Władza rodzicielska to uprawnienia i obowiązki rodziców wobec dziecka. Każde z rodziców jest jednocześnie uprawnione i zobowiązane do sprawowania tej władzy w sposób należyty.
Władza rodzicielska stanowi katalog uprawnień i obowiązków rodziców wobec dziecka. Traktuje o tym art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania z poszanowaniem godności i praw. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
Podstawowymi atrybutami tej władzy są: piecza nad dzieckiem - jako najobszerniejszy element, piecza nad jego majątkiem, reprezentacja.
Zgodnie z art. 107 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z nim, i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
W tej sytuacji, kiedy rodzice są w stanie osiągnąć kompromis, co do spraw dotyczących wspólnego dziecka, sąd po analizie takiego porozumienia, o którym wprost mówi ustawodawca we wspomnianym wyżej przepisie, może pozostawić, mimo faktycznej rozłąki, pełnię władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Dzieje się tak w sprawach, w których z określonych powodów rodzice nie wychowują dziecka wspólnie.
Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/59/93243.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/alimenty;na;dorosle;dziecko;kiedy;rodzice;musza;je;placic,87,0,1240919.html) *Alimenty na dorosłe dziecko? Zobacz kiedy * Rodzic jest zobowiązany płacić alimenty tak długo, jak dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Rodzice mogą jednak wystąpić do sądu z powództwem o zniesienie alimentów.
W innych wypadkach, kiedy brak takowego porozumienia, a rodzice nie mieszkają razem, sąd może władzę rodzicielską ograniczyć. Sąd wówczas obowiązany jest określić w sposób konkretny, do jakich obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka ogranicza władzę drugiego rodzica.
Treść obowiązków i uprawnień małżonka, któremu wykonywania władzy rodzicielskiej nie powierzono, może obejmować decyzje dotyczące dziecka: jego kształcenia, takich jak wybór szkoły lub zajęć pozaszkolnych, ochrony zdrowia dziecka, takich jak wybór lekarza, rozwoju duchowego przez wychowanie religijne, wyboru kraju zamieszkania dziecka, itd.
Istnieją też inne podstawy do ograniczenia władzy rodzicielskiej. Przepis artykułu 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje ograniczenie władzy rodzicielskiej w razie niewłaściwego wykonywania tej władzy przez rodziców mówiąc, że: _ Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia _ (art. 109 § 1 K.r.o.). Jeśli zatem dobro dziecka za tym przemawia, sąd może ograniczyć rodzicowi bądź obojgu rodzicom władzę rodzicielską. Jeśli pojawi się zagrożenie tego dobra, pojawia się ingerencja sądu. Zagrożenie to przejawia się z reguły w krzywdzących postępowaniach rodzica wobec dziecka.
W takiej sytuacji każdy z rodziców może złożyć wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej. Ponadto postępowanie może zostać wszczęte z urzędu, jako wyjątek od zasady wszczynania postępowań sądowych w sprawach cywilnych na wniosek zainteresowanego. Właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania dziecka, wydziałem, przed którym toczy się postępowania jest wydział rodzinny i nieletnich. Postępowanie to toczy się w tzw. trybie nieprocesowym, rodzice są uczestnikami tego postępowania.
Sąd opiekuńczy w takim wypadku może w szczególności:
- zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;
- określić, które czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;
- poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;
- skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi;
- zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.
W przypadku, o którym mowa w § 2 pkt 5, a także w razie zastosowania innych środków określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, sąd opiekuńczy zawiadamia o wydaniu orzeczenia właściwą jednostkę organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, która udziela rodzinie małoletniego odpowiedniej pomocy i składa sądowi opiekuńczemu, w terminach określonych przez ten sąd, sprawozdania dotyczące sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w tym prowadzonej pracy z rodziną, a także współpracuje z kuratorem sądowym.
Władzę rodzicielską można przywrócić do jej pełni, więc jej ograniczenie nie jest stanem nieodwracalnym. Można również pozbawić władzy rodzicielskiej, gdy już została ograniczona, a dobro dziecka za tym przemawia. Jedynym kryterium, jakim kieruje się sąd wydając orzeczenie w tym przedmiocie jest dobro dziecka.
| Czytaj więcej w Money.pl | |
|---|---|
| Od czego zależy zakres alimentów? Osoba płacąca alimenty nie może w nieuzasadniony sposób, chcąc uniknąć zobowiązania, wyzbywać się majątku albo pozbawiać źródła zarobkowania. | |
| Pasierb może dziedziczyć spadek, jeżeli... Pasierb jest ostatnią w hierarchii osobą uprawnioną do dziedziczenia spadku, wprowadzoną w nowelizacji Kodeksu cywilnego. | |
| Opieka nad dzieckiem po rozwodzie. Jak jest regulowana? Przyznanie władzy rodzicielskiej jednemu z małżonków, nie ogranicza prawa drugiego do kontaktów z dzieckiem. |
Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie