. 123)

postanowił:

zasygnalizować Sejmowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej niespójność przepisu art. 29 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (Dz. U. z 1987 r. Nr 30. poz. 165) z art. 18 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz z art. 133 § 1 k. c. i 139 k. c.

UZASADNIENIE

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w art. 18 poręcza całkowitą ochronę własności osobistej obywateli. Treść tego artykułu rozwijają odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego. Art. 139 k. c. stanowi, że przy wykładni i stosowaniu przepisów kodeksu cywilnego należy mieć na względzie całkowitą ochronę, którą Polska Rzeczpospolita Ludowa poręcza własności osobistej. Z kolei art. 133 § 1 kc stwierdza m. in., że przedmiotem własności osobistej może być dom jednorodzinny. Domem jednorodzinnym jest zaś - jak definiuje art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r., Prawo lokalowe (Dz. U. z 1987 r. Nr 30, poz. 165) - dom mieszkalny, jak również samodzielna część domu bliźniaczego lub szeregowego, przeznaczony do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych właściciela i jego bliskich, chociażby oprócz lokalu mieszkalnego obejmował również lokal użytkowy. Dla porządku wypada wspomnieć, że za lokal użytkowy art. 5 ust. 3 powołanego Prawa lokalowego uważa samodzielny lokal lub jego część, wykorzystywane na cele inne niż mieszkalne, a art. 135 § 1 kc z kolei stwierdza, że jeżeli w domu mieszkalnym, w którym wyodrębniona została własność poszczególnych lokali, znajdują się lokale użytkowe konieczne do wykonywania zawodu przez właściciela lokalu, stanowią one część składową lokalu mieszkalnego.

Domy jednorodzinne w niewielkim stopniu podlegają Prawu lokalowemu, dlatego w myśl art. 14 ust. 2 tego Prawa czynsz najmu w tych domach oraz czynsz podnajmu strony ustalają na podstawie wzajemnego porozumienia.

Niespójny z powołanymi wyżej przepisami Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Kodeksu cywilnego a nawet Prawa lokalowego pozostaje art. 29 ust. 1 pkt 2 tego Prawa. Stanowi on bowiem, że przepisy o najmie lokali i budynków na podstawie decyzji administracyjnej dotyczą m. in. lokali mieszkalnych w domach jednorodzinnych.

Na podstawie treści tego przepisu można - jak to uczynił Prokurator Generalny PRL w swym piśmie z dnia 22 grudnia 1988 r. Nr DK I/Pk. 901/88 do Trybunału Konstytucyjnego - wywodzić, iż w domach jednorodzinnych, spod szczególnego trybu najmu wyłączone są tylko lokale mieszkalne i to przy spełnieniu przez ich właścicieli warunków określonych w tym przepisie. Zatem wyłączenie to nie dotyczy lokali użytkowych znajdujących się w tych domach, chyba że zachodzą dodatkowe okoliczności wymienione w pkt 11 i 12 tego przepisu w jego ust. 2.

Wprawdzie Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 27 grudnia 1988 r. (Dz. U. Nr 42, poz. 330) zmieniła swe rozporządzenie z dnia z dnia 14 grudnia 1987 r. w sprawie czynszów najmu za lokale mieszkalne i użytkowe (Dz. U. Nr 40, poz. 230) przez skreślenie w § 1 ust. 2 pkt 2 przed wyrazami "w domach jednorodzinnych" wyrazu "mieszkalnych", zatem doprowadziła do zgodności tego rozporządzenia z powołanymi na wstępie przepisami Konstytucji, Kodeksu cywilnego i art. 14 ust. 2 Prawa lokalowego, co oznacza, iż czynsz najmu za lokale użytkowe w domach jednorodzinnych strony ustalają na podstawie wzajemnego porozumienia, jednakże pozostaje oczywista niespójność art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa lokalowego z powołanymi wyżej przepisami k. c. i tego prawa lokalowego.

Wobec oczywistej niespójności przepisu art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa lokalowego z art. 18 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, art. 133 § 1 i 139 k. c. oraz z art. 14 ust. 2 Prawa lokalowego, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98, zm. Dz. U. z 1987 r. Nr 21, poz. 123) sygnalizuje tę niespójność Sejmowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.