W całych Czechach jest tylko jedno miasto zamieszkane przez ponad 10 tys. osób, które nie ma dostępu do kolei. Na Słowacji takich miast jest osiem, na Węgrzech sześć, a w Austrii pięć. W Polsce? Ponad 100.
Ta statystyka jest wstydliwa, ale na szczęście pojawiła się szansa, żeby tę przepaść cywilizacyjną zasypać. Dzięki budowie CPK i linii kolejowych, które mają tam dowieźć pasażerów. I to w satysfakcjonującym czasie pasażerów tempie.
Z Łodzi i Płocka w około 25 minut. Z Krakowa i Katowic w około 1 godzinę 15 minut. Z Wrocławia, Poznania i Białegostoku w niewiele ponad 1 godzinę 40 minut.
To plany połączeń kolejowych zbudowanych dla CPK. Skorzystają z nich nie tylko pasażerowie nowego Portu Lotniczego Solidarność, ale przede wszystkim mieszkańcy Polski, którzy przemieszczają się po naszym kraju.
I mieszkańcy Zielonej Góry, i mieszkańcy Leszna, i Sanoka będą mogli cieszyć się z inwestycji kolejowych. I z pociągów jadących co godzinę z każdego regionu Polski w kierunku centrum kraju – do głównego krajowego dworca przesiadkowego, jakim stanie się CPK. Podróż po Polsce na wielu relacjach, na których nie ma bezpośrednich pociągów, będzie bardzo prosta. Trzeba będzie dojechać do CPK i tam przesiąść się w pociąg jadący do miejsca, w które chcemy dotrzeć.
I tak na przykład szprycha nr 1 poprowadzi od CPK przez Płock, Włocławek, Grudziądz, Tczew nad morze: do Trójmiasta, Lęborka i Słupska. Szprycha nr 6 pojedzie przez Grójec, Warkę, Radom, Ostrowiec Świętokrzyski, Stalową Wolę, Łętownię, Rzeszów aż po Sanok.
Z kolei szprycha nr 7, która prowadzi częściowo po istniejącej Centralnej Magistrali Kolejowej, rozgałęzi się na Katowice i Kraków (z nowym węzłem zbudowanym między tymi miastami) i Nowy Sącz.
Tam, gdzie dziś brakuje linii kolejowych lub są od lat nieremontowane, pojawią się odnowione lub wybudowane od zera tory.
Inwestycje związane z realizacją pierwszego etapu CPK szacowane są w sumie na poziomie do 35 mld zł. Tak zakłada rządowa Koncepcja CPK z listopada 2017 r. Ale koszt pozostałych etapów rozbudowy sieci kolejowej w Polsce to kolejne kilkadziesiąt miliardów. Znacznie więcej niż budowa samego lotniska.
Projekt rozpisany na lata
Budowa CPK zakłada, że powstanie pajęczyna nowych linii prowadzących z 10 kierunków do nowego portu lotniczego i Warszawy. Sieć kolejowa CPK będzie też dogodnie połączona z przygranicznymi obszarami Czech, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Litwy i obwodu kaliningradzkiego.
Bezpośredni dostęp kolejowy do centralnego węzła komunikacyjnego będzie miało aż 120 miast, zamieszkałych przez łącznie 13 mln osób.
– Korzyści z inwestycji kolejowych w ramach Programu CPK są niezaprzeczalne. Te miasta znajdą się w strefie gwarantującej dojazd do CPK w czasie nie dłuższym niż 2,5 godz. Naszym celem jest skomunikowanie, za sprawą lotniskowo-kolejowego węzła CPK w samym sercu Polski,różnych regionów kraju, w tym miejsc, do których dziś pociągi w ogóle nie dojeżdżają – mówi Mikołaj Wild, pełnomocnik rządu ds. budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego. Na nową kolejową oś Polski złoży się dziesięć tzw. szprych, czyli linii wychodzących z CPK i Warszawy. To największy projekt rozbudowy kolei od ponad trzech dekad. Bo ostatnie duże projekty kolejowe Polacy widzieli, niestety, jeszcze za PRL.
–Szprychy zbiegają się w planowanym węźle przesiadkowym w rejonie Baranowa i w Warszawie. Taki układ jest praktyczny i funkcjonalny w swojej prostocie. Zakładamy, że trasy będą obsługiwane nowymi pociągami jeżdżącymi z prędkością do 250 kilometrów na godzinę – mówi Piotr Malepszak, pełniący obowiązki prezesa CPK.
W tej sprawie doszło już do podziału zadań. Spółka CPK będzie odpowiedzialna nie tylko za zadania lotniskowe, ale również kolejowe – głównie za budowę nowych linii. Z kolei w gestii spółki PKP Polskie Linie Kolejowe znajduje się modernizacja istniejących linii.
Podróże krótsze o godziny
Pierwszym elementem, który ma być gotowy wraz z uruchomieniem lotniska, jest 140-kilometrowa nowa trasa kolei dużych prędkości łączącą Warszawę z CPK i Łodzią, po której pociągi pojadą z prędkością do 250 km/godz. Nazywamy go etapem zero. W następnych etapach powstaną kolejne linie. Między innymi trasa Warszawa-Łódź zostanie wydłużona w stronę Sieradza, gdzie rozgałęzi się na Poznań i Wrocław, powstaną też linie na Mazury, w kierunku Kielc czy Płocka.
