W 2023 r. seniorzy mają otrzymać 14. emerytury w pierwszej połowie września, a zatem przed wyborami parlamentarnymi zaplanowanymi na 15 października. Premier Mateusz Morawiecki podpisał we wtorek w Solcu nad Wisłą (woj. mazowieckie) rozporządzenia w sprawie wysokości i terminu wypłat czternastych emerytur.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
W wykazie prac legislacyjnych rządu wskazano, że wysokość 14. emerytury wyniesie 2650 zł brutto. Pełną "czternastkę" otrzymają emeryci, których świadczenie wynosi do 2900 zł brutto. Powyżej tej kwoty będzie obowiązywała zasada "złotówka za złotówkę", czyli 14. emerytura będzie proporcjonalnie pomniejszana.
14. emerytura będzie wyższa. Jest decyzja rządu
Wysokość "czternastki" w 2023 roku ogłosił w niedzielę Jarosław Kaczyński. – Będzie wynosiła 2200 tys. zł netto – stwierdził. Po tych słowach pojawiły się wątpliwości i pytania, czy Kaczyński się przygotował i wie, co mówi.
– Pomylił sobie brutto z netto. Powiedział "netto", a ponieważ oni są przerażeni i się go boją, już tak musi być – komentowała słowa szefa PiS posłanka Koalicji Obywatelskiej Izabela Leszczyna w TVN24.
Zamieszanie z kwotą świadczenia przerwała minister rodziny. Marlena Maląg poinformowała, że koszt 14. emerytury dla budżetu w 2023 r. będzie wyższy o 9 mld zł wobec wcześniejszych planów. W tym roku 14. emerytura wzrośnie nie o 18,7 proc. wyznaczone przez poziom obecnej minimalnej emerytury, a o 80 proc.
Wiosną, w aktualizacji programu konwergencji, jednym z najważniejszych dokumentów rządowych, Ministerstwo Finansów na 2023 r. założyło jej koszt na poziomie 11,6 mld zł. Po słowach Kaczyńskiego całkowity koszt wyniesie jednak ponad 20 mld zł.
"Absurd". W Grecji 13. i 14. już nie ma
– Zawartość tektury w zarządzaniu polskimi finansami osiąga granice absurdu. Na wiecu prezes powiedział, że brutto to netto i zapadka przeskoczyła. Nie ma odwrotu. Urzędnicy naprędce wymyślili więc rozporządzenie – komentuje w rozmowie z money.pl dr Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych.
Jak dodaje, "jesteśmy w recesji, spada konsumpcja, dołuje przemysł i handel".
– W niektórych branżach słabną dochody, a rządzący dokładają kolejny wzrost wydatków. Skąd wziąć te dodatkowe środki? Przecież na poprzednią wersję "czternastki" nie było już pieniędzy i rząd brał pożyczkę z rezerwy demograficznej – przypomina ekonomista.
Dodaje, że 13. i 14. emerytura została wymyślona w Grecji. – Ale już jej nie ma. Kryzys wyczyścił wszystkie takie niesystemowe transfery – wyjaśnia.
Karygodny system
Z kolei Piotr Kuczyński, analityk DI Xelion, zwraca uwagę na jeszcze inny aspekt. Według niego sposób ustalania wysokości świadczenia, które jest nagle zmieniane po słowach tego czy innego polityka, jest "wręcz karygodny".
– Jak widać jakiś człowiek (i cóż z tego, że szef rządzącej partii?) może obudzić się rano, chlapnąć dowolną kwotę i to może stać się prawem. Mało tego: może zrobić to przed wyborami, płacąc naszymi pieniędzmi za przychylność obywateli. Budżet do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dopłaca. Zdecydowanie uważam, że w ustawie powinien być zapisany mechanizm niedający możliwości robienia takich manipulacji. Powinien być wzór ustalający wysokość świadczenia bez względu na wolę rządu — uważa Kuczyński.
Z kolei Antoni Kolek, ekspert Instytutu Emerytalnego, wyliczył, że z każdego zarobionego 1000 zł "pracujący zapłacą co miesiąc 14,50 zł, aby sfinansować polityczne transfery".
"14. emerytura właśnie staje się i 15. emeryturą" - pisał w niedzielę ekonomistka Rafał Mundry. "Politykom czasem zależy na niskich świadczeniach, bo łatwiej uzależnia się ludzi od politycznego rozdawnictwa. Tak pozyskuje się wierny elektorat. Biedny, ale wierny. Czekający na łaskę polityka" - komentował.
– To tylko potwierdza wyborczy charakter tego świadczenia, które zniechęca do dłuższej pracy (która oznacza wyższą emeryturę). Niestety, patrząc na demografię, trzeba się na takie kolejne bonusy przygotować – podsumowuje krótko Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny.
Damian Szymański, wiceszef i dziennikarz money.pl