Dzięki temu z Warszawy do Łodzi dojedziemy w 40–45 minut. Dzisiaj nie da się tego zrobić pociągiem szybciej niż w półtorej godziny. Z Poznania do Łodzi będzie można się dostać w czasie 1 godziny 5 minut. Dziś najkrótsza podróż na tej trasie zajmuje 3 godziny 20 minut. Do stolicy z Poznania będzie można się dostać w czasie poniżej 2 godzin. A to oznacza, że podróż będzie o blisko godzinę krótsza.
Jedną z nowych tras będzie linia z CPK przez Płock do Grudziądza i dalej do Gdańska.To sprawi, że podróż ze stolicy Pomorza do Warszawy będzie trwała dwie godziny. I to również oznacza, że uda się zaoszczędzić blisko godzinę. Dzięki budowie szprychy nr 1 pociągi wjadą do Płocka i Grudziądza, które dziś są odcięte od kolei dalekobieżnej.
Inwestycje rozłożone są również w innych częściach kraju. I tak w województwie dolnośląskim w ramach programu CPK powstanie prawie 120km nowych odcinków.
Jedna z nich połączy nie tylko Wrocław z Warszawą, o czym była mowa już wcześniej, ale umożliwi również podróż do czeskiej Pragi (dzięki współpracy z czeskim zarządcą torów SŽDC). Z Wrocławia do Wałbrzycha będzie można dojechać w około 35 minut, czyli krócej o około 25 minut od najszybszych obecnie połączeń.
Czas przejazdu z Warszawy do Wrocławia skróci się o blisko dwie godziny! Z obecnych 3 godzin 55 minut do godziny 50 minut.
Rozbudowa sieci kolejowej w Polsce sprawi, że także część transportu towarowego zostanie przeniesiona z dróg na tory. Powinno to poprawić komfort podróżowania autostradami.
Szczegółowy harmonogram nowych linii kolejowych dla CPK
Szprycha nr 1 łączy Pomorze i Kujawy. Według planów powstaną połączenia na CPK, Płock, Włocławek, Grudziądz, Tczew, Trójmiasto, Lębork, Słupsk oraz na trasie od Włocławka przez Toruń, Bydgoszcz, Piłę, Szczecinek, Białogard i Kołobrzeg.
Szprycha nr 2 to trasa wiodąca przez Warmię. Według planów pociąg będzie kursował na trasie od CPK przez Warszawę, Nasielsk, Ciechanów, Działdowo i Olsztyn.
Szprycha nr 3 przebiega przez Podlaskie i Mazury. Połączy CPK i Warszawę z Zielonką, Tłuszczem, Czyżewem, Białymstokiem i Kuźnicą. Do tego pojawi się nowa linia z Białegostoku przez Ełk, Suwałki i Trakiszki. Na tym nie koniec nowości. Stworzone ma być również nowe połączenie z Tłuszcza przez Ostrołękę i Łomżę do Giżycka.
Szprycha nr 4 poprowadzi przez Siedlce, Białą Podlaską do Terespola. Szprycha nr 5 to województwo lubelskie. Tu pociągi pojadą od CPK i stolicy przez Otwock, Lublin i Trawniki do Chełmu. Do tego szybsza kolej ma biec nową linią przez Zamość do Tomaszowa Lubelskiego.
Szprycha nr 6 to kolej od Radomia w kierunku Podkarpacia. Pociąg pojedzie na trasie z Grójca przez Radom, Stalową Wolę, Rzeszów i Sanok. Do tego pasażerowie będą łatwiej podróżować na trasie z Rzeszowa przez Jasło do Krosna.
Szprycha nr 7 to trasa przez Kielce i Tarnów. W ramach tej szprychy pojawi się połączenie CPK z Krakowem i Nowym Sączem. Kolej pojedzie także do Katowic, Jastrzębia Zdrój (to największe miasto w Polsce pozbawione kolei), Buska Zdroju, Muszyny i Kielc.
Na mapie Polski pojawi się też szprycha nr 8, która będzie odpowiadać za komunikację z Częstochowy i całej Opolszczyzny. W tym wypadku kolej połączy CPK , Skierniewice, Częstochowę, Opole, Nysę i Kłodzko.
Z kolei szprycha nr 9 to trasa przebiegająca aż przez trzy regiony: Wielkopolskę, Lubuskie i Zachodniopomorskie. W tej części kraju powstanie połączenie z CPK przez Łódź,Sieradz, Wieruszów, Wrocław, Świdnicę, Wałbrzych i Lubawkę. Do tego Sieradz będzie połączony z Poznaniem i Szczecinem. Na trasie z Kalisza pojawi się trasa przez Leszno i Głogów do Zielonej Góry.
Ostatnia szprycha nr 10 połączy CPK i Warszawę z Sochaczewem, Kutnem, Koninem, Swarzędzem i Poznaniem.
Ta długa lista i znajdująca się powyżej mapa pokazują, jak wielkim wyzwaniem jest Centralny Port Komunikacyjny i związanie z nim inwestycje kolejowe. Ale warto to wyzwanie podjąć. Celem jest nie tylko wygodny dojazd do nowego lotniska, ale też poprawa standardu podróżowanie koleją po całym kraju.